Theo Hội Chữ thập đỏ Mỹ, một nhóm máu được coi là "hiếm" khi có tỷ lệ xuất hiện dưới 1/1.000 người. Với tỷ lệ khoảng 1/6 triệu, Rh-null là nhóm máu hiếm nhất trong tất cả.
Nhóm máu này thiếu toàn bộ 61 kháng nguyên trong hệ Rhesus (Rh). Sự vắng mặt của các kháng nguyên khiến việc truyền máu cho người có nhóm Rh-null cực kỳ nan giải, bởi họ chỉ có thể nhận máu từ người có cùng nhóm Rh-null.
Ngược lại, vì không mang kháng nguyên Rh nào, Rh-null có thể truyền an toàn cho bất kỳ ai có nhóm máu hiếm thuộc hệ Rh, khiến nó trở nên vô giá và được gọi là "máu vàng".
Ảnh minh họa: NY Post
Thông thường, y học phân loại máu dựa trên hai hệ kháng nguyên chính là ABO (gồm A, B, AB, O) và Rhesus (Rh). Hệ Rh được biết đến phổ biến nhất qua sự hiện diện của kháng nguyên RhD để xác định máu dương tính (+) hoặc âm tính (-). Điều này tạo ra 8 nhóm máu cơ bản (A+, A-, B+, B-, AB+, AB-, O+, O-).
Tuy nhiên, hệ Rh thực tế phức tạp hơn, chứa tới hơn 60 loại kháng nguyên. "Chúng ta xét nghiệm RhD vì nó dễ gây phản ứng miễn dịch nhất và quan trọng nhất về mặt lâm sàng, nhưng không phải là kháng nguyên duy nhất", bác sĩ y học truyền máu Zaher Otrock giải thích trên Cleveland Clinic.
Sự khan hiếm của "máu vàng" thúc đẩy các nhà khoa học tìm cách nuôi cấy trong phòng thí nghiệm. Năm 2018, nhóm của giáo sư Ash Toye tại Đại học Bristol (Anh) từng tái tạo thành công nhóm máu này bằng kỹ thuật chỉnh sửa gen CRISPR-Cas9. Tuy nhiên, công nghệ này còn gây tranh cãi và bị quản lý nghiêm ngặt, có thể cần nhiều năm nữa mới được áp dụng trên người.
Hiện giáo sư Toye đồng chủ trì thử nghiệm lâm sàng RESTORE, nghiên cứu đầu tiên trên thế giới truyền hồng cầu nuôi cấy trong phòng thí nghiệm cho người tình nguyện. Dù vậy, ông thừa nhận việc lấy máu trực tiếp từ người hiến vẫn hiệu quả và tiết kiệm chi phí hơn nhiều trong tương lai gần.
"Đối với những người có nhóm máu siêu hiếm, việc có thể nuôi cấy thêm máu cho họ sẽ thực sự là một bước tiến tuyệt vời", ông nói.
Bình Minh (Theo BBC, NY Post)
