BS Dương Minh Tuấn (Khoa Nội Tiết - Đái Tháo Đường, Bệnh viện Bạch Mai) kể, anh từng tiếp nhận một bệnh nhân 29 tuổi, đã có một bé trai 3 tuổi. Trong lần mang thai đầu, ở tuần 20, xét nghiệm phát hiện mỡ máu triglyceride tăng lên khoảng 5 mmol/L.
Lúc đó, vì nghĩ chỉ là rối loạn tạm thời do nội tiết thai kỳ và thuốc mỡ máu lại chống chỉ định với phụ nữ có bầu, bác sĩ chuyên sản chỉ dặn chú ý thay đổi chế độ ăn uống. Suốt thai kỳ, cô kiêng khem khá kỹ, tăng 14kg. Cuối cùng, mẹ tròn con vuông, bé nặng 3 kg chào đời khỏe mạnh.
Tưởng như mọi chuyện đã ổn, nhưng chỉ vài tháng sau sinh, đi kiểm tra lại, các chỉ số khác đều bình thường, riêng triglyceride tăng vọt đến 16 mmol/L. Cô ngỡ ngàng vì bản thân không hề thấy triệu chứng gì.
"Khi con được 10 tháng, bạn ấy quyết định ngừng cho bú để bắt đầu uống Lipanthyl 200 mg. Thế nhưng, uống thuốc hôm trước thì hôm sau đã mất hẳn sữa, một trải nghiệm khiến bạn sợ hãi và ám ảnh mãi về sau", BS Tuấn kể.
Có 2 loại rau đặc biệt tốt cho phổi nên ăn nhiều vào mùa thu: Vừa lành tính, ít thuốc trừ sâu và ai cũng đủ khả năng mua
"Suốt gần 2 năm qua, bạn duy trì thuốc đều đặn, bởi chỉ cần ngừng là triglyceride lại tăng nhanh, có lần lên tới 10-12 mmol/L", anh tiếp tục.
Hiện tại, người phụ nữ cao 156cm, nặng 56kg, có chức năng gan, thận và đường huyết đều bình thường, chỉ có triglyceride là thất thường.
"Hỏi ra thì mới biết gia đình bạn có bố mẹ cũng bị mỡ máu, nhưng chỉ tăng nhẹ và dễ kiểm soát, còn bạn thì nặng hơn hẳn, khiến bạn lo lắng không biết nguyên nhân thật sự do đâu và quan trọng hơn cả là liệu mình có thể sinh thêm em bé nữa hay không khi phải uống thuốc thường xuyên như vậy", BS Tuấn kể.
Mỡ máu cao có tính di truyền nhưng sao bố mẹ có thể bị nhẹ, con có thể nặng hơn?
BS Dương Minh Tuấn cho biết, thực tế, mỡ máu cao có thể là bệnh có yếu tố di truyền phức tạp, không phải chỉ một gen mà là sự kết hợp của nhiều gen khác nhau. Bố mẹ có thể mang những biến thể nhẹ, khi truyền sang con, sự cộng hưởng làm bệnh bộc lộ rõ rệt hơn. Vì thế, cùng một gia đình nhưng mức độ rối loạn mỡ máu ở mỗi người lại rất khác nhau, có người chỉ tăng nhẹ, có người lại biểu hiện nặng ngay từ tuổi còn trẻ.
Triglyceride cao là một "kẻ khó chịu thầm lặng", không gây ra cảm giác đau đớn ngay lập tức, nhưng khi vượt quá 10-11 mmol/L thì nguy cơ viêm tụy cấp có thể xuất hiện bất cứ lúc nào. Với phụ nữ mang thai, nội tiết tố của nhau thai lại càng làm triglyceride tăng thêm. "Vì vậy, nếu không kiểm soát, nguy cơ cho cả mẹ và con là rất lớn. Thuốc fibrate như Lipanthyl là lựa chọn chuẩn để hạ triglyceride, nhưng lại chống chỉ định trong thai kỳ và khi cho con bú", BS Tuấn cảnh báo.
Nhưng không thể vì thế mà không thể mang thai thêm! Câu trả lời là vẫn có thể, nhưng cần chuẩn bị thật kỹ lưỡng.
Chị em bị mỡ máu cao di truyền, muốn mang thai cần chú ý điều gì?
BS Dương Minh Tuấn khuyên:
- Trước khi có bầu, phải ngừng thuốc một thời gian và cố gắng đưa triglyceride về mức an toàn bằng chế độ ăn hợp lý, vận động thường xuyên, giữ cân nặng hợp lý và có thể bổ sung omega-3 theo hướng dẫn của bác sĩ.
- Trong thai kỳ, tuyệt đối không dùng fibrate nếu chưa có chỉ định của bác sĩ. Thay vào đó cần kiểm soát chặt chẽ chế độ ăn, theo dõi mỡ máu định kỳ. Nếu triglyceride tăng quá cao thì bác sĩ có thể cân nhắc đến những biện pháp đặc biệt hơn tại các trung tâm chuyên sâu.
- Sau sinh, khi em bé còn bú mẹ, vẫn chưa thể dùng lại thuốc này và chỉ khi cai sữa mới trở lại điều trị như trước.
Câu chuyện của bệnh nhân trên là minh chứng cho thấy tăng triglyceride nhiều khi không phải do lỗi mình không ăn uống kiêng khem tập luyện, mà có thể là sự kết hợp của yếu tố di truyền, cơ địa và nội tiết.
"Quan trọng nhất là không được chủ quan, đừng để chỉ số tăng vọt rồi mới lo. Nếu chuẩn bị từ sớm, theo dõi sát và có kế hoạch đồng hành cùng bác sĩ, bệnh nhân hoàn toàn có thể bước vào một thai kỳ nữa an toàn", BS Tuấn nhắn nhủ.
(Ảnh minh họa: Internet)
