Các phát hiện bổ sung thêm ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy hầu hết những người được tiêm phòng Covid-19 bằng vắc-xin mRNA có thể không cần thuốc tăng cường, trừ khi virus và các biến thể của nó đã tiến hóa nhiều ngoài các dạng hiện tại của chúng.
Những người đã khỏi bệnh Covid-19 trước khi tiêm phòng Covid-19 có thể không cần tiêm nhắc lại, ngay cả khi virus gây ra sự thay đổi đáng kể.
Ali Elebedi, nhà miễn dịch học tại Đại học Washington ở Quận St. Louis, Missouri (Hoa Kỳ) người dẫn đầu nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature, cho biết: "Đây là một dấu hiệu tốt cho tiêm vắc-xin này có thể tạo ra khả năng miễn dịch lâu bền như thế nào".
Nghiên cứu không xem xét vắc-xin Covid-19 do Johnson & Johnson sản xuất, nhưng TS Elebedi cho biết ông cho rằng phản ứng miễn dịch sau khi tiêm vắc-xin này sẽ kém bền hơn so với tiêm vắc-xin do mRNA tạo ra.
Theo báo cáo tháng trước của TS Elebedy và các đồng nghiệp, ở những người sống sót sau khi mắc Covid-19, các tế bào miễn dịch biết được rằng virus sẽ không hoạt động trong tủy xương ít nhất 8 tháng sau khi nhiễm bệnh. Nghiên cứu của một nhóm nhà khoa học khác chỉ ra rằng những tế bào được gọi là bộ nhớ B tiếp tục trưởng thành và tăng cường trong ít nhất một năm sau khi bị nhiễm bệnh.
Dựa trên những phát hiện đó, các nhà nghiên cứu cho rằng khả năng miễn dịch ở những người bị nhiễm SARS-CoV-2 và sau đó được tiêm chủng có thể kéo dài trong nhiều năm, thậm chí suốt đời. Nhưng vẫn chưa rõ liệu chỉ tiêm vắc-xin có thể có tác dụng lâu dài tương tự hay không.
Nhóm của TS Elebedy đã cố gắng giải quyết câu hỏi đó bằng cách xem xét nguồn tế bào trí nhớ: các hạch bạch huyết, nơi các tế bào miễn dịch được tập huấn để nhận biết và chống lại virus.
Sau khi nhiễm trùng hoặc tiêm chủng, một cấu trúc đặc biệt được gọi là "trung tâm mầm" hình thành trong các hạch bạch huyết. Cấu trúc này là một trường học điển hình cho các tế bào B - đào tạo nơi chúng ngày càng trở nên tinh vi và học cách nhận ra một tập hợp đa dạng các trình tự di truyền của virus.
Phạm vi hoạt động của các tế bào này càng lớn và dài thì chúng càng có nhiều khả năng ngăn chặn các loại virus xuất hiện.
Marion Pepper, nhà miễn dịch học tại Đại học Washington ở Seattle (Hoa Kỳ) cho biết: "Mọi người luôn tập trung vào loại virus đang phát triển - điều đó cho thấy các tế bào B đang làm điều tương tự. Điều này giúp bảo vệ cơ thể khỏi sự phát triển liên tục của virus - thực sự rất đáng khích lệ".
"Trung tâm mầm" được hình thành trong phổi sau khi nhiễm coronavirus. Nhưng sau khi chủng ngừa, việc "giáo huấn" các tế bào xảy ra trong các hạch bạch huyết ở nách, nằm trong tầm tay của các nhà nghiên cứu.
TS Elebedy và các đồng nghiệp của ông đã tuyển dụng 41 người - 8 người trong số họ có tiền sử nhiễm virus - đã được chủng ngừa bằng 2 liều vắc-xin Pfizer-BioNTech. Từ 14 người trong số những người này, nhóm nghiên cứu đã trích xuất các mẫu từ các hạch bạch huyết 3, 4, 5, 7 và 15 tuần sau liều đầu tiên.
Akiko Iwasaki, một nhà nghiên cứu miễn dịch học tại Yale, cho biết: "Rất khó để thực hiện loại phân tích định kỳ này cẩn thận ở người".
Nhóm của TS Elebedy phát hiện ra rằng ngay cả 15 tuần sau khi tiêm liều vắc-xin đầu tiên, trung tâm mầm đã hoạt động mạnh ở tất cả 14 người tham gia và không có sự giảm số lượng tế bào nhớ nhận dạng được coronavirus.
"Thực tế là các phản ứng vẫn tiếp tục trong khoảng 4 tháng sau khi tiêm chủng - đó là một dấu hiệu rất tốt", TS Elebedy nói.
Deepta Bhattacharya, một nhà miễn dịch học tại Đại học Arizona, cho biết: "Thường thì điều này sẽ không còn nhiều nữa trong khoảng thời gian 4-6 tuần. Nhưng các trung tâm mầm bệnh lấy cảm hứng từ vắc-xin mRNA vẫn đang hoạt động, hàng tháng trời và hầu như không suy giảm nhiều".
TS Bhattacharya cho biết phần lớn những gì các nhà khoa học biết về sự tồn tại của các trung tâm vi trùng dựa trên nghiên cứu trên động vật. Nghiên cứu mới là nghiên cứu đầu tiên cho thấy những gì xảy ra ở những người sau khi tiêm chủng.
Kết quả cho thấy một phần lớn những người được tiêm chủng sẽ được bảo vệ trong một thời gian dài - ít nhất là chống lại các biến thể coronavirus hiện có. Nhưng người lớn tuổi, những người có hệ thống miễn dịch suy yếu và những người dùng thuốc ức chế miễn dịch có thể cần tăng cường. Những người sống sót sau khi từng mắc Covid-19 và sau đó đã được chủng ngừa có thể không bao giờ cần đến chúng.
Khó có thể dự đoán được khả năng vắc-xin mRNA bảo vệ trong bao lâu. Các chuyên gia cho biết, trong trường hợp không có các biến thể làm giảm khả năng miễn dịch, về lý thuyết khả năng miễn dịch có thể tồn tại suốt đời. Nhưng rõ ràng virus đang tiến hóa.
Những người bị nhiễm coronavirus và sau đó được tiêm chủng đã thấy mức độ kháng thể của họ tăng lên đáng kể, rất có thể là do các tế bào B trí nhớ của họ - nơi tạo ra kháng thể - mất vài tháng để phát triển trước khi tiêm chủng.
"Tin tốt là: Một loại vắc-xin tăng cường có thể sẽ có tác dụng tương tự như vắc-xin trước đó ở những người mắc bệnh đã được chủng ngừa", TS Alebedi nói. Đề cập đến các tế bào bộ nhớ B, ông cho biết thêm: "Nếu bạn cho chúng thêm một cơ hội để gắn vào, chúng sẽ có một phản ứng mạnh mẽ".
TS Alebedi cho rằng, về mặt tăng cường hệ thống miễn dịch, tiêm chủng "có lẽ tốt hơn" so với việc hồi phục sau khi bị nhiễm Covid-19. Các nghiên cứu khác đã gợi ý rằng hiệu suất của tế bào B bộ nhớ được tạo ra sau khi tiêm chủng đa dạng hơn hiệu suất được tạo ra do nhiễm bệnh. Như vậy, vắc-xin sẽ bảo vệ cơ thể chống lại các biến thể tốt hơn so với miễn dịch tự nhiên.
(Nguồn: NYtimes)
