Ông Lý (Tứ Xuyên, Trung Quốc) từng làm nhân viên phân loại tại bưu điện trước khi nghỉ hưu. Ông thường thức dậy lúc 4 giờ sáng mỗi ngày và đạp xe đạp điện nửa tiếng đến nơi làm việc, ngay cả vào mùa đông. Tháng 12 năm ngoái, ông đột nhiên cảm thấy chân trái nặng trĩu, như thể bị nhồi chì. Việc ngâm chân trong nước nóng ở nhà chỉ khiến tình trạng sưng tấy trở nên tồi tệ hơn.
Siêu âm tại bệnh viện chẩn đoán ông bị "huyết khối tĩnh mạch sâu cấp tính". 2 ngày sau, ông có thể đã bị thuyên tắc phổi. Ông phải nằm viện 10 ngày, được tiêm heparin trọng lượng phân tử thấp và mang vớ y khoa, nhờ đó đã cứu sống ông.
Khi xuất viện, bạn cùng phòng của ông nói: "Mùa đông, độ nhớt của máu cao, mọi người sợ lạnh và không di chuyển nhiều, khiến mạch máu dễ bị 'đông máu'. Ăn cam mỗi ngày còn tốt hơn là chỉ uống nước lọc". Ông Lý tuy còn hoài nghi, nhưng ông vẫn làm theo lời khuyên, ăn 2 quả cam ở nhiệt độ phòng vào khoảng 10 giờ sáng mỗi ngày, cộng với việc đi bộ nhanh 40 phút sau bữa tối. Một năm sau, siêu âm mạch máu theo dõi cho thấy huyết khối không tái phát, tình trạng sưng chân cũng đã giảm bớt.
Cũng có nghiên cứu cho thấy trái cây họ cam quýt có thể làm giảm nguy cơ huyết khối. Vào tháng 8 năm 2025, các nhà nghiên cứu từ Viện Động vật học Côn Minh, Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc, đã công bố một nghiên cứu trên Tạp chí *Cell Report Medicine* cho thấy trái cây họ cam quýt chứa một "thành phần quý giá" đặc biệt, hesperidin, có thể giúp ngăn ngừa huyết khối.
Tại sao hesperidin có thể "làm tan" huyết khối?
Hesperidin giúp ngăn ngừa huyết khối thông qua cơ chế kép: Nó ức chế thụ thể P2Y12 trên bề mặt tiểu cầu, làm giảm hoạt hóa và kết tập tiểu cầu, đồng thời làm giảm nồng độ các yếu tố gây viêm nội mô mạch máu IL-6 và TNF-α, làm giảm viêm mạch máu và do đó làm giảm sự kết dính tiểu cầu do tổn thương nội mạc.
Các thí nghiệm trên động vật cho thấy, việc sử dụng hesperidin liên tục trong 2 tuần làm giảm tỷ lệ kết tập tiểu cầu khoảng 30%, làm chậm đáng kể thời gian hình thành huyết khối. Người lớn có thể đạt được liều hiệu quả tương tự bằng cách tiêu thụ 2-3 loại trái cây họ cam quýt cỡ trung bình mỗi ngày mà không cần bổ sung thêm chiết xuất.
Ngoài cam, dưới đây là một số loại thực phẩm khác bạn có thể ăn:
1. Nho (ăn cả vỏ): Resveratrol trong vỏ nho tím đã được chứng minh là làm tăng hoạt động của nitric oxide synthase, cải thiện sự giãn mạch và ngăn ngừa tăng huyết áp đột ngột.
Phụ nữ sau tuổi 40 nhớ ăn đều 7 thực phẩm này: Chúng giúp bụng phẳng, hết chảy xệĐỌC NGAY
2. Kiwi: Chứa 62mg vitamin C trên 100g, gấp 1,5 lần so với cam. Vitamin C là một yếu tố thiết yếu cho quá trình tổng hợp collagen, hoạt động như một "chất kết dính" cho nội mạc mạch máu và làm giảm các vết nứt.
3. Táo gai: Flavonoid có thể ức chế các enzyme tổng hợp cholesterol. Tiêu thụ thường xuyên có thể làm giảm tổng lượng cholesterol khoảng 7%. Tuy nhiên, không nên ăn quá 5 quả táo gai khi bụng đói cùng lúc. Những người có axit dạ dày cao nên thận trọng khi sử dụng.
4. Cà chua: Lycopene có khả năng chống oxy hóa mạnh. Việc nấu chín làm tăng sinh khả dụng của nó lên 3-4 lần. Nó rất tốt cho các món ăn như thịt bò hầm cà chua hoặc súp trứng cà chua.
5. Mộc nhĩ đen: Chất keo thực vật có thể hấp thụ lipid dư thừa trong đường tiêu hóa, làm giảm sự hấp thụ vào máu và hỗ trợ "kiểm soát lipid máu".
6. Cá biển sâu: Cá hồi và cá mòi rất giàu axit béo omega-3. Ăn chúng 2 lần một tuần, mỗi lần 150g, có thể làm giảm triglyceride từ 10-15%. Hãy luân phiên ăn chúng và trái cây họ cam quýt để có chế độ ăn cân bằng giữa cá biển và cá trên cạn.
Còn cách nào khác để ngăn ngừa huyết khối, phòng chống đột quỵ?
Chỉ ăn cam thôi là chưa đủ để ngăn ngừa huyết khối. Mọi chi tiết trong cuộc sống đều mang đến cơ hội "nới lỏng" các mạch máu bị chèn ép. Dưới đây là một số thói quen:
1. Tránh ngồi lâu
Ngồi liên tục trong 90 phút làm giảm 50% tốc độ hồi lưu tĩnh mạch ở chi dưới. Hãy đặt hẹn giờ trên điện thoại để đứng dậy uống nước sau mỗi 60 phút, thực hiện 10 lần nhấc bắp chân (đi nhón chân) trong quá trình này. Sự nén của cơ bắp chân giúp "bơm" máu tĩnh mạch trở về tim.
2. Kê gối dưới bắp chân vào ban đêm
Khi ngủ, hãy kê một chiếc gối mềm cao 5-8cm dưới bắp chân, sao cho bàn chân cao hơn tim 7-10 cm. Tận dụng trọng lực để giảm ứ đọng máu. Nếu sáng hôm sau chân bạn không bị sưng, bạn đã thấy hiệu quả rồi đấy.
3. Uống nước theo cân nặng của bạn
30ml cho mỗi kg trọng lượng cơ thể là lượng nước tối thiểu cần thiết mỗi ngày. Một người nặng 50kg nên uống ít nhất 1500ml, chia thành 8 phần: 300ml mỗi lần khi thức dậy, sau bữa trưa và trước khi đi ngủ, phần còn lại được chia đều trong ngày. Nước làm loãng máu và giảm độ nhớt của tiểu cầu, hiệu quả hơn bất kỳ "phương thuốc dân gian nào để làm sạch mạch máu".
4. Bỏ thuốc lá
Nicole gây tổn thương nội mạc mạch máu. Một điếu thuốc có thể làm tăng hoạt động của tiểu cầu lên 18% trong tối đa 1 giờ. 2 tuần sau khi bỏ thuốc lá, nồng độ thromboxane B2 bắt đầu giảm. Các yếu tố sửa chữa nội mô mạch máu phục hồi, mang lại lợi ích tức thì.
5. "Bộ 3 dụng cụ" cho những chuyến đi xa
Đối với những chuyến đi tàu hỏa hoặc máy bay cao tốc kéo dài hơn 3 giờ, hãy chuẩn bị tất áp lực, một chai rỗng 500ml và một chiếc đồng hồ báo thức nhỏ. Đổ đầy nước vào chai và đổ hết nước mỗi khi bạn đi vệ sinh, đồng thời đi qua đi lại trong hành lang trong 2 phút. Khi đồng hồ báo thức reo mỗi 60 phút, hãy thực hiện bài tập nâng cổ chân trong 30 giây (hướng các ngón chân lên xuống càng xa càng tốt). Thực hiện 3-4 vòng trong 1 lần lái xe để giúp khôi phục lưu lượng máu tĩnh mạch về mức trước khi ngồi.
6. Không rặn quá sức khi đi đại tiện
Ngồi xổm trong thời gian dài hoặc rặn khi đi đại tiện làm tăng áp lực ổ bụng lên gấp 3-4 lần, cản trở sự hồi lưu của tĩnh mạch và có khả năng gây ra cục máu đông. Tiêu thụ 25g chất xơ mỗi ngày (khoảng 500g rau củ 200g trái cây 1 bát cơm gạo lứt) cùng với 1700ml nước, cố gắng đi tiêu trong vòng 3 phút để giảm nguy cơ tắc nghẽn tĩnh mạch chi dưới.
(Ảnh minh họa: Internet)
