Bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng, thành viên Hội Y học dưới nước và oxy cao áp Việt Nam, cho biết nhiều rủi ro sức khỏe khi người dân xem diễu binh, diễu hành A80 Quốc khánh 2/9, bao gồm cả gánh nặng thể chất và tác động từ điều kiện khí hậu, môi trường.
Người dân phải di chuyển từ 3-4 giờ sáng để có vị trí quan sát, dẫn đến rối loạn chu kỳ sinh học, giảm khả năng chịu đựng căng thẳng. Bên cạnh đó, đi bộ và đứng lâu hàng giờ đứng chờ trong đám đông gây mỏi cơ, ứ trệ tuần hoàn chi dưới, nguy cơ ngất (syncope). Các yếu tố thiếu ngủ, nắng nóng, đứng lâu cộng hưởng làm tăng nguy cơ sự cố y khoa theo cấp số nhân.
Điều kiện khí hậu Hà Nội đầu tháng 9 với nhiệt độ dao động 26-31°C, có thể lên đến 35-36°C, độ ẩm cao làm giảm hiệu quả thoát mồ hôi, tăng chỉ số nhiệt, tạo ra nguy cơ chuột rút do nhiệt, kiệt sức vì nóng, say nắng (sốc nhiệt, đe dọa tính mạng). Chưa kể, thời tiết kèm theo những cơn mưa rào bất chợt nguy cơ cảm lạnh, ướt quần áo làm mất nhiệt nhanh.
Tại một số nút giao Hùng Vương - Nguyễn Thái Học, Cửa Nam, Kim mã - Liễu Giai, mật độ người cao, nguy cơ chấn thương như té ngã, bầm tím, bong gân, lực lượng y tế cũng khó tiếp cận nạn nhân, làm tăng tử vong nếu có sự cố tim mạch, ngất hoặc sốc nhiệt. Ngoài tác động thể chất, người dần còn có thể gặp tác động tâm lý như căng thẳng, lo âu, hoảng loạn khi chen lấn.
Phố Tràng Tiền ken đặc người dân khi đoàn diễu binh đi qua trong buổi sơ duyệt ngày 27/8. Ảnh: Thanh Tùng
Bác sĩ Hoàng tư vấn một số loại thuốc và dụng cụ y tế có thể mang theo bên mình khi đi xem diễu binh, như sau:
Thuốc không kê đơn
- Paracetamol: giảm đau, hạ sốt.
- Thuốc cảm cúm, sổ mũi: Dùng khi trời lạnh, mưa, dễ nhiễm lạnh.
- Thuốc chống dị ứng không gây ngủ (Cetirizine, Loratadine)
- Loperamide: tiêu chảy cấp.
- Antacid: ợ nóng, trào ngược, khó tiêu.
- Thuốc xịt mũi hoặc nhỏ mắt: Giảm khô mắt/mũi do gió bụi.
Thuốc kê đơn cá nhân: Bệnh nhân tăng huyết áp, đái tháo đường, hen cần chuẩn bị đủ liều và đơn thuốc.
Bên cạnh đó, người dân cần chuẩn bị một số vật tư sơ cứu cá nhân, bao gồm:
- Khẩu trang y tế (ít nhất 2-3 cái): Bảo vệ hô hấp khỏi bụi bặm, khói xe và đám đông (Hà Nội thường ô nhiễm cao).
- Khăn ướt, giấy vệ sinh: Giữ vệ sinh cá nhân, lau mồ hôi hoặc bụi bẩn, đặc biệt nếu mang trẻ em.
- Gel rửa tay khô: Khử khuẩn tay thường xuyên, tránh lây lan bệnh trong đám đông. -
Băng gạc vô trùng: nhiều kích cỡ, dùng cho vết xước, trầy da.
- Băng keo cá nhân (micropore/tape): cố định băng gạc, nẹp; dán bông gòn.
- Băng dán cá nhân (plaster/band-aid): phòng bọng rộp, vết trợt nông.
- Gạc y tế/khăn ướt kháng khuẩn: vệ sinh vết thương tạm thời.
- Cồn y tế 70–75% hoặc gạc tẩm cồn: sát khuẩn nhanh vết thương.
- Nước muối sinh lý (natri clorid 0,9%): rửa mắt, vệ sinh mũi họng, vết thương.
- Thuốc mỡ kháng sinh bôi ngoài da: Neomycin, Mupirocin - phòng viêm nhiễm.
- Kem/lotion chống nắng: SPF ≥30, chống thấm nước, bảo vệ da khi nắng gắt.
- Gel hoặc xịt chống côn trùng: hạn chế muỗi, côn trùng.
- Kéo y tế đầu tù <6cm (tuân thủ an ninh).
Để giảm bớt tác động từ môi trường, nên đội mũ nón, kính râm để bảo vệ đầu và mắt khỏi nắng. Mang theo áo mưa mỏng hoặc ô dù nhỏ phòng mưa đột ngột, ưu tiên chọn loại gọn để không vướng víu. Mang theo nước uống đóng chai (ít nhất 1-2 lít/người) và đồ ăn nhẹ (bánh mì, trái cây, sữa); quạt tay/mini chạy pin; kem chống nắng; túi chườm lạnh phòng trường hợp hạ thân nhiệt tức thì.
Trước khi diễn ra sự kiện (48 giờ), cần bù nước và điện giải trước, bổ sung bữa tối giàu carb phức hợp, sáng nhẹ nhưng đủ năng lượng. Ngủ bù ít nhất 2 đêm trước, cùng với đó là nghiên cứu lộ trình, gửi xe, vị trí quan sát.
Tại chỗ khi xem diễu binh, nên uống từng ngụm nhỏ, thường xuyên, ăn nhẹ định kỳ 2–3 giờ/lần, nghỉ ngơi trong bóng râm khi có thể. Đặc biệt, quan sát dấu hiệu sớm: đau đầu, chóng mặt, chuột rút.
Trẻ em là nhóm người nguy cơ cao, dễ mất nước, cần đội mũ rộng vành, thẻ thông tin liên lạc. Người cao tuổi: dễ té ngã, nên tránh khu vực đông, cần đi cùng người thân. Phụ nữ mang thai hoặc người có bệnh mạn tính nên tham khảo bác sĩ, ưu tiên vị trí thoáng, tránh chen lấn.
Khi gặp dấu hiệu như mệt, chóng mặt, da lạnh, mạch nhanh yếu, cần di chuyển vào bóng râm, nâng chân, chườm lạnh. Người biểu hiện say nắng (sốc nhiệt) như da nóng khô, thân nhiệt >40°C, lú lẫn, bất tỉnh cần làm mát tích cực ngay (dội nước, quạt, túi lạnh), gọi cấp cứu, không cho uống nếu lú lẫn. Người hạ đường huyết với triệu chứng run, đổ mồ hôi, tim nhanh, đói cồn cào cần cho ăn/uống đồ ngọt, kẹo, sau đó ăn tinh bột. Trong khẩn cấp: tìm công an, an ninh, tình nguyện viên gần nhất để yêu cầu cấp cứu y tế.
Thúy Quỳnh
