Căng thẳng không chỉ khiến tinh thần mệt mỏi mà còn âm thầm bào mòn sức khỏe tế bào, đẩy nhanh tốc độ lão hóa. Các chuyên gia cảnh báo, nếu không kiểm soát, stress kéo dài nhiều năm có thể gây hại cả cho cơ thể lẫn não bộ. Tuy nhiên, một số thói quen nhỏ hằng ngày lại có thể giúp bạn đẩy lùi tình trạng này.
Căng thẳng thường xuyên không đơn giản chỉ là gánh nặng tinh thần. Trong một tập gần đây của chương trình phỏng vấn "hạnh phúc hơn 10% với Dan Harris", tác giả Elissa Epel – người viết cuốn The Stress Prescription – giải thích rằng stress kéo dài có thể phá vỡ sức khỏe tế bào và thúc đẩy quá trình lão hóa.
"Các tế bào của bạn đang lắng nghe cách bạn sống. Nếu bạn thay đổi lối sống, tế bào cũng sẽ thay đổi theo", Dan Harris chia sẻ với CNBC Make It, nhấn mạnh mối liên hệ giữa thói quen sống và khả năng phục hồi của cơ thể.
Nhà tâm lý học Epel cho biết, lớp vỏ bảo vệ ở cuối nhiễm sắc thể – gọi là telomere – cực kỳ nhạy cảm với căng thẳng. "Khi căng thẳng kéo dài suốt nhiều năm hay nhiều thập kỷ mà không được quản lý, nó sẽ đẩy nhanh tốc độ lão hóa", bà chia sẻ trên podcast, đồng thời cảnh báo việc bỏ qua quản lý stress sẽ khiến cơ thể hao mòn nhanh hơn.
Bà ngoại U70 "mê mẩn" bikini: Tự tin khoe dáng, thách thức tuổi tác, đến cháu gái 19 tuổi cũng phải nói 1 câu
Não bộ cũng chịu sức ép
Không chỉ tế bào, não bộ cũng bị ảnh hưởng nặng nề. Tiến sĩ Wendy Suzuki – Trưởng khoa Nghệ thuật & Khoa học, Đại học New York – cho biết stress kéo dài gây tổn hại đến những vùng quan trọng của não.
Nồng độ cortisol tăng cao có thể gây hại vùng hippocampus và vỏ não trước trán – những khu vực then chốt cho trí nhớ, học tập, ra quyết định và khả năng tập trung. Tiến sĩ Suzuki cảnh báo thêm những tác nhân gây căng thẳng hàng ngày, bao gồm tin tức và mạng xã hội, đặc biệt có hại cho thế hệ trẻ.
Thói quen nhỏ, hiệu quả lớn
Tin mừng là tác động tiêu cực của stress có thể giảm bớt nếu duy trì lối sống lành mạnh và nhất quán. Nhà tâm lý học Epel gợi ý một số cách đơn giản:
- Ăn uống lành mạnh: Tăng cường trái cây, rau củ, bổ sung thực phẩm giàu Omega-3 hoặc áp dụng chế độ ăn Địa Trung Hải.
- Giải tỏa ngắn trong ngày: Tạo ra những khoảng nghỉ thiền định, dù chỉ 5 phút mỗi ngày, để nuôi dưỡng cảm giác bình tĩnh.
- Ưu tiên nghỉ ngơi sâu: Thực hiện các bài tập như yoga, hít thở sâu.
- Duy trì tư duy tích cực: Tập trung vào việc "phục hồi tế bào" thay vì để stress chi phối.
Tiến sĩ Wendy Suzuki đặc biệt nhấn mạnh lời khuyên ngắt kết nối tạm thời với công nghệ và tìm lại sự kết nối thật sự với con người. "Trò chuyện với một người thật – đó là niềm vui và cũng là đặc quyền mà chúng ta đang dần quên mất," bà chia sẻ.
Theo Suzuki, khoảng thời gian ngắn giữa lúc thức dậy và khi tiếp xúc với các thiết bị điện tử có thể đóng vai trò rất quan trọng trong việc cân bằng cảm xúc. Việc dành ra vài phút "tỉnh táo" trước khi chạm vào điện thoại không chỉ giúp làm dịu tâm trí mà còn tăng cường khả năng phục hồi trước áp lực.
Cả hai chuyên gia đều khẳng định: Tác động tiêu cực của stress không phải là vĩnh viễn. Tiến sĩ Elissa Epel nhấn mạnh: "Chúng ta hoàn toàn có thể phục hồi các tế bào mỗi ngày, cho bản thân những khoảng nghỉ hợp lý và xây dựng lối sống chống viêm để làm chậm quá trình lão hóa."
Theo bà, bí quyết không nằm ở việc thay đổi đột ngột, mà là ở những thói quen nhỏ nhưng làm đều đặn. Chính các bước đi nhất quán, dù rất giản đơn, mới là yếu tố giúp duy trì sức khỏe thể chất và tinh thần bền vững về lâu dài.
