Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính mỗi năm có từ 3 đến 5 triệu ca cúm nặng và 650.000 ca tử vong do cúm trên toàn cầu. Phần lớn trường hợp tử vong xảy ra ở nhóm người trên 65 tuổi và người có bệnh nền. Tại Việt Nam, Bộ Y tế ghi nhận năm 2024 gần 290.000 ca cúm với nhiều ổ dịch bùng phát.
Cúm mùa là bệnh lý nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính do virus cúm gây ra. Virus dễ lây lan qua các giọt bắn nhỏ li ti khi người bệnh ho, hắt hơi, nói chuyện. Các triệu chứng thường gặp bao gồm sốt cao, đau mỏi cơ, đau đầu, ho khan, nghẹt mũi và mệt mỏi. Dù phần lớn bệnh nhân có thể tự hồi phục trong vài ngày, một số trường hợp có thể gặp biến chứng nặng.
PGS Nguyễn Thị Thu Hoài, Viện trưởng Viện Tim mạch, cho hay cúm không chỉ là nhiễm trùng đường hô hấp đơn thuần mà có thể làm trầm trọng thêm các bệnh mạn tính sẵn có như suy tim, hen, COPD, đái tháo đường... Cúm mùa có thể làm nặng lên các triệu chứng ở bệnh nhân suy tim và làm tăng nguy cơ các biến chứng tim mạch ở cả người khỏe mạnh.
Cúm mùa có thể gây sốt, cơ thể mất nước và tăng nhu cầu oxy khiến tim phải làm việc nhiều hơn, dễ dẫn đến suy tim cấp mất bù ở bệnh nhân suy tim, tăng nguy cơ rối loạn nhịp tim. Bệnh nhân tăng huyết áp hoặc suy tim thường đang được bác sĩ kê đơn các thuốc giãn mạch và lợi tiểu. Khi bị cúm, bệnh nhân có thể mất nước và giãn mạch do sốt. Do đó cần tham vấn ý kiến bác sĩ tim mạch ngay để điều chỉnh các loại thuốc này.
Trong một số trường hợp, cúm mùa có thể dẫn đến viêm cơ tim cấp, gây rối loạn nhịp tim cấp, suy tim cấp tiến triển rất nhanh. Hơn nữa cúm mùa thường gây phản ứng viêm hệ thống, làm tăng nguy cơ rối loạn đông máu, điều này sẽ tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim, đột quỵ ở bệnh nhân có bệnh tim mạch do xơ vữa.
Một bệnh nhân tiêm phòng cúm mùa. Ảnh: Ngân Dương
"Nhiều người lớn tuổi chủ quan nghĩ cúm chỉ là bệnh thông thường nên bỏ qua cơ hội phòng ngừa hiệu quả là tiêm vaccine cúm", bác sĩ Hoài nói và khuyến cáo tiêm vaccine cúm hàng năm giúp giảm 15-45% nguy cơ biến cố tim mạch. Nhóm cần tiêm là bệnh nhân tim mạch, người suy tim hoặc sau can thiệp mạch vành, người bệnh tăng huyết áp, bệnh van tim, bệnh cơ tim.
WHO khuyến cáo tiêm phòng cúm định kỳ mỗi năm vì virus cúm liên tục biến đổi kháng nguyên. Các chủng virus cúm lưu hành thay đổi mỗi năm nên vaccine cũng cần được cập nhật theo mùa để bảo đảm hiệu quả miễn dịch. Ở Việt Nam, mùa cúm kéo dài từ tháng 10 đến tháng 4 năm sau.
Ngoài tiêm phòng, người dân nên thực hiện các biện pháp phòng bệnh đơn giản nhưng hiệu quả như rửa tay thường xuyên, đeo khẩu trang khi đến nơi công cộng, che miệng khi ho hoặc hắt hơi, giữ gìn vệ sinh cá nhân và đảm bảo môi trường sống thông thoáng, sạch sẽ.
Lê Nga
