Biến chủng COVID-19 mới xuất hiện tại TP.HCM
Tình hình dịch COVID-19 đầu năm 2025 tại Việt Nam đang được kiểm soát hiệu quả, với tổng cộng 148 ca mắc được ghi nhận rải rác tại 27 tỉnh, thành phố tính đến ngày 19/5. Đáng chú ý, không có ca tử vong nào được ghi nhận – một dấu hiệu tích cực cho thấy hiệu quả của hệ thống y tế trong giai đoạn dịch đang trở thành bệnh lưu hành.
Bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng, Trung tâm Oxy cao áp Việt - Nga (Bộ Quốc phòng), cho biết sự ổn định này đạt được nhờ ba yếu tố chính: độ bao phủ vắc xin cao, chính sách linh hoạt khi chuyển COVID-19 sang nhóm B từ tháng 10/2023, và sự chuẩn bị chủ động của ngành y tế từ điều trị đến kiểm soát lây nhiễm.
Tuy nhiên, TP.HCM đang trở thành điểm nóng mới của dịch, với số ca tăng từ 51 (ngày 16/5) lên 79 (25/5). Số liệu giám sát cho thấy biến chủng mới NB.1.8.1 hiện chiếm tới 83% mẫu bệnh phẩm tại đây – điều trùng khớp với đà tăng ca bệnh trong những tuần gần đây.
Biến chủng COVID-19 mới NB.1.8.1 sở hữu nhiều đột biến tại vùng gai protein (ảnh minh hoạ).
NB.1.8.1 là biến thể thuộc nhánh Omicron, xuất hiện lần đầu vào tháng 1/2025 và được WHO xếp vào nhóm “Biến chủng đang theo dõi” (VUM) ngày 23/5. Dù chưa đủ bằng chứng để xếp vào nhóm nguy hiểm, nhưng NB.1.8.1 đã xuất hiện tại ít nhất 22 quốc gia, bao gồm Trung Quốc, Mỹ, Nhật, Pháp, Hàn Quốc.
Nữ giáo viên mang thai 18 tuần mắc Covid-19: Triệu chứng nhẹ hơn lần trước nhưng "nửa đêm ho khan cũng không dám gọi ai"
Lý giải về khả năng lây lan nhanh của NB.1.8.1, bác sĩ Hoàng cho hay về mặt di truyền, NB.1.8.1 sở hữu nhiều đột biến tại vùng RBD (protein gai) giúp tăng khả năng bám dính vào tế bào người – cơ chế này giúp virus lây lan hiệu quả hơn. Tuy nhiên, biến chủng này chỉ làm giảm hiệu quả kháng thể 1.5–1.6 lần, tương đương các biến thể trước. Các loại vắc xin cập nhật vẫn có hiệu quả bảo vệ tốt.
Triệu chứng của biến chủng NB.1.8.1
Theo bác sĩ Huy Hoàng, triệu chứng của NB.1.8.1 chủ yếu nhẹ và kéo dài như: sốt, ho, mệt mỏi, nghẹt mũi, thậm chí rối loạn tiêu hoá và đau đầu. Điều này khiến nhiều người dễ chủ quan, bỏ sót triệu chứng và làm tăng nguy cơ lây lan thầm lặng trong cộng đồng.
Biến thể này hiện chưa gây ra ca tử vong hoặc nhập viện nặng tại Việt Nam, nhưng với tốc độ lan nhanh, nó có thể tạo áp lực lớn lên hệ thống y tế nếu số ca tiếp tục tăng mạnh.
Bộ Y tế đã yêu cầu các cơ sở y tế rà soát lại toàn bộ kế hoạch điều trị, khu cách ly, thuốc men và nhân lực. Trọng tâm là bảo vệ nhóm nguy cơ cao như người cao tuổi, người có bệnh nền, phụ nữ mang thai và bệnh nhân tại các khoa hồi sức, thận, tim mạch.
Để phòng COVID-19, bác sĩ Hoàng cho biết khuyến cáo cộng đồng cũng được điều chỉnh theo hướng linh hoạt. Thông điệp “5K mở rộng” tiếp tục được khuyến khích, bao gồm đeo khẩu trang nơi đông người, rửa tay thường xuyên, tránh tụ tập, nâng cao thể trạng và chủ động đi khám khi có triệu chứng.
Ngoài ra, người dân – đặc biệt nhóm nguy cơ – được khuyến cáo tiêm nhắc lại vắc xin cập nhật. Người từng đến vùng dịch như Thái Lan, Trung Quốc cần theo dõi sức khoẻ sát sao.
Theo bác sĩ Huy Hoàng, Việt Nam đang kiểm soát tốt dịch COVID-19 trong năm 2025, nhưng sự xuất hiện của NB.1.8.1 cho thấy dịch vẫn tiềm ẩn nguy cơ bùng phát cục bộ. Biến thể này có tốc độ lây nhanh, triệu chứng dễ nhầm lẫn, nhưng chưa làm giảm hiệu lực của vắc xin.
Các biện pháp cần triển khai mạnh mẽ:
- Tăng cường giám sát gen tại địa phương.
- Tuyên truyền triệu chứng mới, khuyến khích xét nghiệm sớm.
- Ưu tiên tiêm chủng cho nhóm nguy cơ cao.
- Rà soát năng lực điều trị và thu dung tại bệnh viện.
- Tiếp tục phối hợp quốc tế cập nhật dữ liệu biến chủng.
