"Video giả mạo còn nổi tiếng, nhiều lượt xem, lượt bình luận hơn cả video gốc khiến tôi bất an", bác sĩ nói, hôm 14/3.
Sản phẩm được quảng cáo là kem thảo dược "từ thiên nhiên" với thành phần như nhựa cây tử đinh hương, rễ cây đại bàng, được cho là có tác dụng thẩm thấu sâu vào da, làm tan khối u và cải thiện lưu thông máu dưới da. Chi phí cũng "hợp túi tiền", chỉ từ 200.000 đồng. Để tăng sức thuyết phục, các video kèm hướng dẫn chi tiết rằng người dùng chỉ cần thoa và massage vài phút mỗi ngày để sản phẩm "tiêu hạch ngay tầng biểu bì da".
Ngoài bán các loại kem, trang mạng này còn giới thiệu thiết bị như máy rung điện "tan u", "tiêu u" khiến mức độ lạm dụng càng trở nên nghiêm trọng hơn.
Video chia sẻ kiến thức của bác sĩ Tỵ trên TikTok. Video: Bác sĩ cung cấp
Phát hiện hình ảnh bị sử dụng trái phép, bác sĩ Tỵ đã liên hệ với cơ quan công an đề nghị giải quyết. Sau đó, phía quảng cáo cho biết họ "chưa bán được sản phẩm nào" và chỉ đang dừng lại ở giai đoạn truyền thông.
Kênh TikTok của bác sĩ Tỵ, nơi anh chỉ cung cấp các tư vấn về y tế, hiện có hơn 30.000 lượt theo dõi và khoảng 300.000 lượt thích. Bất chấp sự rõ ràng rằng bác sĩ Tỵ không bán sản phẩm, nhiều bệnh nhân vẫn bị nhầm lẫn, gọi đến hỏi thăm về các sản phẩm được gắn danh tiếng của anh. Trường hợp trên phản ánh một thực trạng ngày càng phổ biến trên mạng xã hội, nơi hình ảnh và uy tín của các bác sĩ bị kẻ xấu mạo danh để chiếm đoạt niềm tin công chúng.
Theo khảo sát VnExpress, hình ảnh bác sĩ nổi tiếng bị ghép vào video để quảng cáo thuốc hoặc đưa lời khuyên sức khỏe sai lệch đang xuất hiện tràn lan trên mạng, đặc biệt là TikTok. Có nhiều hình thức mạo danh, như cắt ghép hình ảnh hoặc tự xưng là bác sĩ, chuyên gia y tế để kiếm tiền. Đặc biệt, nhiều video ghép giọng nói, hình ảnh của bác sĩ để tư vấn. Đây là công nghệ Deepfake, kết hợp giữa "deep learning" (học sâu) và "fake" (giả mạo) để ghép khuôn mặt, giọng nói... của bất kỳ ai vào bất kỳ nội dung gì, tạo cảm giác như thật. Công nghệ này gây lo ngại thời gian qua khi bị lợi dụng cho mục đích giả mạo, lừa đảo. Sự đột phá của AI qua càng khiến các bức ảnh deepfake khó nhận biết, trong khi người dùng dễ tiếp cận mà không cần am hiểu sâu.
Hậu quả từ các video mạo danh không chỉ khiến bác sĩ như anh Tỵ bất lực mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến người tiêu dùng. Khi tin tưởng vào những video quảng cáo "chuyên gia y tế", nhiều người vì mong cầu chữa bệnh nhanh chóng đã mua sản phẩm chưa được kiểm chứng, tự ý sử dụng và bỏ qua quá trình thăm khám chính thống. Điều này tiềm ẩn nhiều rủi ro, từ tác dụng phụ đến nguy cơ làm nặng thêm tình trạng bệnh.
Bác sĩ Đoàn Dư Mạnh, Phó Giám đốc Trung tâm Tim mạch và Đột quỵ Quốc tế, Bệnh viện Đa khoa Phương Đông, nhìn nhận mạng xã hội là một con dao hai lưỡi. Theo ông, TikTok và các nền tảng khác cung cấp không gian hữu ích để các bác sĩ như ông chia sẻ kiến thức, tư vấn đúng và kịp thời cho bệnh nhân. Tuy nhiên, sự thiếu kiểm soát nội dung khiến đây cũng trở thành nơi lý tưởng cho kẻ xấu thao túng thông tin và đánh lừa công chúng.
Ông khuyến nghị các bác sĩ cần trang bị thêm kiến thức, xây dựng hệ thống nhận diện thương hiệu, quản lý chặt chẽ nội dung trên các kênh chính thức để tạo lòng tin cho bệnh nhân. Ngoài ra, bác sĩ thường không tùy tiện khuyên người dùng của mình tìm đến một địa chỉ, phương thức chữa tâm lý, tinh thần cụ thể nào, chỉ đưa ra lời khuyên, tư vấn, hỗ trợ. Trường hợp cần thăm khám, bác sĩ tư vấn địa chỉ uy tín, bệnh viện, cơ sở y tế để tránh "tiền mất, tật mang".
Bác sĩ Tỵ thăm khám, tư vấn sức khỏe cho người bệnh. Ảnh: Thùy An
Phía người dùng cần tỉnh táo hơn, kiểm tra kỹ nguồn gốc và độ uy tín của thông tin nhận được, nhất là những lời quảng cáo quá "thần kỳ" từ các sản phẩm chưa được xác thực. Đặc biệt, nhân viên y tế bị cấm quảng cáo các sản phẩm này, nên cần cẩn trọng khi xem video dạng này.
Khi mua thực phẩm chức năng cần đọc kỹ nhãn sản phẩm, xem rõ về thành phần, tác dụng của sản phẩm để sử dụng cho phù hợp và bảo đảm sức khỏe. Trên nhãn thực phẩm chức năng luôn ghi dòng chữ Thực phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh. Hạn chế tiếp xúc với các nội dung tiêu cực, biết cách sàng lọc thông tin và rèn luyện tư duy phản biện để tránh bị lôi kéo.
Thùy An
