Tôi vẫn nhớ như in buổi tối mùa đông năm đó, khi gió bấc tràn về khiến hai bàn tay lạnh cóng. Ngoại ngồi bên hiên, vừa tách từng đốt mía vàng ươm vừa chậm rãi bảo:
"Ăn mía mùa đông như ăn nhân sâm con ạ. Trời lạnh làm hao dương khí, ăn mía để mà bổ lại khí huyết".
Ngày ấy, tôi chỉ nghĩ ngoại nói để… rủ tôi ăn mía cho vui. Nhưng càng lớn, càng đọc, càng gặp các tài liệu y học cổ truyền lẫn y học hiện đại, tôi mới thấy câu nói ấy hóa ra là một kinh nghiệm sức khỏe mà thế hệ đi trước đã dành cả đời để nghiệm ra.
Vì sao mùa đông ăn mía lại tốt đến vậy?
1. Mùa đông là thời điểm cơ thể dễ "hao hụt"
Loãng xương cứ ăn 5 quả này: Chúng giảm mất xương lại còn giàu collagen, bác sĩ khuyên chị em hãy ăn thường xuyênĐỌC NGAY
Theo Đông y, mùa đông lạnh giá khiến dương khí suy giảm, cơ thể dễ mệt mỏi, khô hanh, khí huyết kém lưu thông.
Mía, trái với vẻ ngoài bình dị, lại mang đặc tính bổ dưỡng, sinh tân chỉ khát, dưỡng âm, điều hòa tỳ vị. Nó không "nóng" như người ta hay lầm tưởng; mía có tính bình, vị ngọt, đi vào kinh phế - tỳ, rất thích hợp dùng trong mùa lạnh.
Vậy nên xưa mới có câu: "Ăn mía mùa đông bổ hơn dùng nhân sâm".
2. Thời tiết khô hanh rất thích hợp để ăn mía
Trời càng lạnh, cơ thể càng thiếu nước. Ăn một khúc mía, bạn không chỉ cảm nhận vị ngọt giòn lan nơi đầu lưỡi mà còn đang nạp vào cơ thể một "khoáng dược" tự nhiên: Vitamin, khoáng chất, chất điện giải.
Những thế hệ đi trước chẳng cần phòng thí nghiệm, chỉ dựa vào cảm giác cơ thể đã biết mía giúp dưỡng ẩm, nhuận phế, làm ấm khí huyết trong mùa đông.
3. Y học cổ truyền nói gì về mía?
Các ghi chép Đông y nhận định mía:
Vị ngọt, tính trung (tính bình)
Công năng: Thanh nhiệt nhuận táo, sinh tân dịch, giải độc.
Nhờ vậy, mía được xem như một vị thuốc lành, có thể dùng cho người khô miệng, sốt khát nước, táo bón, tỳ vị yếu, mệt mỏi.
4. Từ góc nhìn khoa học hiện đại: Mía không chỉ là đường
Khi đối chiếu với y học hiện đại, tác dụng của mía càng trở nên thuyết phục:
Bổ sung năng lượng: Mía chứa đường sucrose tự nhiên, giúp phục hồi năng lượng nhanh, phù hợp thời điểm mùa đông khi cơ thể tiêu hao nhiều nhiệt lượng. Nhai vài khúc mía còn giúp đầu óc tỉnh táo hơn, giảm cảm giác kiệt sức.
Kiện tỳ, lợi tiểu: Theo kinh nghiệm dân gian và đối chiếu với tác dụng sinh học, mía giúp giảm cảm giác buồn nôn, đầy bụng, hỗ trợ tiêu hóa, thúc đẩy lợi tiểu nhẹ, làm dịu người đang sốt hoặc khát nhiều. Những đặc tính này hoàn toàn phù hợp với đặc điểm của thực phẩm nhiều nước và chứa khoáng chất như mía.
Thúc đẩy nhu động ruột: Mía giàu chất xơ không hòa tan. Nhai mía giúp kích thích nhu động ruột, hỗ trợ giảm táo bón, một trong những triệu chứng thường gặp nhất vào mùa đông do ít uống nước.
Bổ sung sắt: Rất nhiều tài liệu dinh dưỡng cho biết mía chứa một lượng sắt đáng kể so với mặt bằng trái cây thông thường. Khoáng chất này tham gia vào quá trình tạo máu, hỗ trợ người hay hoa mắt, chóng mặt do thiếu sắt.
Giải rượu, giảm nôn nao; Mía nhiều nước, giàu đường và chất điện giải như kali, giúp cơ thể phục hồi sau khi uống rượu, giảm cảm giác khát khô, cáu gắt, hỗ trợ gan trong quá trình chuyển hóa rượu.
Làm sạch răng miệng: Nhai mía giống như một bài tập nhỏ cho hàm và cơ mặt. Các thớ mía cọ nhẹ vào răng giúp sạch mảng bám, giữ hơi thở dễ chịu hơn.
Nhưng nhớ nhé súc miệng ngay sau khi ăn mía để tránh đường bám vào răng gây sâu răng hoặc loét niêm mạc.
5. Mía nấu chín bổ hơn cả ăn sống
Không nhiều người biết: Trong các sách cổ, mía còn được ghi lại là có thể nấu chín để tăng tính ấm, giúp làm dịu dạ dày, hỗ trợ tiêu hóa, làm ấm tỳ vị, giảm ho khan, viêm họng do lạnh.
Một ly nước mía luộc nóng, thơm nhẹ mùi mía chín, chính là "bài thuốc mùa đông" từng rất phổ biến ở nông thôn ngày xưa.
Giữa mùa đông khô lạnh, cầm một khúc mía chẻ, nghe tiếng "rốp rốp" vang lên, cảm giác như cơ thể được đánh thức. Vị ngọt ấy không chỉ là món ăn vặt của tuổi thơ, mà còn là sự bồi dưỡng nhẹ nhàng, ấm áp mà ông bà ta đã gửi gắm vào câu nói xưa:
"Ăn mía mùa đông bổ hơn nhân sâm".
Đôi khi, những điều giản dị nhất lại chính là thứ cơ thể ta cần nhất giữa những ngày đông dài và khô lạnh.
(Ảnh minh họa: Internet)
