Chúng ta thường hình dung về ung thư qua những phòng bệnh hay các ca phẫu thuật, nhưng thực tế, thói quen ăn uống hàng ngày mới là yếu tố âm thầm định hình sức khỏe. Bác sĩ Arpit Bansal - một chuyên gia về bệnh ung thư, chỉ ra rằng việc nạp vào cơ thể các hóa chất độc hại từ thực phẩm có thể thúc đẩy viêm nhiễm và tổn thương tế bào theo thời gian.
Theo bác sĩ Bansal, không có thực phẩm nào trực tiếp gây ung thư ngay lập tức, nhưng việc tiếp xúc lặp đi lặp lại với các hợp chất gây hại sẽ tích tụ rủi ro qua nhiều năm. Dưới đây là 7 cái tên cần được kiểm soát chặt chẽ trong thực đơn:
Thịt chế biến sẵn
Xúc xích, thịt xông khói, giăm bông và salami thường chứa nitrat và nitrit. Khi vào cơ thể, chúng có thể chuyển hóa thành nitrosamine - một hợp chất gây ung thư. Ngoài ra, thịt hun khói còn sản sinh ra hydrocarbon thơm đa vòng (PAHs), liên quan trực tiếp đến ung thư dạ dày, đại trực tràng và ung thư vú.
Khoai tây chiên và các món ăn vặt chiên ngập dầu làm tăng nguy cơ ung thư. Ảnh: Bùi Thủy
Tiêu thụ quá nhiều thịt đỏ
Thịt bò, thịt heo và thịt cừu không gây hại nếu ăn điều độ. Tuy nhiên, nếu nạp quá nhiều, đặc biệt là chế biến ở nhiệt độ cực cao như nướng trực tiếp hoặc chiên áp chảo, sẽ tạo ra các amin dị vòng (HCAs) và PAHs. Đây là các hợp chất làm tăng nguy cơ ung thư tuyến tụy và đại trực tràng.
Đồ chiên rán kỹ
Khoai tây chiên và các món ăn vặt chiên ngập dầu thường chứa acrylamide. Hóa chất này hình thành khi thực phẩm giàu tinh bột được nấu ở nhiệt độ cao.
Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) xếp acrylamide vào nhóm "có thể gây ung thư cho con người". Đồ chiên rán còn thúc đẩy béo phì và tiểu đường type 2 - hai "nhiên liệu" cho chứng viêm mãn tính.
Đường và tinh bột tinh chế
Bản thân đường không phải là chất gây ung thư, nhưng việc dư thừa đường gây tăng cân, kháng insulin và viêm nhiễm kéo dài.
Theo một nghiên cứu năm 2020 trên tạp chí American Journal of Clinical Nutrition, chế độ ăn nhiều tinh bột tinh chế làm tăng stress oxy hóa, tạo môi trường lý tưởng cho các tế bào ung thư phát triển.
Thực phẩm đóng gói siêu chế biến
Mì, ngũ cốc nhiều đường và các bữa ăn sẵn chứa đầy chất bảo quản và chất béo không lành mạnh. Bác sĩ Bansal cảnh báo việc lạm dụng nhóm này không chỉ tăng nguy cơ ung thư tiêu hóa mà còn phá hủy hệ vi sinh đường ruột - lớp rào chắn quan trọng của hệ miễn dịch.
Rượu bia
Khi vào cơ thể, rượu phân hủy thành acetaldehyde, một hợp chất độc hại làm hỏng DNA và cản trở quá trình sửa chữa tế bào. Uống rượu thường xuyên, dù ở mức độ trung bình, vẫn liên quan đến ung thư vú, gan, miệng, họng và đại tràng.
Thực phẩm bị cháy xém
Những phần thực phẩm nướng quá lửa hoặc bị cháy đen chứa nồng độ HCAs và PAHs rất cao. Chuyên gia khuyên bạn chỉ nên nấu thực phẩm đến độ vàng nhẹ thay vì để cháy xém để giảm thiểu phơi nhiễm độc tố.
Bên cạnh thực phẩm, bác sĩ Bansal cũng nhắc nhở về 4 yếu tố nguy cơ thường bị bỏ qua:
-
BPA: Có trong hộp nhựa và lớp lót đồ hộp, có thể gây rối loạn nội tiết, tăng nguy cơ ung thư vú và tuyến tiền liệt.
-
Aflatoxin: Độc tố từ nấm mốc trong ngũ cốc và lạc (đậu phộng) bảo quản kém, là tác nhân chính gây ung thư gan.
-
Dư lượng thuốc trừ sâu: Tiếp xúc lâu dài có thể góp phần gây ung thư hạch và tuyến tiền liệt.
-
Phụ gia nhân tạo: Việc nạp quá nhiều một số phẩm màu và chất bảo quản cụ thể sẽ tích tụ rủi ro theo thời gian.
Theo chuyên gia, phòng bệnh không phải là sống trong sợ hãi, mà là đưa ra những lựa chọn thông minh mỗi ngày. Ưu tiên thực phẩm tươi sống, thuận mùa và hạn chế chế biến sẵn chính là cách tốt nhất để bảo vệ hệ tiêu hóa và giảm thiểu nguy cơ ung thư về lâu dài.
Mỹ Ý (Theo Hindustan Times)
