Đồ ăn mang về thường bị gắn mác “kém vệ sinh”, nhiều dầu mỡ, chứa nhiều phụ gia, được đựng trong hộp nhựa/xốp khi còn nóng nên độc hại. Điều này không sai, nhưng quan trọng là ngay cả khi luôn nấu nướng tại nhà bạn cũng có thể “nuôi” mầm bệnh nếu mắc sai lầm. Thậm chí, cơm nhà còn có thể hại sức khỏe hơn cả mua đồ ăn sẵn mang về nếu bạn hay thành viên nào đó trong gia đình đang có dù chỉ một trong 5 thói quen bên dưới:
1. Thích các món chiên rán, xào ngập dầu
Không ít gia đình ngày nào cũng có món chiên hoặc xào dầu mỡ. Vị giòn rụm, thơm ngậy khiến ai cũng yêu thích. Nhưng trong quá trình chiên rán, dầu ăn bị đun nóng ở nhiệt độ cao sẽ phân hủy sinh ra các hợp chất độc hại như acrolein, aldehyde, đặc biệt là các amin dị vòng và hydrocarbon thơm đa vòng - những chất được chứng minh có liên quan trực tiếp đến ung thư, đặc biệt là ung thư dạ dày, thực quản và đại trực tràng.
Uống "1 ly" mỗi ngày có thể làm giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng xuống 17%: Nghiên cứu tiết lộ lý do
Chưa kể, thực phẩm ngập dầu còn là nguyên nhân khiến mỡ máu tăng cao, gây viêm nội mạch và tạo điều kiện cho bệnh tim mạch phát triển âm thầm. Việc chuyển sang hấp, luộc hoặc dùng nồi chiên không dầu có thể giúp giảm thiểu rủi ro mà vẫn giữ được hương vị món ăn.
2. Nấu quá lửa, thích đồ ăn “xém cạnh”
Nhiều người có thói quen rang cơm, nướng thịt hoặc áp chảo đến mức “xém cạnh”, vì nghĩ rằng như vậy món ăn thơm và đẹp mắt hơn. Nhưng chính phần cháy này lại là ổ chứa acrylamide và benzopyrene - những chất sinh ra khi thực phẩm (nhất là tinh bột và protein) bị cháy sém ở nhiệt độ cao.
Acrylamide đã được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) xếp vào nhóm chất “có khả năng gây ung thư ở người”, đặc biệt liên quan đến ung thư tuyến tụy, thận và buồng trứng. Do đó, việc kiểm soát nhiệt độ khi nấu, hạn chế nấu quá lâu hoặc ở nhiệt độ quá cao, là điều cần thiết để bảo vệ sức khỏe. Đương nhiên, nên hạn chế các món nướng vì cũng dễ cháy và sinh ra chất này.
3. Tái sử dụng dầu ăn nhiều lần
Nghe qua thì tiết kiệm nhưng đây là thói quen nấu ăn “lợi bất cập hại”. Dầu ăn khi tái sử dụng nhiều, dầu ăn càng bị oxy hóa mạnh, sản sinh ra peroxit lipid. Đây là một tác nhân gây tổn thương tế bào và đẩy nhanh quá trình viêm, ung thư hóa. Chưa kể, nó cũng ảnh hưởng tới hương vị của món ăn.
Một nghiên cứu khác từ Viện Dinh dưỡng Hoa Kỳ cho thấy dầu chiên đi chiên lại quá 2 lần sẽ làm tăng rõ rệt hàm lượng các chất oxy hóa độc hại, có thể ảnh hưởng đến gan, thận và tăng nguy cơ ung thư đại tràng. Do đó, tốt nhất không nên tái sử dụng dầu ăn, nếu có cũng chỉ làm suy nhất 1 lần sau khi lọc sạch, đóng nắp kín và để trong ngăn mát tủ lạnh không quá 1 tuần.
4. Dùng nồi, chảo chống dính đã bị xước hoặc bong tróc
Lớp chống dính của nồi, chảo - đặc biệt là loại giá rẻ - thường chứa các hợp chất PFAS (per- and polyfluoroalkyl substances), vốn được cảnh báo có liên quan đến ung thư, rối loạn nội tiết và giảm khả năng miễn dịch.
Khi lớp chống dính bị bong tróc hoặc xước, các hạt này có thể lẫn vào thức ăn trong quá trình nấu nướng. Nếu sử dụng trong thời gian dài, bạn đang âm thầm tích lũy chất độc trong cơ thể mà không hề hay biết. Hãy thay nồi chảo ngay khi thấy có dấu hiệu hỏng hóc và ưu tiên các vật liệu an toàn như inox, gang hoặc thủy tinh.
5. Không dùng máy hút mùi hoặc đóng kín cửa bếp khi nấu
Ảnh minh họa
Khói bếp không chỉ gây khó chịu mà còn chứa hàng loạt chất độc như formaldehyde, benzene và các hạt bụi siêu mịn (PM2.5). Đặc biệt khi nấu ở nhiệt độ cao hoặc chiên rán, lượng khói và khí độc càng nhiều hơn, tích tụ trong không gian kín và ảnh hưởng trực tiếp đến phổi, hệ hô hấp và não bộ.
Tổ chức Y tế Thế giới từng cảnh báo rằng ô nhiễm không khí trong nhà mà phần lớn đến từ nấu nướng là nguyên nhân gây ra hơn 3 triệu ca tử vong sớm mỗi năm trên toàn cầu. Lắp đặt máy hút mùi và mở thông gió khi nấu là những bước đơn giản nhưng cực kỳ cần thiết để bảo vệ sức khỏe cả nhà. Nếu không, ít nhất hãy mở cửa khi nấu ăn. Máy hút mùi cũng cần bật cho tới sau khi nấu nướng xong ít nhất 5 phút.
Nguồn và ảnh: Aboluowang, Daily Mail
