Trong lịch sử 30 năm Hoa hậu Việt Nam với 16 người đẹp đăng quang, vấn đề học vấn luôn là câu chuyện thu hút sự quan tâm lẫn tranh cãi từ công chúng.
Đã có một thời kéo dài hơn thập kỷ, học vấn cao gần như là yếu tố bắt buộc với cô gái được đội vương miện. Nhưng cùng với sự cởi mở của xã hội hiện đại, sự thay đổi quan điểm thẩm mỹ đại chúng, dư luận không còn quá khắt khe với trí tuệ của các giai nhân nữa. Tuy nhiên, họ cũng không dễ dàng chấp nhận nếu một Hoa hậu có bảng điểm tỉ lệ nghịch với chiều cao. Đó cũng là lý do mà nhiều Hoa hậu vấp phải scandal ngay sau đêm chung kết.
10 năm đầu tiên, Hoa hậu Việt Nam tập trung toàn những gương mặt tài sắc vẹn toàn.
Những gương mặt tài sắc vẹn toàn.
Hoa hậu Bùi Bích Phương là sinh viên Đại học Tổng hợp Hà Nội (nay là Đại học Quốc gia), sau đó đi du học Hàn Quốc và lấy tấm bằng thạc sĩ tại Đại học Quốc gia Seoul danh giá.
Bùi Bích Phương là Hoa hậu đầu tiên có bằng thạc sĩ.
Hoa hậu Nguyễn Diệu Hoa là sinh viên Đại học Ngoại ngữ Hà Nội, hiện đã có bằng Tiến sĩ, thông thạo 5 ngoại ngữ. Chưa kể cô xuất thân trâm anh thế phiệt, là con gái của một quan chức ngoại giao, là cháu ngoại của GS bác sĩ Đặng Vũ Hỷ, là dòng dõi của học giả kiêm Thượng thư bộ lại triều đình Huế Phạm Quỳnh.
Nguyễn Diệu Hoa là Hoa hậu đầu tiên có bằng Tiến sĩ.
Hoa hậu Hà Kiều Anh là sinh viên Nhạc viện, là cháu nội của nhà ngoại giao Hà Văn Lâu - nguyên Đại sứ Việt Nam tại Liên hợp quốc, là cháu ngoại của nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng Vương Quốc Mỹ.
Hoa hậu Nguyễn Thu Thủy là sinh viên Học viện Ngoại giao, bố mẹ đều là giáo sư, tiến sĩ ngành ngôn ngữ học.
Hoa hậu Nguyễn Thiên Nga là sinh viên Đại học Ngoại thương, bố là giáo sư ngành vật lý.
Hoa hậu Ngọc Khánh là sinh viên Đại học Luật TP.HCM, bố là đạo diễn nổi tiếng Nguyễn Đỗ Ngọc, mẹ là nghệ sĩ kèn o-boa Lê Thị Thắng.
Trong số 6 cái tên này, người duy nhất bỏ dở việc học để chạy theo hào quang vương miện là Nguyễn Thu Thủy. Khi đang học năm thứ 2 Học viện Ngoại giao, Hoa hậu Thu Thủy đã bỏ ngang, sang Mỹ du học ngành quản trị kinh doanh. Sau này, Hoa hậu Việt Nam 1994 chia sẻ, nỗi ân hận lớn nhất của cô chính là đã bỏ học, tự xấu hổ với chính mình, với bố mẹ và họ hàng.
Nguyễn Thu Thủy là Hoa hậu đầu tiên bỏ học đại học vì hào quang vương miện.
10 năm tiếp theo, sân chơi nhan sắc hàng đầu Việt Nam đón nhận cả những người đẹp đúng chuẩn và "lệch chuẩn" về học thức.
Hoa hậu Phan Thu Ngân - Hoa hậu cuối cùng của thế kỷ XX - là sinh viên Đại học Văn Lang. Cô là Hoa hậu đầu tiên không học tại một trường danh giá mà lại học đại học dân lập. Cô cũng là Hoa hậu đầu tiên xuất thân từ gia đình lao động nghèo.
Phan Thu Ngân là Hoa hậu đầu tiên học đại học dân lập.
Hoa hậu Phạm Thị Mai Phương đăng quang ở tuổi 17, khi đang là học sinh cấp 3 tại trường THPT chuyên Trần Phú, Hải Phòng. Bản thành tích học tập của Mai Phương thuộc hàng xuất sắc. Cô sau đó đi du học và lấy bằng cử nhân tại Anh Quốc.
Hoa hậu Nguyễn Thị Huyền là sinh viên Học viện Báo chí và Tuyên truyền. Tuy nhiên cô bị trượt đại học năm đầu tiên. Người đẹp Hải Phòng cũng là Hoa hậu Việt Nam đầu tiên trượt đại học. Hoa hậu Nguyễn Thị Huyền sau đó cũng sang Anh du học và lấy bằng cử nhân truyền thông.
Nguyễn Thị Huyền là Hoa hậu đầu tiên trượt đại học.
Hoa hậu Mai Phương Thúy là sinh viên Đại học Ngoại thương. Cô đỗ đầu vào với số điểm khá cao. Tuy nhiên, sau khi giành vương miện, Mai Phương Thúy đã chuyển sang học tại trường đại học quốc tế RMIT với học bổng toàn phần để tiện cho công việc của mình. Có nhiều lời đồn về việc Mai Phương Thúy mãi không tốt nghiệp đại học. Người đẹp được cho là đã bảo lưu việc học tại trường để tham gia showbiz. Tuy nhiên sau đó cô đã khoe tấm bằng tốt nghiệp của mình mà không rõ năm lấy bằng.
Hoa hậu Thùy Dung đăng quang ở tuổi 18, tuổi đã tốt nghiệp THPT. Tuy nhiên sau đêm chung kết, Thùy Dung bị tố đã bỏ học từ năm lớp 12. Sở GD&ĐT Đà Nẵng sau đó xác nhận thông tin này khiến cho dư luận phẫn nộ. Đây là lần đầu tiên, vương miện Hoa hậu Việt Nam được trao cho một thí sinh bỏ học cấp 3. Chưa kể, bảng điểm của Thùy Dung năm lớp 10 và 11 đều chỉ ở mức trung bình.
Trần Thị Thùy Dung là Hoa hậu đầu tiên bỏ học cấp 3.
Thùy Dung sau đó đã đi học lại lớp 12 và thi tốt nghiệp THPT vào năm 2009 với số điểm 33, đủ để cô xét tốt nghiệp. Người đẹp Đà Nẵng cũng không theo học tại trường đại học nào. Vấn đề học vấn cũng là rào cản lớn cho con đường showbiz của Thùy Dung.
10 năm trở lại đây, Hoa hậu Việt Nam trở lại với những thí sinh "học giỏi", nhưng tì vết lại xảy ra với hai cô gái được đánh giá vào hàng "quốc sắc thiên hương" là Đặng Thu Thảo và Trần Tiểu Vy.
Hoa hậu Đặng Ngọc Hân mở màn thập niên 2010 với bản lí lịch đẹp hơn cả ngoại hình: sinh viên Đại học Mỹ thuật công nghiệp, người mẫu thời trang từng giành vô số thành tích trong làng mẫu.
Hoa hậu Nguyễn Cao Kỳ Duyên là sinh viên Đại học Ngoại thương Hà Nội, trước đó từng học tại trường cấp 3 danh giá là Chuyên Lê Hồng Phong - Nam Định. Sau khi đăng quang, Kỳ Duyên chuyển vào Đại học Ngoại thương TP.HCM. Tuy nhiên, người đẹp đến giờ vẫn chưa tốt nghiệp và nghe đồn đã bảo lưu việc học từ lâu, dành thời gian cho tham vọng showbiz của cô.
Kỳ Duyên bỏ học hay chỉ bảo lưu việc học vẫn đang là một câu hỏi.
Hoa hậu Đỗ Mỹ Linh cùng tuổi và cùng trường với Kỳ Duyên, nhưng cô đã nhận tấm bằng cử nhân vào năm 2018. Dù hoạt động showbiz rất tích cực, Đỗ Mỹ Linh không bảo lưu việc học mà cố gắng làm tốt cả hai theo yêu cầu từ gia đình. Người đẹp chia sẻ, có những ngày sáng bay vào TP.HCM công tác, tối đêm bay ra Hà Nội để sáng sớm đi thi. Hoa hậu đã khóc khi nhận bằng tốt nghiệp vì những nỗ lực của mình đã được đền đáp xứng đáng.
Đỗ Mỹ Linh nối tiếp thành tích của những đàn chị thập niên 90 trong việc học hành.
Đặng Thu Thảo và Trần Tiểu Vy thì không được "sáng láng" như thế.
Ngay sau đêm chung kết, Trần Tiểu Vy bị phản đối dữ dội khi bảng điểm thi THPT quốc gia với phần lớn các môn dưới trung bình của Hoa hậu lộ diện. Chuyện "hoa hậu học dốt" lại rùm beng trên mặt báo. Tuy nhiên, Đỗ Mỹ Linh đã bênh vực đàn em. Cô cho rằng Tiểu Vy rất thông minh, cầu tiến và có tố chất nên còn nhiều thời gian để rèn luyện và hoàn thiện bản thân. Sau gần 1 năm đăng quang, Hoa hậu Tiểu Vy đã trưởng thành về mọi mặt. Cô hiện đang là sinh viên của Đại học Sư phạm kỹ thuật TP.HCM.
Năm 2012, Hoa hậu Đặng Thu Thảo khiến công chúng sôi sục vì nghi án gian lận học vấn Cô được giới thiệu là sinh viên Đại học dân lập Tây Đô, nhưng bạn học lại tố cáo cô chỉ là học viên hệ trung cấp 2 năm tại trường. Bảng điểm của Đặng Thu Thảo cùng toàn điểm xấu.
Một phần lí lịch của Đặng Thu Thảo cũng lộ diện. Theo đó, Hoa hậu học hết cấp 3 là lên Cần Thơ đi làm, trong đó có cả công việc trong quán bar.
Đại học Tây Đô đứng về phía Hoa hậu, tạo mọi chứng cứ chứng minh Hoa hậu được đặc cách thi tốt nghiệp sớm so với các học viên cùng khóa, được nhận liên thông lên cao đẳng.
Cuộc tranh cãi quanh Hoa hậu Đặng Thu Thảo kéo dài và chia làm hai phe: một phe không chấp nhận "Hoa hậu học dốt", một phe cho rằng Hoa hậu đáng được trân trọng vì những nỗ lực vượt khó vươn lên, hoàn cảnh gia đình túng bấn vẫn cố gắng lao động tự kiếm tiền đi học trung cấp, theo đuổi giấc mơ tri thức.
Trong 2 năm đương nhiệm, Đặng Thu Thảo không bảo lưu việc học mà vừa hoạt động xã hội, tham gia showbiz, vừa hoàn thành chương trình cao đẳng. 4 năm sau đó, cô giành tấm bằng cử nhân quản trị kinh doanh theo chương trình liên kết quốc tế của Đại học Hutech TP.HCM.
"Bạn bè, người thân và xã hội chúc mừng Thảo, nhưng với ba mẹ dù con gái là Hoa hậu nhưng họ chỉ nói một câu khiến Thảo nhớ mãi: "Giờ con có tiền thưởng thì dành dụm tiền để đi học tiếp nha con, làm tấm gương cho các em các cháu trong nhà nghe con"... Một phần vì hiểu bản thân mình nên làm gì, một phần vì nghe theo ba mẹ, Thảo đã từ bỏ nhiều cơ hội công việc trong showbiz, nơi ánh hào quang mà bao nhiêu cô gái hằng ao ước và danh hiệu Hoa hậu mang lại chỉ để tập trung cho việc học tập...", chia sẻ của Đặng Thu Thảo trong ngày nhận bằng tốt nghiệp khiến nhiều người ngưỡng mộ.
Đặng Thu Thảo là Hoa hậu đầu tiên thoát khỏi danh xưng "Hoa hậu học dốt", theo đuổi con đường tri thức đến cùng và trở thành nguồn cảm hứng cho việc học tập của người hâm mộ.
Hoa hậu của các Hoa hậu đã cho thấy, dù xuất phát điểm thấp, dù không thông minh tài giỏi thiên bẩm, dù không có cơ hội lẫn phẩm chất để học một trường đại học uy tín, thì cánh cửa tri thức vẫn không khép lại với bất cứ ai, chỉ cần nỗ lực và theo đuổi nó đến cùng.
