Tác hại của ánh sáng mặt trời
Mặt trời phát ra bức xạ điện từ phổ rộng đến bề mặt trái đất bao gồm UVB (290 - 320 nm), UVA2 (320 - 340 nm), UVA1 (340 - 400 nm), ánh sáng nhìn thấy VL (400 - 700 nm) và bức xạ hồng ngoại (IR) (700 nm -1.400 nm). Trước đây, các nghiên cứu quang sinh học trên da chủ yếu tập trung vào phần cực tím UV. Hiện nay, các thay đổi da cấp tính và mãn tính có thể được kích hoạt không chỉ bởi bức xạ cực tím UV, mà còn bởi ánh sáng nhìn thấy VL và ánh sáng hồng ngoại IR. Ánh sáng nhìn thấy tồn tại trong môi trường chủ yếu đến từ mặt trời và từ các thiết bị điện tử như điện thoại thông minh, màn hình máy tính...
Thạc sĩ, bác sĩ da liễu Vũ Thị Thơm, Giảng viên Học viện Y dược học cổ truyền Việt Nam cho biết các tổn thương tiếp xúc với bức xạ mặt trời cấp tính bao gồm ban đỏ, phù nề, cháy nắng và ức chế miễn dịch do ánh sáng. Tổn thương lặp đi lặp lại có thể dẫn đến lão hóa da do ánh sáng, suy giảm miễn dịch, tăng sắc tố, bệnh da do ánh sáng và có khả năng gây ung thư da do ánh sáng. Tuy nhiên, ánh sáng mặt trời cũng có nhiều lợi ích như tổng hợp vitamin D, diệt khuẩn, sưởi ấm, chống trầm cảm, chống tăng sinh và chống viêm...
Cơ chế hoạt động của kem chống nắng
Kem chống nắng trước đây chủ yếu được thiết kế với công thức truyền thống chứa các thành phần hoạt tính có thể hấp thụ, phản xạ hoặc phân tán tia UV, để bảo vệ da khỏi tác hại của tia UV. Các thành phần đó có thể là các chất vô cơ như titanium dioxide (TiO 2 ) và kẽm oxit (ZnO) hoặc các hợp chất hữu cơ như oxybenzone, octocrylene, butyl methoxy dibenzoylmethane...
Thói quen thoa kem chống nắng hàng ngày giúp bảo vệ da khỏi tác hại của tia UV, ánh sáng xanh...
Khi những tác động có hại tiềm ẩn của việc tiếp xúc hàng ngày với bức xạ mặt trời được nghiên cứu nhiều hơn, công thức kem chống nắng được bổ sung các bộ lọc mới hiệu quả bảo vệ chống lại ánh sáng xanh, ánh sáng khả kiến năng lượng cao HEV... Do đó, kem chống nắng tốt cần được đảm bảo 2 điều kiện chính sau: hiệu quả phạm vi bảo vệ và tính an toàn.
Số lượng bộ lọc tia UV được chấp thuận và nồng độ tối đa được phép trong kem chống nắng khác nhau tùy theo khu vực: Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) chấp thuận 16 thành phần hoạt tính của kem chống nắng; 22 thành phần dược phẩm đã được Bộ Y tế Canada (HC) cấp phép; Cục Quản lý Sản phẩm Y tế Quốc gia Trung Quốc (NMPA) cấp phép 27 bộ lọc tia UV; Ủy ban Châu Âu (EC) cấp phép 29 thành phần được có trong các sản phẩm mỹ phẩm còn Cục Quản lý Sản phẩm Trị liệu Úc (TGA) 31 thành phần...
Ngoài ra, trước khi được đưa ra thị trường, kem chống nắng cần trải qua một loạt các thử nghiệm về tính an toàn và hiệu quả do cơ quan quản lý có liên quan thiết lập. Hiệu suất bảo vệ UVA hoặc UVB được đánh giá bằng phương pháp in vivo (một lượng sản phẩm kem chống nắng xác định được thoa lên da của một số tình nguyện viên), cũng có thể được đo bằng các phương pháp in vitro (bằng cách sử dụng máy quang phổ...).
Hiện nay, có 2 chỉ số chính để đo lường hiệu quả kem chống nắng chống lại tia UV, bao gồm chỉ số SPF (Sun Protection Factor) và chỉ số PA ((Protection Factor of UVA). SPF là thước đo thời gian da được bảo vệ khỏi tia UVB đồng thời chỉ số để đánh giá hiệu quả kem chống nắng. Còn PA là chỉ số để đánh giá hiệu quả kem chống nắng với tia UVA - loại tia bước sóng dài, xuất hiện suốt cả ngày, quanh năm, có khả năng xuyên qua bề mặt da tác động đến lớp hạ bì.
Lưu ý khi chọn kem chống nắng
Bác sĩ da liễu Vũ Thị Thơm cho biết để đảm bảo được hiệu quả chống nắng cần lưu ý hai yếu tố cơ bản: chọn đúng và sử dụng đúng kem chống nắng. Đối với khâu lựa chọn, chuyên gia khuyến khích lưu ý những điều sau:
1. Nên chọn kem chống nắng chống được cả tia UVA và UVB, ánh sáng xanh, ánh sáng khả kiến năng lượng cao HEV... Những sản phẩm này thường sẽ có ký hiệu Broad Spectrum hoặc Full Spectrum hoặc có ghi cả chỉ số SPF lẫn chỉ số PA+ trên bao bì.
2. Chọn kem chống nắng phù hợp với đặc tính da để tránh kích ứng, bít tắc nổi mụn...
3. Chọn kem chống nắng có chỉ số chống nắng phù hợp với điều kiện thời tiết, chỉ số UV và cường độ phơi nắng. Thông thường có thể dùng kem chống nắng có chỉ số SPF từ 15 - 50 và PA+, ++, +++. Không nên chọn kem chống nắng có chỉ số chống nắng SPF > 50 vì khả năng chống nắng không cao hơn mà còn gây nguy cơ kích ứng cho da.
4. Chọn kem chống nắng của các hãng mỹ phẩm chính hãng, uy tín, có đầy đủ tem mác, mã vạch, tem chống hàng giả và mua ở cửa hàng, đại lý chính hãng, tin cậy.
5. Có thể kiểm tra bằng cách xem trực tiếp màu sắc, mùi, dạng sản phẩm... xem có gì lạ, bất thường không. Ngoài ra, có thể sử dụng đèn Wood, thẻ test UV hoặc UV camera test... để kiểm tra hiệu quả bảo vệ tia UV của kem chống nắng.
Lưu ý khi sử dụng kem chống nắng
1. Bôi lượng kem chống nắng vừa đủ. Bôi thiếu lượng kem chống nắng không có tác dụng bảo vệ tối ưu, còn dùng nhiều sẽ gây lãng phí, tăng nguy cơ bít tắc lỗ chân lông, nổi mụn. Lượng kem chống nắng khoảng 2mg/cm2 hay bằng một đồng xu hoặc 6 hạt ngô là đủ cho vùng da mặt.
2. Thoa kem chống nắng trước 15 - 20 phút khi tiếp xúc với ánh sáng mặt trời và cứ sau 2 - 3 giờ cần thoa lại kem chống nắng.
3. Nên thoa kem chống nắng hàng ngày ngay cả trời râm hay ngồi trong phòng có nhiều ánh sáng xanh.
4. Để bảo vệ da tối đa khỏi tác hại của bức xạ mặt trời nên kết hợp thêm các biện pháp bảo vệ khác: viên uống chống nắng, đội mũ, đeo kính, mặc quần áo dài...
Đối với da mặt, cần lượng kem tương đương một đồng xu hoặc bơm đủ chiều dài của hai ngón tay.
Phản ứng dị ứng, kích ứng
Kích ứng, dị ứng thành phần kem chống nắng có thể gặp ở một số người có da nhạy cảm hoặc cơ địa dị ứng, kích ứng với các chất như: avobenzone, octinoxate, padimate-o, ethylhexyl tri-azone... Đây là các chất không ổn định về mặt quang học nên dễ phân hủy khi tiếp xúc với tia cực tím tạo ra các sản phẩm có thể gây kích ứng dị ứng cho da.
Kích ứng, dị ứng chất bảo quản, chất tạo màu, tạo mùi (fomal dehyde, parabens, PABA, benzyl alcohol, sorbitan sesquioleate...). Đây là nguyên nhân chính gây ra tình trạng kích ứng, dị ứng cho da. Các chất này sẽ trực tiếp làm tổn thương tế bào da hoặc trở thành dị nguyên gây dị ứng cho da với biểu hiện: ngứa, sưng đỏ, nổi mụn nước, bọng nước...
Để phòng ngừa nguy cơ kích ứng, dị ứng da nên chọn kem chống nắng chính hãng, uy tín, công khai đầy đủ thành phần trong sản phẩm. Trường hợp da nhạy cảm, có cơ địa dị ứng nên ưu tiên chọn kem chống nắng chứa hợp chất vô cơ (titanium dioxide TnO2 và kẽm oxit Zn02) thay vì kem chống nắng hóa học chứa thành phần hữu cơ dễ gây kích ứng, dị ứng. Ngoài ra, nên bôi thử ra tay một lượng nhỏ để thử phản ứng kích ứng, dị ứng.
Khi da bị kích ứng, dị ứng với kem chống nắng, trước hết, cần ngưng sử dụng, rửa sạch da để loại bỏ kem chống nắng còn sót trên da. Tùy theo mức độ tổn thương trên da, cần thăm khám bác sỹ chuyên khoa da liễu sóm để được tư vấn và điều trị kịp thời.
|
Chiều 29/5, Công an tỉnh Đồng Nai khởi tố vụ án Sản xuất, buôn bán hàng giả xảy ra tại Công ty Cổ phần Nhà máy y tế EBC Đồng Nai. Công ty này liên quan đến sản phẩm kem chống nắng Hanayuki Sunscreen Body mà ca sĩ Đoàn Di Băng quảng cáo, có chỉ số chống nắng trên nhãn SPF 50 không phù hợp kết quả kiểm nghiệm chỉ số chống nắng SPF 2,4. Căn cứ điểm b khoản 7 Điều 3 Nghị định số 98/2020/NĐ-CP ngày 26/8/2020 của Chính phủ thì sản phẩm kem chống nắng trên có định lượng chất chính (SPF) tạo nên giá trị sử dụng, công dụng của hàng hóa dưới 70% - được xác định là hàng giả. Công ty Cổ phần Nhà máy y tế EBC Đồng Nai (trụ sở ở KCN Giang Điền, huyện Trảng Bom) có hợp tác và sản xuất cho Công ty TNHH thương mại dịch vụ VB Group, trụ sở tại quận 5, TP HCM do ông Nguyễn Quốc Vũ - chồng Đoàn Di Băng - đứng tên pháp nhân, phân phối sản phẩm. Theo cơ quan điều tra, đây là vụ án có tính chất nghiêm trọng, được dư luận xã hội quan tâm nên tập trung lực lượng để làm rõ trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân có liên quan, xử lý nghiêm. Động thái này được cơ quan điều tra thực hiện sau cuộc họp khẩn liên ngành với VKSND, Sở Y tế về vụ mỹ phẩm bị đình chỉ lưu hành (kem chống nắng Hanayuki Sunscreen Body và dầu gội Hanayuki Shampoo) do công ty của chồng Đoàn Di Băng phân phối. Cùng với kem chống nắng, dầu gội, dầu xả, mặt nạ dưỡng da do ca sĩ Đoàn Di Băng quảng cáo đều đã bị đình chỉ lưu hành, thu hồi trên toàn quốc. Dầu gội và dầu xả Hanayuki bị Sở Y tế Đồng Nai thu hồi vì kém chất lượng do chứa 2-phenoxyethanol, một mẫu đồng thời không đạt chỉ tiêu vi sinh. Mặt nạ dưỡng da Đoàn Di Băng quảng cáo bị thu hồi do nhãn gốc sản phẩm ghi không đúng thành phần công thức như hồ sơ công bố sản phẩm mỹ phẩm (ghi thiếu Butylene Glycol, Phenoxyethanol, Ethylhexylglycerin). |
