Tuần trước, Hội đồng quản trị (HĐQT) Tesla đề xuất trao cho CEO Elon Musk gói thù lao lớn nhất lịch sử doanh nghiệp Mỹ. Theo đó, Musk có thể nhận tới 12% cổ phần Tesla nếu giúp hãng xe điện đạt mục tiêu vốn hóa 8.600 tỷ USD trong 10 năm tới. Việc này đồng nghĩa vốn hóa của họ sẽ phải tăng gần 8 lần hiện nay. Khi đó, 12% cổ phần của Musk có giá 1.030 tỷ USD.
Trong một tài liệu mới công bố, Tesla giải thích rằng họ cần cạnh tranh với các công ty riêng của Musk. Hãng xe điện cho biết các công ty khác của tỷ phú, chủ yếu là hãng hàng không vũ trụ SpaceX và startup xAI, hiện đóng góp phần lớn tài sản cho Musk. Vì thế, nếu Tesla không trả cao hơn cho Elon Musk, ông có thể tập trung cho các công ty này.
"Phần lớn tài sản của Musk hiện đến từ các doanh nghiệp ngoài Tesla. Ông ấy đang có nhiều lựa chọn hấp dẫn hơn bao giờ hết", hãng cho biết. Vì thế, gói thù lao 423 triệu cổ phiếu là cần thiết để ngăn CEO Tesla "ưu tiên các công ty khác".
Dù vậy, gói này vẫn cần được các cổ đông của hãng xe điện Mỹ thông qua trong cuộc họp tháng 11. Một hội đồng đặc biệt gồm các thành viên độc lập trong HĐQT đang xem xét đề xuất này.
Tỷ phú Elon Musk tại Phòng Bầu dục ở Nhà Trắng, ngày 30/5. Ảnh: AFP
Tính đến năm ngoái, giới phân tích cho rằng phần lớn tài sản của Musk vẫn đến từ cổ phiếu Tesla. Bloomberg Billionaires Index ước tính CEO hãng xe điện Mỹ hiện sở hữu 399 tỷ USD. Trong khi đó, con số này của Forbes là 447 tỷ USD.
Sự chênh lệch này nhiều khả năng nằm ở gói thù lao năm 2018 gây tranh cãi, trị giá 60-100 tỷ USD. Năm ngoái, tòa án tại Delaware đã hai lần phán quyết vô hiệu với gói này, với lý do "không công bằng cho các cổ đông". Tesla vẫn đang kháng cáo.
Hiện tại, cổ phiếu Tesla đóng góp chưa đầy một nửa tài sản cho Musk. Tỷ phú hiện sở hữu 13% hãng xe điện, tương đương 140 tỷ USD. Ông từng tuyên bố cần ít nhất 25% quyền biểu quyết, để ngăn công ty bị thâu tóm trong bối cảnh hãng chuyển hướng sang robot và công nghệ trí tuệ nhân tạo.
Tại SpaceX và xAI, ông có quyền lực lớn hơn. Musk nắm 42% SpaceX và có cổ phần lớn trong xAI. SpaceX đang lên kế hoạch phát hành thêm cổ phiếu, từ đó định giá công ty này 400 tỷ USD - gần gấp đôi năm ngoái. Với mức này, cổ phần của Musk sẽ có giá 170 tỷ USD - cao hơn giá trị cổ phần của ông trong Tesla.
Tương tự, xAI cũng tăng trưởng nhanh. Đầu năm nay, startup trí tuệ nhân tạo này có giá 80 tỷ USD, sau đó được nâng lên 200 tỷ USD trong vòng gọi vốn mới nhất. Musk hiện sở hữu hơn 50% công ty này, tương đương tài sản trên 100 tỷ USD.
Tổng cộng, chỉ riêng cổ phần của ông trong hai công ty này đã có giá gấp đôi tại Tesla. Đó là chưa kể Musk còn điều hành công ty công nghệ thần kinh Elon Musk Neuralink, mạng xã hội X và công ty đào hầm The Boring Company.
Elon Musk có vai trò khó thay thế tại Tesla, đặc biệt khi công ty đang trong giai đoạn bước ngoặt. Ông đã biến Tesla từ một startup thành hãng xe hơi giá trị nhất thế giới, tăng quy mô sản xuất, mở rộng toàn cầu và thúc đẩy ngành ôtô điện nói chung. Nhiều năm qua, tỷ phú cũng được coi là bộ mặt của hãng xe này.
Hà Thu (theo CNBC, Reuters)
