Văn phòng Chính phủ vừa truyền đạt chỉ đạo của Thủ tướng Phạm Minh Chính xử lý phản ánh về nghĩa vụ tài chính khi chuyển mục đích sử dụng đất quá cao, ảnh hưởng đến sinh kế.
Theo đó, Thủ tướng yêu cầu Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường cùng các bên liên quan nghiên cứu, đề xuất giải pháp sử dụng hệ số điều chỉnh giá đất phù hợp, khả thi. Việc này phải báo cáo Thủ tướng trước ngày 10/9.
Thực tế, tại Hà Nội và TPHCM, nhiều hộ dân gặp khó khăn trong việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất, bởi nghĩa vụ tài chính tính theo bảng giá đất quá cao.
Theo quy định hiện hành, người dân khi chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp sang đất ở phải nộp toàn bộ phần chênh giữa giá hai loại đất này, thay vì áp dụng mức thu 30-50% như trước. Cùng với đó, bảng giá đất tại nhiều địa phương điều chỉnh, khiến tiền sử dụng đất người dân phải nộp khi chuyển đổi tăng đột biến, có trường hợp gấp nhiều lần so với trước. Đây cũng là vướng mắc của các địa phương khi thực hiện Luật Đất đai 2024.
Nhiều ý kiến còn cho rằng việc phải xây dựng bảng giá đất hàng năm và ban hành để áp dụng ngay từ ngày 1/1 của năm sẽ tốn nguồn lực, thời gian.
PGS.TS Nguyễn Đình Thọ, Phó viện trưởng Viện chiến lược, chính sách nông nghiệp và môi trường, nhìn nhận giá đất theo bảng giá thường chênh lệch lớn so với giá thị trường, dẫn đến bất cập trong tính toán bồi thường và thu hút đầu tư. Sự chênh lệch quá lớn giữa khung giá đất và giá thị trường cũng ảnh hưởng trực tiếp đến người dân, doanh nghiệp.
Bất động sản khu đông TP HCM với các dự án đất nền, nhà phố. Ảnh: Quỳnh Trần
Trong dự thảo sửa đổi Nghị định 103 về tiền sử dụng đất, tiền thuê đất vừa gửi Chính phủ, Bộ Tài chính đề xuất hai phương án tính tiền sử dụng đất đối với hộ gia đình, cá nhân chuyển mục đích sử dụng từ đất nông nghiệp sang đất ở. Ngoài phương án giữ nguyên quy định hiện hành, tức phải nộp toàn bộ phần chênh lệch giữa giá đất ở và giá đất nông nghiệp theo bảng giá mới, Bộ đề xuất áp dụng lại cơ chế tính theo tỷ lệ phần trăm như trước đây.
Cụ thể, với những trường hợp chuyển đổi phần đất là vườn, ao nằm trong cùng thửa đất có nhà ở, hoặc có nguồn gốc liền kề nhà ở (nhưng bị tách thửa do yếu tố kỹ thuật từ trước năm 2004), Bộ Tài chính đề xuất thu tiền sử dụng đất theo tỷ lệ phần trăm thay vì toàn bộ chênh lệch. Mức thu là 30% phần chênh lệch giữa giá đất ở và đất nông nghiệp nếu diện tích nằm trong hạn mức giao đất ở. Với phần vượt hạn mức, người dân sẽ nộp 50% phần chênh lệch.
Tại cuộc họp vào tháng 8, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà nêu quan điểm khoản thu khi chuyển mục đích sử dụng đất phải có căn cứ rõ ràng, trong đó cần làm rõ lý do thu, điều chỉnh giảm. Đồng thời, ông yêu cầu phân định trách nhiệm giữa Nhà nước, doanh nghiệp và tránh lãng phí tài nguyên đất đai.
Ông lưu ý phân biệt từng nhóm khi tính tiền chuyển mục đích sử dụng đất. "Người dân mua đất lần đầu để làm nhà ở thì phải tính mức thu phù hợp với khả năng chi trả, bảo đảm quyền lợi và khả năng tiếp cận thực tế. Còn ai giữ đất bỏ hoang, đầu cơ, chậm triển khai dự án thì phải xử lý khác", ông nói thêm.
Phương Dung
