Theo thông báo mới đây, quỹ Vietnam Enterprise Investments Limited (VEIL) sẽ mua lại chứng chỉ quỹ của nhà đầu tư thông qua hình thức chào mua công khai. Tỷ lệ thực hiện tối đa 10% lượng chứng chỉ quỹ đã phát hành để tạo điều kiện thuận lợi cho việc quản lý thanh khoản trong danh mục đầu tư. Kết quả chào mua sẽ được công bố ngày 16/1 năm sau.
Nhà đầu tư sẽ có ba lựa chọn. Thứ nhất là nhận tiền mặt tại mức giá chào mua và chịu chiết khấu 3% so với giá trị tài sản ròng (NAV). Thứ hai là chuyển đổi sang chứng chỉ quỹ mở Vietnam Equity Fund (VEF), lựa chọn này yêu cầu mức đăng ký tối thiểu là 100.000 GBP (bảng Anh) và chỉ dành cho nhà đầu tư tại các khu vực pháp lý cho phép. Cuối cùng là nhận trực tiếp danh mục cổ phiếu tương ứng, chỉ dành cho "nhà đầu tư chuyên nghiệp" hoặc "đối tác đủ điều kiện".
Quỹ này cũng dự kiến mở thêm hai đợt chào mua công khai nữa, mỗi đợt tối đa thêm 10% vốn trong vòng 12 tháng tới. Ban điều hành VEIL cho rằng do tính thanh khoản tương đối thấp của thị trường chứng khoán Việt Nam, việc thực hiện một loạt các đợt chào mua công khai với tỷ lệ nhỏ hơn sẽ tốt hơn so với việc thực hiện một đợt lớn duy nhất.
Trong báo cáo mới đây của Chứng khoán KB Việt Nam (KBSV), ước tính theo kịch bản tối đa 30% tổng số chứng chỉ quỹ, giá trị mua lại của quỹ ngoại này sẽ lên tới 14.300 tỷ đồng (tương đương khoảng 545 triệu USD). Tuy nhiên, ban điều hành VEIL nhấn mạnh việc có thực hiện hay không sẽ hoàn toàn thuộc quyền quyết định của họ.
Cổ phiếu
Tỷ trọng ở VEIL (%)
Khối lượng bán ước tính (cổ phiếu)
VIC
8,3
8.323.649
VHM
8
12.394.134
MWG
6,6
12.172.810
VPB
5,2
27.098.083
BID
4,4
17.041.934
VCB
4
10.092.054
TCB
3,9
17.465.561
HPG
3,8
20.745.419
KDH
3,5
16.945.105
CTG
3,2
9.227.021
(Nguồn: VEIL, Fiinpro, KBSV tổng hợp)
VEIL ra đời năm 1995 tại quần đảo Cayman. Đây là quỹ đầu tư lớn nhất của Dragon Capital, đồng thời là quỹ ngoại có quy mô tài sản lớn nhất trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Tính đến cuối tháng 11, giá trị tài sản ròng của quỹ đạt gần 1,9 tỷ USD. Tuy nhiên, đây chưa phải mức cao nhất bởi con số này từng vượt 2,6 tỷ USD trong năm 2021 - giai đoạn thị trường chứng khoán tăng mạnh.
VEIL là quỹ đóng. Theo Luật Chứng khoán, quỹ đóng là quỹ đại chúng mà chứng chỉ quỹ đã chào bán ra công chúng không được mua lại theo yêu cầu của nhà đầu tư. Người nắm giữ có thể thực hiện trên thị trường thứ cấp giữa các nhà đầu tư với nhau. Bị giới hạn về quy mô, thời gian và tính thanh khoản nhưng ưu thế của quỹ đóng là nguồn vốn ổn định nên công ty quản lý quỹ có thể tập trung cho những tài sản dài hạn, thường sẽ có tỷ suất sinh lời cao.
Trong thông báo đưa ra hồi đầu tháng 3, ban lãnh đạo quỹ cam kết sẽ kích hoạt điều khoản hoàn tối đa 100% vốn nếu hiệu suất sinh lời 5 năm tới không tốt hơn VN-Index. Chủ tịch Sarah Arkle cho biết Hội đồng quản trị vẫn tự tin vào triển vọng tương lai nhưng họ "cảm thấy thất vọng" với mức chiết khấu mà chứng chỉ quỹ công ty đang giao dịch.
Ở lần mua lại sắp tới, Chứng khoán KB Việt Nam cho rằng có nhiều nguyên nhân và động lực khiến VEIL thoái vốn. Trước hết là áp lực từ cổ đông. Đại hội thường niên hồi tháng 6 ghi nhận hơn 20% số phiếu ủng hộ việc quỹ này ngừng hoạt động. Điều này buộc hội đồng quản trị phải đưa ra giải pháp thanh khoản cho nhóm cổ đông muốn rút lui.
Thứ hai, quỹ cũng đang ghi nhận hiệu suất đầu tư kém khả quan. Tính từ đầu năm đến cuối tháng 11, NAV của VEIL chỉ tăng 20,66%, thấp hơn đáng kể so với mức tăng 31,09% của VN-Index, chỉ số họ dùng làm tham chiếu. Song song đó, giá chứng chỉ quỹ trên sàn London thường xuyên giao dịch ở mức chiết khấu sâu (khoảng 15% so với NAV theo dữ liệu thị trường), khiến nhà đầu tư chịu thiệt hại lớn nếu bán trực tiếp trên sàn. Mức giá chào mua với chiết khấu chỉ 3% so với NAV được xem là giải pháp tối ưu để hiện thực hóa lợi nhuận.
Ngoài ra, KBSV cũng nhắc tới rủi ro vĩ mô và dòng vốn FDI. Động thái thoái vốn của VEIL diễn ra trong bối cảnh dòng vốn nước ngoài liên tục rút ròng (hơn 5 tỷ USD trong năm 2025). Các nhà đầu tư lo ngại về tác động của thuế quan từ Mỹ sẽ làm suy giảm lợi thế thu hút FDI của Việt Nam so với giai đoạn trước, đi kèm với những biến động mạnh về tin tức thuế quan. Về rủi ro tỷ giá, việc nắm giữ tài sản định danh bằng VND trong khi báo cáo bằng cặp USD/GBP tạo ra rủi ro tỷ giá lớn cho nhà đầu tư nước ngoài, đặc biệt khi đồng USD/GBP có xu hướng mạnh lên.
Ở kịch bản tổng quy mô rút vốn lên tới 545 triệu USD, KBSV cho rằng không phải là con số nhỏ nếu so sánh với giá trị bán ròng của cả năm 2024 (khoảng 3,7 tỷ USD) và 11 tháng 2025 (khoảng 5 tỷ USD), tương ứng chiếm 11-15% tổng giá trị bán ròng của hai năm. Tuy nhiên nếu so với quy mô giao dịch của cả thị trường, đặc biệt là khi giao dịch của khối ngoại chỉ chiếm khoảng 9% từ đầu năm đến nay, con số này cũng không hẳn là lớn.
Nhà đầu tư đang quan sát bảng điện tử tại trụ sở một công ty chứng khoán ở TP HCM. Ảnh: Quỳnh Trần
Đây không phải là lần đầu tiên mà đã là lần thứ 3 trong 2 năm trở lại đây, quỹ của Dragon Capital có động thái tương tự. Giai đoạn 2024-2025, quỹ này đã mua lại lần lượt 8,1% và 12,8% tổng NAV. Tuy nhiên, quy mô của từng đợt chỉ tương ứng từ 1-3 phiên giao dịch của khối ngoại trong giai đoạn bán ròng kỷ lục và cũng không phải là yếu tố mang tính chi phối lớn đến xu hướng chủ đạo của thị trường.
Như vậy nhìn chung, KBSV cho rằng mức độ ảnh hưởng của riêng sự kiện này sẽ không quá lớn đến diễn biến thị trường, đặc biệt nếu cổ đông lựa chọn các phương án khác thay vì nhận tiền mặt, lượng cổ phiếu bán ra có thể thấp hơn đáng kể. Trên thực tế, với mức tăng trưởng NAV từ đầu năm đến nay khoảng 15,5% tính theo USD của VEIL cũng không phải là thấp, nên nhu cầu rút vốn mới chỉ xuất phát từ một bộ phận nhỏ cổ đông (hơn 20%) và phần nhiều phản ánh nhu cầu tái cơ cấu đầu tư ngắn hạn khi mức hiệu quả này chưa phải là cao nếu so với một số thị trường phát triển trong năm nay.
"Trong trung hạn, thị trường Việt Nam vẫn còn tiềm năng tương đối khả quan so với các nước trong khu vực, đến từ triển vọng nâng hạng và mức định giá khá hấp dẫn so với mức kỳ vọng tăng trưởng lợi nhuận các cổ phiếu niêm yết", nhóm phân tích KBSV nhấn mạnh.
Tất Đạt
