Trong hội nghị về phát triển ngành quản lý quỹ sáng nay, ông Bùi Hoàng Hải, Phó chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (SSC), cho biết việc nghiên cứu quỹ ETF vàng là một trong những mảng đang được thực hiện theo chỉ đạo về việc cải tổ đối với thị trường kim loại quý.
Hiện nay, thị trường này có ba nhóm gồm nhà đầu tư giá lên, các tổ chức hedging (phòng vệ giá) trước rủi ro biến động và những người mua để tích lũy tài sản. Dù với mục đích nào, điểm chung của tất cả đều là phải mua vàng vật chất. Do đó, SSC kỳ vọng phát triển quỹ ETF vàng sẽ giúp giảm nhu cầu nắm giữ vàng vật chất, tạo môi trường đầu tư an toàn, tránh "chảy máu" ngoại tệ.
ETF (Exchange Traded Fund) là một quỹ đầu tư mô phỏng theo biến động của chỉ số một loại tài sản nào đó như cổ phiếu, trái phiếu, bất động sản, kim loại quý hay tài sản số. ETF được niêm yết và mua, bán trên các sàn giao dịch chứng khoán.
Như vậy, ETF vàng là một loại quỹ đầu tư theo dõi giá vàng, được giao dịch trên sàn chứng khoán giống như cổ phiếu. Khi mua ETF vàng, nhà đầu tư không cần sở hữu vàng vật chất mà thay vào đó là các chứng chỉ quỹ, mỗi chứng chỉ đại diện cho một lượng vàng vật chất được bảo chứng và lưu trữ an toàn. Điều này giúp nhà đầu tư tham gia thị trường vàng một cách thuận tiện, thanh khoản cao và tránh được các chi phí, rủi ro liên quan việc lưu trữ vàng vật chất.
Tuy nhiên theo SSC, việc triển khai ETF vàng tại Việt Nam đối mặt với một số thách thức liên quan đến cơ sở hạ tầng. Ông Hải lưu ý điều quan trọng nhất để triển khai là phải có một thị trường vàng tập trung. Ngân hàng Nhà nước đang ráo riết soạn dự thảo về thí điểm sàn giao dịch vàng nhưng có thể mất một khoảng thời gian vì liên quan đến việc xây dựng kho bãi để lưu ký và câu chuyện đưa ra tiêu chuẩn quản lý vàng hay xây dựng chỉ số theo dõi.
Ông Bùi Hoàng Hải, Phó chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (SSC), phát biểu trong hội nghị sáng 17/10. Ảnh: SSC
Bà Nguyễn Ngọc Anh, Tổng giám đốc Công ty TNHH Quản lý Quỹ SSI (SSIAM), nhận định sản phẩm ETF vàng hoặc phái sinh vàng mang lại hai giá trị lớn gồm ổn định vĩ mô và tạo ra một sản phẩm an toàn cho các nhà đầu tư. Sản phẩm này giúp luân chuyển nguồn lực trong xã hội, thay vì để nguồn lực "chết" trong các tầng hầm hoặc két sắt của nhiều ngôi nhà. Do đó, bà đề xuất rằng đây là một trong những sản phẩm quỹ cần được cân nhắc phát triển.
Tại hội nghị, ông Hyun Dong Sik, Giám đốc Bộ phận Quản lý Chiến lược Công ty Quản lý Quỹ KIM Việt Nam, chia sẻ kinh nghiệm về sản phẩm ETF vàng vật chất (physical gold ETF) tại Hàn Quốc, nơi doanh nghiệp này đang quản lý quỹ ETF vàng vật chất lớn nhất thị trường với giá trị 1,5 tỷ USD. Quỹ này có giá giao dịch sát với giá vàng quốc tế, có thể mua bán với đơn vị từ 1 g và 10 won (khoảng 195 đồng). Vàng mua trên sàn có thể rút ra dưới dạng thỏi 1 kg hoặc 100 g tùy theo nhu cầu.
Ông chỉ ra cấu trúc thị trường này có thể gồm cơ quan chứng nhận chất lượng vàng, cơ quan quản lý thị trường và vận hành sàn giao dịch (tại Hàn Quốc là Sở Giao dịch chứng khoán Hàn Quốc - KRX), trung tâm lưu ký chứng khoán (thực hiện cất trữ và rút vàng). Tại Hàn Quốc, cơ quan chứng nhận chất lượng là KOMSCO chỉ chấp nhận vàng có độ tinh khiết 99,99%.
Dù đã niêm yết quỹ ETF vàng từ cuối năm 2021, Quỹ KIM cho rằng câu chuyện quản lý sẽ khó và phức tạp hơn so với các hợp đồng tương lai (futures). Song việc phát triển sản phẩm này là tất yếu. Chuyên gia đề xuất một trong những chính sách để khuyến khích là chính sách ưu đãi thuế dành cho các bên tham gia gồm nhà tinh luyện vàng, nhà đầu tư cá nhân và các bên tạo lập thị trường. Tại Hàn Quốc, các bên tham gia không chịu thuế lợi nhuận giao dịch mà chỉ áp dụng thuế giá trị gia tăng (VAT) 10% khi rút vàng vật chất.
Về việc định giá, ông Hyun Dong Sik nói nên ưu tiên xây dựng chỉ số trong nước để thuận tiện cho việc theo dõi. Tuy nhiên, ông lưu ý chắc chắn sẽ có thời điểm chỉ số trong nước chênh lệch với quốc tế. Do đó, cơ quan quản lý cần giảm biên độ chênh lệch thông qua các công cụ kết nối chuyên biệt. Nếu thực hiện được điều này, nhà đầu tư sẽ quan tâm chỉ số trong nước hơn, khuyến khích họ chuyển từ thị trường vật lý sang ETF.
Vàng miếng tại trụ sở SJC ở TP HCM, tháng 3/2025. Ảnh: Quỳnh Trần
Trước đó hồi tháng 5, Tổng Bí thư Tô Lâm chỉ đạo Việt Nam nghiên cứu thành lập Sở giao dịch vàng quốc gia hoặc cho phép đưa mặt hàng này vào mua bán trên Sở giao dịch hàng hóa. Phó thống đốc Phạm Tiến Dũng cho biết Ngân hàng Nhà nước sẽ trình dự thảo Nghị quyết thí điểm sàn giao dịch vàng trong tháng 10.
Cơ quan này đánh giá việc chỉ giao dịch vàng nguyên liệu trong giai đoạn đầu là nhằm kiểm soát và minh bạch hóa các hoạt động nhập khẩu và sản xuất. Sau khi vận hành ổn định giai đoạn này, cơ quan quản lý có thể mở rộng danh mục sản phẩm giao dịch, như vàng miếng do các đơn vị được Ngân hàng Nhà nước cấp phép sản xuất. Khi đó, khối lượng giao dịch sẽ tăng đáng kể, tạo nền tảng để tiến tới các sản phẩm phái sinh như vàng điện tử, chứng chỉ vàng, tương tự mô hình các nước đang áp dụng.
Giá vàng đã tăng liên tục nhiều ngày qua. Sáng nay, Công ty Vàng bạc đá quý Sài Gòn (SJC) 5 lần điều chỉnh giá vàng miếng. Khoảng 11h, doanh nghiệp niêm yết mặt hàng này tại 151,5 - 153 triệu đồng một lượng, cao hơn hôm qua 3,9 triệu đồng. Với nhẫn trơn, SJC tăng 3,7 triệu đồng một lượng, lên 150 - 152,2 triệu đồng.
Tình trạng nguồn cung khan hiếm tiếp tục diễn ra do nhu cầu tăng cao, lượng khách đến mua nhiều hơn bán. Đồng thời, nguồn cung từ đầu năm đến nay không được tăng thêm do Ngân hàng Nhà nước dừng chính sách bán vàng can thiệp thị trường, song vẫn chưa cấp phép cho các đơn vị nhập khẩu vàng miếng và nguyên liệu.
Tất Đạt
