Một tháng Covid-19 'oanh tạc' kinh tế Mỹ

MGM triệu tập hội đồng quản trị. Một số bang đã bắt đầu ra lệnh đóng cửa các sòng bạc, nhưng chưa có lệnh nào ở Nevada. Nhưng họ chốt rằng sẽ đóng sòng bạc trong 24 giờ và các khách sạn trong 48 giờ.

Hội nghị với ông Trump, các quan chức Nhà Trắng và giám đốc điều hành ngành thực phẩm, ông MacLennan của Cargill, kêu gọi USDA đảm bảo cho các nhà máy thịt tiếp tục hoạt động. Vào khoảng thời gian đó, Cargill đã ghi lại trường hợp Covid-19 đầu tiên trong số các nhân viên của mình. MacLennan nói rằng việc đóng cửa các hoạt động đang lan dần như chuỗi domino lần lượt đổ sập.   

7h sáng 16/3, AMC cho biết họ sẽ giới hạn số khách tại các rạp của mình ở mức 50 người. Vài giờ sau, đã có một khuyến nghị mới từ các quan chức y tế: Hạn chế tụ tập ở 10 người. Hơn 30.000 vé ngày hôm đó đã bị hủy bỏ. Hôm sau, ba chuỗi rạp phim lớn nhất là AMC, Regal Entertainment và Cinemark dừng hoạt động.

Sòng bạc vắng người tại New York-New York Hotel & Casino ở Las Vegas ngày 16/3. Ảnh: Zuma Press

Ngày 17/3, David Solomon, người đứng đầu Goldman Sachs, tự pha món đồ uống ưa thích tại nhà. Ông gọi cho giám đốc tài chính của mình, Stephen Scherr. "Làm đi", ông nói về việc vay một tỷ USD từ chính phủ liên bang. Goldman Sachs và bảy ngân hàng lớn khác đã quyết định cùng nhau vay tiền của Fed. Không ai cần tiền, nhưng họ có thể cần trước khi dịch kết thúc. Do vậy, vay sớm từ giờ vẫn hơn. Vài tiếng sau, tiền đã về tài khoản của Goldman Sachs tại Fed New York.

Cũng hôm đó, các lãnh đạo của FedEx tập họp trong một căn phòng, mỗi người ngồi cách nhau 1,8 m. Sau khi thị trường đóng của, Giám đốc tài chính Alan Graf nói với các nhà đầu tư rằng FedEx đã hạ dự báo tài chính, lần đầu tiên trong lịch sử 50 năm của công ty. Đó là một động thái mà hàng chục công ty lớn khác từ Ford đến Domino Drake Pizza sẽ sớm thực hiện.

Trong khi đó, khi hết các lựa chọn tài chính, Boeing cầu cứu chính phủ liên bang. Nhà sản xuất máy bay đã vay được 13,8 tỷ USD nhưng họ muốn có ít nhất 60 tỷ USD.

Ngày 18/3, Stephenson rà danh sách các cửa hàng bán lẻ AT&T để chọn ra nơi nào phải đóng cửa. Tại Mỹ, không ai phải lái xe hơn 30 phút để đến một cửa hàng của họ. Nhưng giờ, công ty phải đối chiếu chéo các địa điểm và dữ liệu dân số để ra quyết định chỉ mở một phần ba số cửa hàng.

Ông Amato, Chủ tịch Neuberger, một công ty đầu tư tại Manhattan hôm đó chứng khiến thị trường chứng khoán lao dốc. Ông quay một video cho chính nhân viên của mình, chia sẻ quan điểm về quản lý dòng tiền, về thị trường và nền kinh tế. Sau đó, ông bắt xe trở về nhà ở New Jersey để ăn tối yên tĩnh cùng gia đình. Đó là sinh nhật lần thứ 58 của ông.

Ngày 19/3, Arne Sorenson đã suýt khóc khi chia sẻ tin tức với nhân viên. Đó là lần đầu tiên nhiều người trong số họ nhìn thấy ông chủ của mình kể từ khi ông bắt đầu điều trị ung thư tuyến tụy vào năm 2019. "Tôi chưa bao giờ có một khoảnh khắc khó khăn hơn lần này", Giám đốc điều hành của Marriott, nhà điều hành khách sạn lớn nhất thế giới, nói trong một video với nhân viên.

Hoạt động kinh doanh của Marriott đã giảm 75% do sự sụp đổ của ngành du lịch. Hôm đó cũng là ngày Mỹ đã cảnh báo công dân không nên du lịch quốc tế. Giám đốc điều hành của Marriott đã vật lộn để đóng cửa các khách sạn và cắt giảm càng nhiều chi phí càng tốt.

"Covid-19 không giống những gì chúng ta từng thấy trước đây," ông Sorenson nói với nhân viên. Đối với một công ty 92 tuổi, đã chứng kiến cuộc Đại suy thoái, Thế chiến II và nhiều cuộc khủng hoảng kinh tế khác, thì đây là một câu nói đáng suy nghĩ.   

Cũng hôm đó, Giám đốc điều hành Bourla của Pfizer nói với các nhà khoa học của công ty rằng ông muốn có vaccine trong sáu tháng. Ngay cả khi virus lắng xuống trong mùa hè, nó có thể sẽ quay trở lại vào mùa thu. Ngày 1/10 là hạn chót của họ cho một quá trình thường mất nhiều năm. Ông gửi tin nhắn video cho nhân viên và cho họ một tuần để đưa ra kế hoạch sản xuất hàng trăm triệu liều. "Nếu không phải chúng ta", ông nói, "thì là ai?".

Ngày 20/3, nhân viên Starbucks chia sẻ những lo ngại về việc vẫn phải phục vụ công chúng khi virus lây lan trên các diễn đàn trực tuyến. Hàng ngàn người đã ký một bản kiến nghị trực tuyến để công ty đóng cửa các cửa hàng và đe dọa biểu tình. Đến 4h chiều, công ty nói sẽ đóng cửa gần như tất cả các quán tại Mỹ và chuyển sang giao hàng. Công ty hứa sẽ trả 30 ngày lương cho dù họ có đi làm hay không.

Ông Johnson, Giám đốc điều hành, cho biết động thái nhằm tránh các đe dọa tẩy chay của nhân viên. Sáng hôm sau, ông thức dậy lúc 5 giờ sáng để ngồi thiền, lo lắng rằng các nhân viên sẽ không đến đủ. Vài giờ sau, cấp dưới nhắn tin: Trong số các cửa hàng mà công ty xác định có thể mở một cách an toàn, 95% đã hoạt động.

Tại California, ông Hirz, Giám đốc điều hành chuỗi cửa hàng tạp hóa Smart & Final, đã thay tờ rơi quảng cáo giảm giá hàng tuần bằng bảng tin tuyển dụng. Ông nói với những người quản lý cửa hàng của mình rằng họ có thể thuê ngay ngân sự mà bỏ qua kiểm tra lý lịch và ma túy.

'Đừng có quanh co'

Việc đặt xe của Uber đã giảm mạnh khi đến gần cuối tháng. Hàng nghìn nhân viên của công ty yêu cầu được bảo vệ việc làm nhiều hơn. Trước đó, vào 6/3, Uber đồng ý bồi thường cho các tài xế bị nhiễm hoặc cách ly với tối đa hai tuần lương. Đối thủ Lyft cũng có chính sách tương tự. 

CEO Uber Khosrowshahi đã dành cuối tuần để gọi hơn một chục nghị sĩ kêu gọi công ty ông cần được hỗ trợ theo gói kích thích kinh tế. Đỉnh điểm, ông còn gửi một lá thư lên tổng thống.

Ngày 23/3, Ackman, người quản lý quỹ phòng hộ, đã gọi điện cho hội đồng quản trị của Howard Hughes, nhà phát triển bất động sản nơi ông là chủ tịch. Một tháng trước, ông đã yêu cầu họ mô hình hóa những gì sẽ xảy ra nếu phải đóng cửa khách sạn Houston và nhà hàng, quán bar ở South Street Seaport (New York). Cả hai giờ đã đóng.

Các mô hình cho thấy công ty có thể thiếu tiền một cách nguy hiểm vào cuối năm. Ông Ackman đồng ý đầu tư 500 triệu USD. Vào cuối tuần, các nhân viên đã kiếm thêm 100 triệu USD từ các nhà đầu tư bên ngoài. Howard Hughes đã có hơn một tỷ USD tiền mặt.

Trong lúc đó, Boeing cho biết sẽ đình chỉ sản xuất máy bay ở khu vực Seattle trong hai tuần. Ngày càng nhiều nhân viên Boeing dương tính với nCoV, nhiều người trong số họ tại nhà máy Everett, Washington. Một công nhân nhà máy đã chết vì nghi ngờ biến chứng từ căn bệnh này.   

Ngày 24/3, ông Corbat, người đứng đầu Citigroup, quyết định về làm việc tại nhà sau khi công ty gần như hoang vắng trước đó. Con trai và con dâu của ông cũng đang ở nhà nên băng thông Internet gần như cạn kiệt. Ông đã đặt hàng nhiều bộ định tuyến hơn và biến con trai của mình, Brian, thành một trợ lý công nghệ.

Với Chevron, sau nhiều tuần lao đao trong cuộc chiến giá dầu, CEO Michael Wirth quyết định cắt giảm 4 tỷ USD chi phí bằng cách ngừng mua lại cổ phần và giảm sản lượng dầu trong các mỏ đá phiến ở Mỹ. Sa thải cũng có một chút. Ông đã công bố quyết định trong một video cho 45.000 nhân viên của mình ngày hôm đó, và nhắc nhở "Nếu bạn có tin xấu, đừng có quanh co".

DanCHorness, CEO Fastenal, một nhà phân phối thiết bị công nghiệp bao gồm các mặt hàng quan trọng như kính bảo hộ, mặt nạ và găng tay. Ông quyết định cắt một số khách hàng sản xuất và xây dựng lâu năm của công ty để tập trung phân phối cho các công ty chăm sóc sức khỏe. "Tôi lo lắng về nền kinh tế của chúng tôi, sự an toàn của xã hội chúng tôi", ông nói.

Ngày 27/3, ông Trump ký một kế hoạch giải cứu trị giá 2.000 tỷ USD, gói cứu trợ lớn nhất trong lịch sử Mỹ. Ba ngày sau, Gap và Kohl đã theo Macy's, nói rằng sẽ điều chỉnh phần lớn số nhân viên và mở rộng việc đóng cửa hàng.

Hội đồng quản trị Macy bàn bạc qua điện thoại và cho rằng gói trợ cấp thất nghiệp kết hợp với quyết định của Macy's về tiếp tục trả trợ cấp sức khỏe phần nào giúp nhân viên vượt khó. CEO Gennette ban đầu hy vọng các cửa hàng sẽ mở cửa trở lại vào ngày 1/4, nhưng giờ thì không thể.

Họ cũng xem xét tình hình ở các quốc gia đã bắt đầu phục hồi như Trung Quốc và Hàn Quốc. Vấn đề là, thay vì nhu cầu bị dồn nén lâu ngày do dịch bệnh sẽ khiến doanh số bùng nổ nhưng sự thật thì người sắm còn khá chậm. Ông Gennette và ban lãnh đạo đã chuyển sang tìm kiếm sự giúp đỡ từ chủ nhà và tái cấp tài chính. "Những gì chúng tôi đang làm trong một ngày là những quyết định đã từng khiến chúng tôi mất hàng tuần", vị CEO nói. "Nó đến với chúng tôi rất nhanh".

'Không thể dự đoán được'

United Airlines đã hủy hơn 70% các chuyến bay vào ngày cuối cùng của tháng 3/2020. Hãng hàng không chuyên chở 30.000 hành khách trong ngày hôm đó, so với khoảng 600.000 hành khách thường vào thời điểm này trong năm.

Máy bay United Airlines đỗ tại George Bush Intercontinental Airport ở Houston ngày 25/3. Ảnh: AP

Chủ tịch hãng, ông Kirby đã dậy lúc 4h30 sáng để chạy bộ. Khi trụ sở hãng đóng cửa, ông dành phần lớn trong ngày để vừa đi bộ vừa nói chuyện điện thoại. Ông đi khoảng 25.000 bước mỗi ngày và cố gắng để luôn giữ cho điện thoại còn pin.

Ông Hirz, Giám đốc chuỗi Smart & Final, cảm thấy nhẹ nhõm khi thấy rau đóng hộp trên kệ. Dạo quanh một trong những cửa hàng của mình ở Montebello, California, lần đầu tiên ông thấy lối đi được dự trữ đầy đủ hàng hóa sau vài tuần. Dấu hiệu lo lắng duy nhất là thiếu hụt các túi khoai tây 10 pound.

Ở đầu kia của chuỗi cung ứng thực phẩm, Conagra đã tăng dự báo doanh thu. Ban đầu, ban giám đốc nghĩ rằng nhu cầu sẽ tăng đột biến chỉ trong một hoặc hai tuần. Sau đó, người mua sắm sẽ tích trữ đủ để lấp đầy tủ đựng thức ăn và tủ đông. Nhưng không phải vậy.

Các nhà máy của Conagra hoạt động bảy ngày một tuần. Vì mọi người bị mắc kẹt ở nhà, họ đã dùng hết thực phẩm đã mua và quay trở lại cửa hàng để dự trữ thêm. Trong bốn tuần kết thúc vào ngày 22/3, doanh số bán lẻ và giao hàng của Conagra tăng khoảng 50%. Nó sẽ kéo dài trong bao lâu? "Không thể dự đoán được", Sean Connolly, Chủ tịch kiêm CEO công ty nói.

Uber dự đoán suy giảm 80% hoạt động kinh doanh so với năm trước. Công ty đang khuyến khích các tài xế trở thành người vận chuyển thực phẩm. Tại Citigroup, Corbat, theo dõi các số liệu thống kê từng phút của hoạt động ngân hàng này trên toàn cầu và thấy không mấy sáng sủa.

Tòa nhà trụ sở Citigroup, thường chứa 12.800 người giờ chỉ có 400 người. Một nửa là nhân viên vệ sinh, an ninh và vận hành. Thay vào đó, 120.000 người đã đăng nhập từ xa vào hệ thống.

Tối 31/3, vào những giờ cuối cùng của tháng 3, ông Trump đã tổ chức một cuộc họp báo và hứa "chúng ta sẽ thắng". Ông nói thêm rằng nước Mỹ đã trải qua hai tuần địa ngục tồi tệ. "Đây sẽ là hai tuần rất xấu, và thậm chí cỏ thể là ba tuần. Đây sẽ là ba tuần mà chúng ta chưa từng thấy trước đây", ông nói.

Phiên An (theo Wall Street Journal)