Báo cáo mới phát hành của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) dự báo GDP toàn cầu năm nay tăng trưởng 3,1%, thấp hơn so với mức 3,3% đưa ra hồi tháng 12/2024. Con số này cũng chậm hơn kết quả đạt được hồi 2024 là 3,2%.
Tổ chức có trụ sở tại Paris hạ triển vọng tăng trưởng trên giả định Mỹ áp thuế 25% đối với hầu hết hàng nhập khẩu Mexico, Canada từ tháng 4, cảnh báo sự phân mảnh thương mại sâu hơn ảnh hưởng tiêu cực đến tăng trưởng toàn cầu.
"Mức độ bất ổn địa chính trị và chính sách cao hiện nay kéo theo những rủi ro đáng kể đối với các dự báo kinh tế cơ bản. Một trong những rủi ro tiềm tàng là sự leo thang của các biện pháp hạn chế thương mại", báo cáo nhận định.
Tuy nhiên, bức tranh toàn cầu có sự khác biệt giữa các nền kinh tế lớn, với một số thị trường mới nổi như Trung Quốc tiếp tục thể hiện sự vững vàng, bù đắp phần nào cho đà chững lại rõ nét ở Bắc Mỹ.
Cụ thể, tăng trưởng kinh tế Mỹ năm nay sẽ giảm xuống còn 2,2%, thấp hơn dự báo trước đó là 2,4%. Thiệt hại nặng nề nhất là Mexico, với GDP nguy cơ giảm 1,3% thay vì đi lên 1,2% như kỳ vọng trước đó. Kinh tế Canada cũng khả năng chậm lại, chỉ tăng 0,7%, thấp hơn nhiều so với dự báo cũ là 2%.
Với mức độ ảnh hưởng trực tiếp từ thương chiến thấp hơn đến thời điểm hiện tại, kinh tế eurozone sẽ tăng 1%, nhưng vẫn thấp hơn các mức dự báo trước đó là 1,3%. Tại Trung Quốc, các biện pháp hỗ trợ của chính phủ giúp giảm tác động tiêu cực từ thuế quan, với tăng trưởng năm 2025 dự báo đạt 4,8%, cao hơn ước tính hồi cuối năm ngoái của OECD là 4,7%.
Tuy nhiên, OECD cảnh báo rằng triển vọng toàn cầu sẽ xấu đi đáng kể nếu Washington leo thang xung đột thương mại bằng cách tăng thuế đối với toàn bộ hàng nhập khẩu và các đối tác thương mại của Mỹ cũng đáp trả tương tự.
Trong kịch bản "ăn miếng trả miếng" với thuế quan song phương tăng 10 điểm phần trăm, tăng trưởng toàn cầu sẽ giảm khoảng 0,3 điểm phần trăm vào năm thứ hai và thứ ba sau cú sốc, trong khi lạm phát trung bình tăng thêm 0,4 điểm phần trăm vào 3 năm đầu.
Tác động sẽ càng trầm trọng hơn nếu mức độ bất ổn chính sách gia tăng hoặc thị trường tài chính xảy ra sự điều chỉnh trên diện rộng. Điều này sẽ tạo thêm áp lực giảm lên chi tiêu của doanh nghiệp và hộ gia đình trên toàn cầu, theo OECD.
Một góc Cảng Los Angeles tại Wilmington, California, Mỹ ngày 17/10/2024. Ảnh: Reuters
Từ khi trở lại Nhà Trắng, Tổng thống Mỹ Donald Trump tiến hành nhiều đợt áp thuế mới lên hàng nhập khẩu. Ông đã áp 20% lên tất cả sản phẩm từ Trung Quốc, đe dọa áp thuế 25% lên phần lớn hàng nhập khẩu từ Mexico và Canada từ tháng 4.
Thuế nhập khẩu thép và nhôm cũng được nâng lên 25% từ tuần trước. Dự kiến từ 2/4, Mỹ áp thuế mới lên ôtô, đồng thời triển khai "thuế đối ứng" rộng rãi. "Họ đánh thuế chúng ta, thì chúng ta cũng sẽ đánh thuế họ. Ngoài ra, đối với ôtô, thép và nhôm, chúng ta sẽ có một số mức thuế bổ sung", ông Trump nêu mới đây.
Những diễn biến trên đã tác động mạnh đến thị trường chứng khoán toàn cầu. Chỉ số S&P 500 đã giảm hơn 10% từ mức đỉnh giữa tháng 2, dù đã phục hồi một phần trong các phiên gần đây.
Tuần trước, Đại học Michigan công bố dữ liệu cho thấy chỉ số niềm tin người tiêu dùng Mỹ rơi xuống mức thấp nhất trong gần 2 năm rưỡi vào tháng 3. Chỉ số hoạt động nhà máy tại New York, do Cục Dự trữ Liên bang chi nhánh New York khảo sát đã giảm mạnh nhất trong gần hai năm, do chi phí đầu vào tăng vọt. Khảo sát lĩnh vực xây dựng nhà ở cho biết tâm lý các nhà thầu xuống thấp nhất 7 tháng.
Các quan chức Canada đặc biệt lo ngại việc đàm phán với chính quyền Trump ngày càng trở nên khó khăn trước các động thái áp thuế. "Chúng tôi đang chứng kiến hàng loạt mức thuế đáng kể được áp dụng tùy tiện, không tuân theo các cam kết trong USMCA (Hiệp định thương mại Mỹ - Mexico - Canada)," ông Colin Bird, Tổng lãnh sự Canada tại Detroit, phát biểu đầu tuần này.
Phiên An (theo Reuters, OECD)
