Định nghĩa khả năng chịu rủi ro
Khả năng chịu rủi ro đề cập đến mức độ biến động trong lợi nhuận đầu tư mà nhà đầu tư sẵn sàng chịu đựng. Đây là thước đo mức độ thoải mái với những thăng trầm của thị trường, bao gồm cả khả năng thua lỗ.
Yếu tố ảnh hưởng đến khả năng chịu rủi ro
Độ tuổi
Các nhà đầu tư trẻ tuổi thường có khả năng chịu rủi ro cao hơn vì họ có thời gian dài hơn trước khi tiếp cận các quỹ đầu tư. Khoảng thời gian kéo dài này cho phép phục hồi sau những biến động và thua lỗ ngắn hạn của thị trường. Nhà đầu tư trẻ có thể ưu tiên tăng trưởng và sẵn sàng đầu tư vào các tài sản có rủi ro cao hơn như cổ phiếu hay bất động sản để tối đa hóa lợi nhuận theo thời gian.
Ở tuổi nghỉ hưu, khả năng chịu rủi ro của nhà đầu tư thường giảm vì việc bảo vệ vốn và đảm bảo nguồn thu nhập ổn định được ưu tiên. Danh mục đầu tư lúc này thường chuyển sang các khoản đầu tư rủi ro thấp hơn như trái phiếu, tiết kiệm...
Thu nhập và sự ổn định tài chính
Một nguồn thu nhập ổn định cho phép đầu tư vào các tài sản có rủi ro cao hơn, mà ít ảnh hưởng đến sức khỏe tài chính. Nhà đầu tư cũng có thể đủ khả năng đa dạng hóa các khoản đầu tư để phân bổ rủi ro trên các loại tài sản khác nhau và giảm tác động của bất kỳ khoản đầu tư nào hoạt động kém.
Ngược lại, nếu có thu nhập thấp hơn hoặc ít dự đoán hơn, nhà đầu tư có thể lựa chọn các khoản đầu tư an toàn để bảo toàn vốn và tránh căng thẳng tài chính như tiết kiệm, trái phiếu và quỹ tương hỗ ít biến động.
Nhà đầu tư có thể nhận biết cổ phiếu rủi ro khi theo dõi các tín hiệu bất thường trong biến động giá, tỷ lệ nợ vay, lợi nhuận. Ảnh: DNSE
Hoàn cảnh sống và mục tiêu cá nhân
Các sự kiện quan trọng trong cuộc sống có thể thay đổi các ưu tiên tài chính và khả năng chịu rủi ro của bạn. Ví dụ, việc kết hôn hoặc lập gia đình có thể chuyển hướng sự tập trung của bạn sang sự an toàn và ổn định tài chính. Ngược lại, nhận được một khoản thừa kế lớn hoặc trải qua một khoản tiền bất ngờ có thể làm tăng khả năng và mong muốn chấp nhận nhiều rủi ro hơn của bạn.
Các mục tiêu tài chính cụ thể như tiết kiệm cho việc học của con cái, mua nhà hoặc lập kế hoạch nghỉ hưu cũng sẽ ảnh hưởng đến khả năng chịu rủi ro của nhà đầu tư. Việc điều chỉnh chiến lược đầu tư đảm bảo rằng nhà đầu tư chấp nhận mức rủi ro phù hợp để đạt được mục tiêu mà không ảnh hưởng đến sự an toàn tài chính.
Kinh nghiệm đầu tư
Nếu là một nhà đầu tư dày dặn kinh nghiệm, bạn có thể thoải mái hơn với sự biến động của thị trường và các sản phẩm đầu tư phức tạp. Sau khi trải qua nhiều chu kỳ thị trường khác nhau, bạn có thể đã xây dựng được các chiến lược quản lý rủi ro.
Trong khi đó, người mới bắt đầu hành trình đầu tư có thể có khả năng chịu rủi ro thấp hơn do thiếu hiểu biết về thị trường. Việc có được kiến thức thông qua tìm hiểu, học hỏi và đầu tư quy mô nhỏ có thể dần làm tăng mức độ thoải mái và khả năng chịu rủi ro
Các yếu tố tâm lý
Đặc điểm tính cách cũng ảnh hưởng đến chiến lược đầu tư của mỗi người. Nếu có bản tính sợ rủi ro, bạn sẽ thích các khoản đầu tư mang lại sự an toàn và ổn định. Mặt khác, thích mạo hiểm, nhà đầu tư sẽ sẵn sàng chấp nhận sự biến động để theo đuổi lợi nhuận cao hơn. Tuy nhiên, việc cân bằng đặc điểm này với quản lý rủi ro thận trọng là điều cần thiết để tránh những khoản lỗ quá mức có thể gây nguy hiểm cho các mục tiêu tài chính.
Hiểu được tâm lý của bản thân là điều cần thiết để đưa ra các quyết định đầu tư phù hợp với mức độ thoải mái cá nhân.
Điều kiện kinh tế và thị trường
Tình hình thị trường tích cực có thể thúc đẩy sự tự tin và khả năng chịu rủi ro, nhà đầu tư có thể tham gia vào các vị thế đầu tư tích cực hơn.
Trong thị trường giá xuống, khả năng chịu rủi ro có thể giảm vì giá giảm và tâm lý chung của thị trường là bi quan. Nỗi sợ thua lỗ thêm có thể khiến nhà đầu tư chuyển sang các khoản đầu tư an toàn hơn.
Các cấp độ khẩu vị rủi ro thường gặp
Cấp độ 1 - Không thích rủi ro
Ở cấp độ này, nhà đầu tư không thích rủi ro, có xu hướng thích đầu tư vào những lĩnh vực mang tính an toàn và đảm bảo cao như gửi tiết kiệm, trái phiếu Chính phủ...
Cấp độ 2 - Rủi ro tối thiểu
Những nhà đầu tư thuộc cấp độ này thường lựa chọn những phương án đầu tư có tính rủi ro thấp. Họ không kỳ vọng lợi nhuận cao và luôn ưu tiên bảo toàn tài sản. Khác với cấp độ 1, các nhà đầu tư cấp độ 2 vẫn chấp nhận chịu rủi ro nhưng với mức độ tối thiểu.
Cấp độ 3 - Thận trọng
Nhà đầu tư thuộc cấp độ thận trọng thường chọn những loại hình đầu tư có giá thấp hay rủi ro trung bình. Ví dụ khi đầu tư chứng khoán, những người thuộc cấp độ 3 sẽ chọn cổ phiếu của các công ty uy tín, phát triển bền vững theo thời gian. Họ không kỳ vọng lợi nhuận cao trong ngắn hạn nhưng lại mong muốn có mức sinh lời cao hơn gửi tiết kiệm ngân hàng trong tương lai.
Cấp độ 4 - Thử thách
Đây là cấp độ mang tính rủi ro cao hơn những cấp độ trước. Các nhà đầu tư thuộc cấp độ này sẽ xem xét tất cả cơ hội đầu tư, bao gồm các phương án an toàn, rủi ro thấp, rủi ro cao, dài hạn, ngắn hạn... Sau đó họ sẽ phân tích, phân bổ và quyết định lựa chọn phương án có lợi nhất cho bản thân. Bên cạnh đó, nhà đầu tư ở cấp độ này là những người kỳ vọng lợi nhuận cao (thường trên 20% một năm). Tuy nhiên, họ luôn có sự cân bằng và tìm hiểu kỹ lưỡng trước khi quyết định chứ không mạo hiểm.
Cấp độ 5 - Mạo hiểm
Cấp độ này gồm những nhà đầu tư kỳ vọng lợi nhuận cực cao, thường gấp 2-3 lần số vốn bỏ ra. Đây là những người thích mạo hiểm, chấp nhận rủi ro lớn.
Ứng dụng Entrade X của DNSE áp dụng hệ thống quản trị theo từng giao dịch với nhiều lợi ích cho nhà đầu tư. Khách hàng có thể đăng ký margin online qua app, trải nghiệm tính năng này. Ảnh: DNSE
Dù là nhà đầu tư mới bắt đầu hay chuyên nghiệp, việc điều chỉnh chiến lược đầu tư theo khả năng chịu rủi ro có thể giúp đạt thành công tài chính dài hạn, tự tin điều hướng sự phức tạp của thị trường. Bên cạnh đó, khả năng chịu rủi ro có thể khác nhau theo thời gian, dựa trên những thay đổi trong hoàn cảnh tài chính, kinh nghiệm đầu tư và sở thích cá nhân. Việc thường xuyên đánh giá lại khả năng chịu rủi ro và điều chỉnh chiến lược cho phù hợp là điều quan trọng để duy trì danh mục đầu tư cân bằng và hiệu quả.
Anh Vũ
