Hôm 10/9, Mexico công bố kế hoạch cải tổ thuế quan nhằm bảo vệ việc làm trong nước. Trong đó, xe hơi nhập từ quốc gia chưa ký hiệp định thương mại tự do (FTA) với nước này, gồm Trung Quốc, Hàn Quốc, Ấn Độ, Indonesia và Nga bị tăng thuế đến 50%.
Mức này dự kiến được áp với cả ôtô điện và xăng, nhưng thực tế chủ yếu tác động với xe điện sản xuất tại Trung Quốc và bán ở Mexico, theo các chuyên gia. Trong khi đó, nhóm "Big Three", tức 3 hãng xe lớn của Mỹ gồm GM, Ford và Stellantis dự báo không bị ảnh hưởng nhờ sắc lệnh từ năm 2003.
Quy định này cho phép các hãng có nhà máy ở Mexico được miễn thuế khi nhập một tỷ lệ xe nhất định từ các nước không có FTA với nước này. Hiện 3 hãng xe Mỹ kể trên đều có nhà máy ở Mexico, còn Tesla và BYD thì chưa.
Theo hãng nghiên cứu thị trường Gasgoo, 4 tháng đầu năm, Mexico là thị trường xuất khẩu lớn nhất của ôtô sản xuất tại Trung Quốc, gần 38.500 chiếc, tăng hơn 24% so với cùng kỳ. Dẫn dắt sản lượng này là BYD.
Đà tăng diễn ra bất chấp thuế nhập khẩu xe hơi từ Trung Quốc vào Mexico tăng từ 0% lên 15% một năm qua. Nhưng mức thuế 50% có thể định hình lại thị trường xe hơi tăng trưởng nhanh nhất Bắc Mỹ và kìm hãm đà bứt phá của BYD, theo chuyên gia.
Một đại lý BYD ở Thượng Hải năm 2023. Ảnh; Reuters
Kế hoạch mở nhà máy tại Mexico của BYD và Tesla đều đang đình trệ. Hãng xe điện Mỹ dừng xây dựng nhà máy ở Bắc Mexico vào năm ngoái, vì lãi suất cao và kinh tế toàn cầu suy yếu. Dự án từng được dự kiến là nhà máy lớn nhất thế giới của họ, tạo ra khoảng 6.000 việc làm.
Từ giữa năm 2023, toàn bộ xe Model 3 và Model Y bán tại Mexico đều được sản xuất tại nhà máy Thượng Hải (Trung Quốc), theo Salvador Rosas, Phó chủ tịch Câu lạc bộ Chủ xe Tesla tại Mexico. Ông dự đoán hãng ôtô của CEO Elon Musk có thể dự trữ một lượng xe nhất định ở Mexico, để đủ thời gian xoay xở nhập khẩu từ nhà máy khác trên thế giới.
BYD cũng từng công bố kế hoạch xây nhà máy ở Mexico vào 2023, nhưng đã hủy bỏ hồi đầu năm nay do chính quyền Mexico phản đối. Họ lo ngại việc bật đèn xanh cho một nhà máy Trung Quốc có thể khiến Tổng thống Mỹ Donald Trump tức giận và làm tổn hại quan hệ thương mại với láng giềng.
Trong khi đó, hãng xe điện Trung Quốc cho biết ngừng dự án vì bất định từ chính sách thương mại của ông Trump. Bắc Kinh cũng bày tỏ lo ngại về chuyển giao công nghệ sang Mexico.
Dù vậy, BYD vẫn tăng trưởng bùng nổ kể từ khi gia nhập thị trường Mexico vào cuối năm 2023. Hãng bán được khoảng 40.000 xe trong năm ngoái, chiếm gần một nửa doanh số xe điện và hybrid ở thị trường này. Doanh số của hãng trong tháng 8 tiếp tục tăng gấp đôi cùng kỳ 2024.
Trung Quốc mới đây kêu gọi Mexico "nghĩ kỹ" trước khi áp thuế, cảnh báo động thái này sẽ "ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường kinh doanh".
Flavio Volpe, Chủ tịch Hiệp hội nhà sản xuất linh kiện ôtô Canada cho rằng mức thuế mới sẽ được chính quyền Tổng thống Trump nhìn nhận "rất tích cực" vì giúp các hãng xe Mỹ dễ cạnh tranh hơn so với BYD. "Thị trường duy nhất còn tăng trưởng ở Bắc Mỹ là Mexico", ông nói.
Phiên An (theo Reuters)
