Tiến sĩ Nguyễn Hoàng Điệp (Giám đốc Trung tâm Dịch thuật Dịch vụ Văn hóa và KHCN) đã chia sẻ về những tiết khí trong tháng Giêng như sau:
Trái đất có bán kính 6.370 km. Thời gian nó quay quanh Mặt trời là 365 ¼ ngày và quay xung quanh trục của nó là 24h (1 ngày đêm). Sự vận chuyển của Trái đất ngoài việc làm đơn vị đo thời gian, Tiết khí bốn mùa (Xuân, Hạ, Thu, Đông), nó còn làm ảnh hưởng tới nhịp điệu và sự sống của con người trên Hành tinh.
Tiến sĩ Nguyễn Hoàng Điệp.
Trái đất cứ chuyển động cứ 5 ngày là một hậu. 3 hậu là một khí (tiết khí), 4 khí là một lộ, 6 lộ là một năm.
Một năm có 4 mùa. Và 4 ngày đánh dấu vị trí, thời điểm của 4 mùa:
*Ngày Xuân Phân (21-3 Dương lịch); Ngày Thu Phân (23-9 Dương lịch); Ngày Hạ Chí (22-6 Dương lịch); Ngày Đông Chí (22-12 Dương lịch).
- Mùa Xuân, mùa Hạ , Mặt trời ở một tiêu điểm gần Trái đất là 147 triệu km, nên ngày dài và đêm ngắn.
- Mùa Thu, mùa Đông, Mặt trời ở vào tiêu điểm xa Trái đất là 152 triệu km, nên ngày ngắn đêm dài.
Việc nên làm trong tháng Giêng
Danh y Đào Công Chính đã hướng dẫn người dân trong "Tổng tập Đào Công Chính" (NXB Thông tấn) cách dưỡng sinh tháng Giêng (lược trích) như sau:
Tháng Giêng thận khí mang bệnh, phế khí nhẹ dần, thức ăn nên giảm chua mặn, tăng cay chát, giúp thận bổ phế, an vị khí. Ngoài ra có thể dùng rễ câu kỷ, hoặc hoa, quả, cọng, lá, sắc uống khử được tà nhiệt, sáng mắt, nhẹ người. Mỗi buổi sáng chải đầu một vài trăm lần rất tốt.
Cháo tía tô là một trong những phương cháo tốt nên ăn trong tháng Giêng để có sức khỏe tốt.
Việc nên kiêng
Tháng này ăn nên giảm ngũ tân, để tránh khí độc. Ngũ tân là năm món gia vị có mùi cay nồng gồm: Hành (cách thông) hẹ (từ thông), tỏi (đại toán), kiệu (lan thông) và hưng cừ - loại gia vị có hình dáng và mùi vị tương tự củ nén nhưng không có ở Trung Quốc và Việt Nam (Từ điển Phật học Hán – Việt, NXB KHXH tr. 806 ).
Phép tu dưỡng tháng Giêng
Tiết Lập xuân hàng ngày vào giờ Tý, Sửu hai tay chồng lên nhau giữ tì, xoay người quay cổ sang trái, sang phải, vươn lên dăm ba lần, gõ răng thở hít, nuốt nước bọt 3 lần, trị được tích trệ phong khí và các bệnh đau đỉnh đầu, sau tai, đau vài, đau lưng, đau cánh và khủyu tay.
Vào tiết Vũ thủy tháng này, giờ Tý, Sửu cũng làm động tác như trên chữa được các bệnh hầu họng khô đau, tai điếc, ra mồ hôi, đau lưng, đau trán khỏi ngay.
Phương cháo tháng giêng
Cháo địa hoàng: Dùng Địa hoàng vắt thành nước. Nấu cháo chín một nửa, cho nước này vào. Lại dùng 50 hạt hoa tiêu bọc trong lụa cùng với 1 lát gừng cho vào cùng nấu với cháo. Sau khi bỏ bao lụa ra, cho vào 1 bộ thận dê chín, nghiền nát, nêm muối ăn, có thể bổ hư ích khí.
Cháo phòng phong: Dùng 1 lạng phỏng phong, đun thành nước, nấu cháo ăn. Có thể khử được phong của tứ chi
Cháo tía tô: Dùng 1 lạng hạt tía tô, sao vàng thơm, đun lấy nước nấu cháo ăn rất tốt.
Cháo câu kỷ: Dùng 1 hợp sinh câu kỷ nghiền nát, cho vào 2 hợp gạo tẻ, một thìa mật. Nấu cháo ăn, ích khí, kéo dài tuổi thọ.
Với cách ứng phó với tiết khí trong tháng Giêng của Danh y Đào Công Chính, con người sẽ có sức khỏe tốt. Người xưa đã dạy, có sức khỏe tốt là có lộc tài và có tất cả. Sức khỏe tốt là thể chất khỏe mạnh, giúp con người minh mẫn, sảng khoái để học tập và làm việc sáng tạo, hiệu quả hơn, cuộc sống hạnh phúc hơn.
Ngọc Hà
