Những ngôi nhà trong thành phố cổ Nam Đầu, Thâm Quyến (Trung Quốc) luôn mang lại cảm giác chật chội, tối tăm. Thế nhưng, dưới bàn tay của kiến trúc sư Mạnh Ngôn, anh đã biến "tòa nhà xấu xí" thành một tòa nhà đầy sức sống.
Vào năm 1999, Mạnh Ngôn cùng với hai người bạn đồng môn từ Đại học Thanh Hoa đã chấm dứt hành trình của mình tại New York để bắt đầu một chương mới. Họ quyết định đặt nền móng cho Văn phòng Thiết kế Thực hành Đô thị ngay tại lòng của Thâm Quyến, thành phố được mệnh danh là động cơ tăng tốc của Trung Quốc với tốc độ phát triển chóng mặt trong suốt 22 năm qua. Tại đây, không chỉ tận mắt chứng kiến sự biến đổi nhanh chóng của đô thị mà họ còn phải đối mặt với những thách thức và các vấn đề đan xen.
Thâm Quyến từng đặt ra một kế hoạch táo bạo: San bằng tất cả các làng đô thị trong vòng năm năm. Tuy nhiên, trước sự nghiên cứu và tư vấn sâu sắc của Mạnh Ngôn cùng với sự đóng góp của các chuyên gia, chính quyền đã có những điều chỉnh đáng kể trong chính sách của mình. Dựa trên nguyên tắc "một làng, một chính sách", quá trình chuyển đổi các làng đô thị ở Thâm Quyến đã được tiến hành một cách linh hoạt và bền vững hơn.
Mạnh Ngôn tự hào chia sẻ rằng, nhờ vào sự góp sức của những cộng đồng làng nhỏ bé, thành phố Nam Đầu đã chứng kiến một bước ngoặt lịch sử, đổi thay số phận của nhiều làng đô thị. Sự kiên trì và tầm nhìn của họ đã góp phần viết nên một câu chuyện thành công, biến Thâm Quyến thành một "bản anh hùng ca" của sự phát triển đô thị và cải tiến xã hội.
5 tòa nhà chật chội biến thành "thiên đường thẳng đứng"
Ở phía Bắc của tòa nhà kết hợp là khu dân cư và văn phòng chính phủ trước đây. Hiện nay có một số tòa nhà xưởng và nhà ở của nông dân. Ở phía Đông là sân đập lúa từ thời Công xã Nhân dân, sau này trở thành sân bóng rổ công cộng.
Tòa nhà kết hợp nằm ở thành phố cổ Nam Đầu, là một trong hàng trăm ngôi nhà tự xây của nông dân ở các làng đô thị. Nó nằm ở giao lộ của các con đường giao nhau của thành phố cổ, vị trí trung tâm nhất.
Tòa nhà độc đáo tọa lạc tại trái tim của Nam Đầu - một thành phố cổ kính, đánh dấu sự kết hợp hoàn hảo giữa truyền thống và hiện đại. Đây là một trong số rất nhiều ngôi nhà được nông dân tự tay xây dựng ở các vùng đô thị lân cận.
Với vị trí đắc địa, nằm ngay tại ngã tư nhộn nhịp - nơi các con đường huyết mạch của thành phố cổ hội tụ, tòa nhà không chỉ phản ánh sự năng động, phồn thịnh của khu vực mà còn là minh chứng cho bản sắc văn hóa và lịch sử phong phú nơi đây.
Sau hàng nghìn năm thay đổi, những ngôi nhà luôn phát triển trong các bức tường của thị trấn cũ của thành cổ Nam Đầu.
Hãy thử trải nghiệm hành trình về hướng Tây khi lướt trên Đại lộ Sơn Nam, dải đường huyết mạch chạy xuyên suốt Thâm Quyến từ đầu Đông đến Tây. Chuyến đi sẽ đưa bạn tới Nam Đầu, một vùng đất đậm chất lịch sử, nơi trước kia từng là trung tâm quan trọng của huyện Bảo An, trước khi đặc khu này chính thức được hình thành.
So sánh mặt tiền bên ngoài ở phía Bắc của tòa nhà kết hợp trước và sau khi cải tạo. Mô hình không gian ban đầu của năm tòa nhà về cơ bản vẫn được giữ nguyên, các vật liệu không bị hư hại trên bề mặt tòa nhà và các bức tranh khảm, gạch men, sơn và các vật liệu khác lấy mẫu từ các làng đô thị đã được thêm vào.
Ba chủ sở hữu tổng cộng năm tòa nhà, mỗi công trình mang một phong cách kiến trúc độc đáo, được xây dựng và hoàn thiện trong các giai đoạn khác nhau, tạo nên một quần thể đa dạng và gần gũi.
Mỗi ngôi nhà có tổng diện tích sử dụng lên tới 362m2 và không gian xây dựng lên đến khoảng 1.000m2. Tuy nhiên, các tòa nhà này đang đối mặt với tình trạng thiếu ánh sáng tự nhiên và thông gió, dẫn đến điều kiện sống không mong muốn, chỉ chờ đợi bàn tay tài tình của những kiến trúc sư để được tái sinh, khôi phục lại vẻ đẹp và sự tiện nghi.
Những tòa nhà kết hợp trông rất kỳ dị và xấu xí nhưng thực chất chúng là sản phẩm của sự cộng sinh giữa thành thị và nông thôn điển hình. Ngôi nhà này chiếm vị trí quan trọng nhất ở thành cổ Nam Đầu trong nhiều năm qua, chắc hẳn ai cũng cảm thấy khó xử, khó chịu khi nhìn vào và muốn phá bỏ nó.
Diện mạo phía đông của tòa nhà lai trước khi cải tạo Chợ thiếc bên cạnh được chuyển đổi thành phòng triển lãm vào năm 2017.
Ký ức và những dấu ấn lịch sử không chỉ tạo nên bản sắc đặc trưng của đô thị mà còn là mảnh đất màu mỡ cho sự phát triển trong tương lai. Trong quá trình thiết kế và xây dựng các công trình lai ghép, các kiến trúc sư không ngừng nỗ lực để gắn kết quá khứ với hiện tại, tuân thủ một quy luật tự nhiên của sự đồng thuận giữa đô thị phồn hoa và vùng nông thôn yên bình, đồng thời đan xen những nét đặc trưng của thời đại mới.
Quyền sở hữu của các tòa nhà kết hợp này vẫn nằm trong tay ba gia đình - những chủ nhân bản địa. Khi hợp đồng thuê kết thúc, muốn đòi lại không gian sống của họ để tái hiện cuộc sống, họ hoàn toàn có quyền làm điều đó. Vì trong mọi thiết kế, Mạnh Ngôn luôn giữ một khoảng trống, một lằn ranh giới tạo điều kiện cho trở về thiết kế ban đầu, nếu như tương lai một ngày nào đó mong muốn nó.
Thiết kế về cơ bản thích ứng với tình hình hiện tại và không làm thay đổi địa hình ban đầu. Một số vật liệu xây dựng còn được bảo quản nguyên vẹn và không bị hư hại như đá mài, gạch khảm, gạch men, gạch vuông nhỏ, sơn ngói dài,... Ngoài ra còn có một số nguyên liệu được thu thập từ các làng trong thành phố.
Nội thất của năm tòa nhà đã được mở ra, cho phép bạn bước vào năm ngôi nhà khác nhau trên cùng một tầng rộng 360m2, trong khi vẫn giữ được sự chênh lệch chiều cao ban đầu giữa các tòa nhà.
Các bức tường bên trong ban đầu ngăn cách nhiều cư dân. Thiết kế đã loại bỏ các bức tường bên trong và biến chúng thành những không gian có thể được sử dụng độc lập. Kiến trúc sư tin rằng mục đích sử dụng lý tưởng của tòa nhà kết hợp này là một trung tâm mua sắm mini, với nhiều đơn vị nhỏ nằm cạnh nhau trong không gian: Một cửa hàng hoa nhỏ, một quán cà phê nhỏ, một quán bia nhỏ và thậm chí là nơi sinh hoạt và chụp ảnh.
Vì vậy, trong không gian hơn 300m2 mỗi tầng, đi qua 5 ngôi nhà, có thể biết rõ mình đã bước vào một ngôi nhà khác, bởi vì các kiến trúc sư đã để lại mọi khoảng trống giữa chúng.
Cầu thang xoắn ốc màu đỏ luôn thu hút mọi người khám phá hướng lên trên.
Phần giữa được mở ra và một cầu thang xoắn ốc nhỏ thẳng đứng được làm. Ở khoảng trống giữa hai tòa nhà, chiếc thang thép nguyên bản đã được biến đổi, và một giếng trời được làm trên mái nhà phía trên để thu hút ánh sáng. Hai giếng trời này chiếu sáng phần lõi tối nhất ở giữa.
Tại điểm giao nhau giữa không gian trong nhà và sân thượng trên tầng 4, không gian dần mở ra phía sau những khung cửa sổ cao là khu vườn trên tầng 5.
Khi lên đến tầng thượng của tầng 5, bạn chợt thấy mình đang ở một thế giới tách biệt khỏi sự ồn ào ở tầng dưới. Bạn có thể chụp ảnh ở xung quanh trung tâm thành cổ Nam Đầu.
Ngôi nhà tối nhất khi ở tầng một, nhưng có cầu thang và giếng trời ở giữa, càng đi lên, càng có cảm giác sáng hơn.
Mỗi cửa sổ của tòa nhà đều mang một khung cảnh khác nhau.
Ở khoảng trống giữa hai tòa nhà, ban đầu có một cầu thang thép công cộng được dân làng thêm vào. Kiến trúc sư đã thay thế bằng một cầu thang an toàn hơn và “cắt” vào mái nhà để thêm ánh sáng.
Cầu thang ban đầu đã được giữ lại và một bộ cầu thang đã được thêm vào, hơi giống như xâu một sợi chỉ để kết nối năm tòa nhà cụm lại.
Khi lên đến mái nhà, nhìn xung quanh có thể thấy những ngôi nhà đông đúc, cũng có thể thấy các hoạt động công cộng trên sân bóng rổ bên dưới.
