Nhà Vương là dinh thự kiêm pháo đài của dòng họ Vương, dân tộc Mông ở huyện Đồng Văn. Chủ nhân căn nhà là ông Vương Chính Đức (1865 – 1947). Hơn một thế kỷ trước, với nghề trồng và buôn thuốc phiện, dòng họ Vương đã thống lĩnh toàn bộ vùng cao nguyên rộng lớn và được bà con gọi là vua Mèo. Cho đến nay, người dân vẫn lưu truyền nhiều giai thoại hấp dẫn xung quanh nhân vật này.
Dinh thự nhà Vương được xây dựng không kể ngày đêm và thi công trong vòng 8 năm mới xong, tổng diện tích lên đến 1.120m2, chủ nhân căn nhà đã phải bỏ ra 15 vạn đồng bạc trắng Đông Dương để xây dựng, tương đương 150 tỷ đồng.
Ngôi nhà xây bằng đá xanh vĩnh cửu, gỗ thông núi đá rất cứng và chống mối mọt tốt. Ngói máng âm dương màu ghi xanh có thể chống được mưa đá to.
Biểu tượng "mèo" được khắc trên cột đá.
Thời điểm xây dựng dinh thự, nơi đây không hề có công cụ trợ giúp, đường sá thì hiểm trở vô cùng. Do đó, dinh thự hoàn toàn do đồng bào người Mông làm thủ công. Tất cả các vật liệu bằng đá đều do chính người dân nơi đây đục đẽo bằng tay rồi vận chuyển từ cách đó 7 km để xây nhà.
Hiện tại bên trong dinh thự còn lưu giữ được nhiều hiện vật gốc như cối đá, bếp sưởi, bàn ghế gỗ tiếp khách, chậu tắm làm bằng đá v..v.
Nhiều chi tiết bằng đá của tòa nhà được chạm khắc cầu kỳ, khéo léo mang các biểu tượng của sự phú quý, trường tồn, hưng thịnh.
Khu dinh thự này được Nhà nước công nhận là Di tích quốc gia năm 1993. Toàn bộ gỗ của ngôi nhà trước đây đều được làm từ gỗ thông đá. Kể từ khi trở thành tài sản của Nhà nước, các vật liệu gỗ của ngôi nhà đã bị thay đổi khoảng 60% bằng gỗ lim và gỗ nghiến.
Kho thuốc phiện trong dinh thự Vua Mèo.
Mới đây, ông Vương Duy Bảo, cháu nội “Vua Mèo” Vương Chí Sình (Vương Chí Thành) gửi đơn lên Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc xung quanh việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho tòa dinh thự họ Vương. Trong đơn trình bày của ông Bảo, tòa Dinh thự họ Vương tại Đồng Văn, Hà Giang được Bộ Văn hóa Thông tin cấp Di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia năm 1993. Tới năm 2002, gia đình họ Vương được yêu cầu di dời ra ngoài để trùng tu và làm bảo tàng. Nguyên nhân dẫn tới lá đơn kêu cứu của ông Vương Duy Bảo là do thời gian gần đây khi có nhu cầu làm sổ đỏ, gia đình ông mới hay biết từ năm 2012 UBND tỉnh Hà Giang cấp sổ đỏ cho Phòng Văn hóa Thông tin huyện Đồng Văn sử dụng mảnh đất gắn liền với dinh thự họ Vương.
