Tạp chí Forbes định nghĩa cuộc khủng hoảng tuổi đôi mươi (Quarter-life Crisis) là giai đoạn "tìm kiếm chính mình và đối diện với căng thẳng". Cuộc khủng hoảng này xảy ra phổ biến từ 20-30 tuổi, thậm chí sớm hơn là từ 18 và kéo dài cho đến 35 tuổi.
Tiến sĩ Nathan Gehlert, nhà tâm lý học ở Washington DC, Mỹ, cho biết, trường hợp gặp khủng hoảng điển hình là người "có chí hướng và thông minh, nhưng gặp khó khăn vì họ cảm thấy mình không đạt được mục tiêu hoặc cảm thấy mình bị tụt lại phía sau".
Đặc biệt, đây là giai đoạn trong đầu người trẻ luôn ngập tràn những suy nghĩ bất an, lo lắng và cả thất vọng khi chưa tìm được chỗ đứng trong sự nghiệp, tài chính và làm chủ các mối quan hệ.
Nhiều người có thể đã có được công việc mơ ước sau khi tốt nghiệp đại học, nhưng phát hiện ra rằng cuộc sống chật chội đang bóp nghẹt khả năng sáng tạo của họ.
Người trẻ luôn cố mường tượng về viễn cảnh cuộc sống của mình sẽ ra sao trong 5-10 năm nữa. Chính vì thế, những suy nghĩ tiêu cực, thiếu căn cứ càng làm bản thân trở nên lạc lõng, cô đơn và hoang mang khi hình dung về cuộc sống trong tương lai. Mất đi phương hướng khi theo đuổi những dự định ban đầu.
Khó khăn trong việc định hình tương lai
Một trong những nguyên nhân gây ra khủng hoảng tâm lý cho người trẻ trong giai đoạn này, có thể kể đến, là không xác định được phương hướng sau khi ra trường.
Bởi lẽ, nhiều sinh viên khi chọn ngành học đã xác định thực sự đam mê về lĩnh vực này nhưng cũng có những người mơ hồ về chính sự lựa chọn của mình. Sau khi ra trường cảm thấy không phù hợp, muốn bắt đầu lại thì không biết bắt đầu từ đâu.
Đặng Hương Giang (25 tuổi, Hà Nội) cho biết: "Khó khăn trong giai đoạn sau khi ra trường là chưa định hướng được hướng đi của chuyên ngành và áp dụng kiến thức sách vở vào thực tiễn công việc. Khó khăn trong tìm một môi trường làm việc phù hợp và có thể phát triển được và tạo dựng được các mối quan hệ với đồng nghiệp".
Cô gái trẻ Đặng Hương Giang cảm thấy lo lắng và stress khi bạn bè cùng trang lứa có sự nghiệp, có thành quả (Ảnh: NVCC).
Giang bộc bạch khi thấy bạn bè cùng trang lứa ra trường trước hoặc theo hướng khác đại học, có sự nghiệp, có thành quả trước, cô cảm thấy lo lắng và stress rất nhiều.
Nhưng không phải vì thế mà Giang cảm thấy bất lực và muốn buông xuôi, Giang cũng cho rằng chính nhờ những điều ấy mà tìm được động lực của bản thân, xây dựng được nền tảng vững chắc và từng bước hoàn thành.
Có lẽ cuộc sống tiện nghi, đầy đủ là niềm mong mỏi của nhiều bạn trẻ. Đó cũng là động lực lớn nhất để chúng ta phấn đấu trong những năm tháng tuổi trẻ đầy nhiệt huyết.
Tuy nhiên, điều đó cũng trở thành gánh nặng cho những người chuẩn bị bước ra khỏi ngưỡng cửa đại học và cầm tấm bằng đi xin việc. Bởi lẽ, vấn đề khó khăn nhất là tìm được nơi làm việc với thu nhập ổn định, phù hợp với năng lực chuyên môn để trang trải cho cuộc sống.
Anh Thư (21 tuổi, Hà Nội) cũng tỏ ra áp lực khi phải đối diện với thực tế cuộc sống sau khi ra trường và lập nghiệp. Bởi theo cô gái trẻ, sau khi ra trường bản thân sẽ không còn là cô sinh viên được bố mẹ chu cấp cho đi học, hàng tháng sẽ được nhận tiền từ gia đình.
Thay vào đó, cũng như bao người trẻ khác, cô sẽ phải đối diện với cảnh ra trường chạy đôn chạy đáo nộp hồ sơ xin việc.
Anh Thư (21 tuổi, Hà Nội) (Ảnh: NVCC).
Thư lo lắng không biết đồng lương đầu tiên mình nhận được là bao nhiêu, đến khi nào thì đủ sức tự trang trải cho cuộc sống của mình, tốt hơn thì cho cả bố mẹ và gia đình nhỏ sau này của mình.
Điều mà cô bạn lo lắng cũng chính là nỗi lo lắng chung của người trẻ, Anh Thư chia sẻ: "Nếu không may mắn cũng có thể vào công ty có sức cạnh tranh kinh khủng, hay thậm chí không lành mạnh.
"Ma cũ bắt nạt ma mới" mà mình là người trẻ còn non nớt chưa được mài giũa kỹ càng để đối phó những khó khăn ấy một cách thông minh nhất. Vấn đề điều kiện môi trường ấy thôi cũng đủ khiến mình nản chí, gục ngã không muốn bước tiếp".
Hơn thế, sự so sánh cũng có thể là một trong những nguyên nhân lớn dẫn đến các cuộc khủng hoảng tuổi đôi mươi. Chẳng hạn như chứng kiến bạn bè thăng tiến trong sự nghiệp, ổn định về cuộc sống mà bản thân chưa làm được những điều đó khiến tâm trạng người trẻ trở nên hoang mang, xao động và lo lắng hơn.
Chúng ta luôn tự đặt ra câu hỏi bạn bè và đồng nghiệp của mình đang làm gì trong khi mình cảm thấy lạc lõng, cô đơn.
Vì vậy, thường có xu hướng lên mạng xã hội để xem những hình ảnh về cuộc sống của họ. Người thì hạnh phúc bên gia đình, người thì thành công với sự nghiệp ổn định. Dường như họ hài lòng về cuộc sống hơn bạn rất nhiều.
Ngô Thanh (22 tuổi, Hà Nội) cũng là một người trẻ như vậy, bản thân cô gái cũng có sự so sánh chính mình với thành công của người khác.
Thanh cũng luôn tự đặt câu hỏi cho bản thân rằng tại sao người ta có cuộc sống như vậy còn mình thì không trong khi mình cũng rất nỗ lực. Chính điều đó khiến Thanh trở nên vô cùng áp lực.
Ngô Thanh (22 tuổi, Hà Nội) (Ảnh: NVCC).
Tuy nhiên, sau khi tự đem mình ra so sánh thì cô bạn đã thấy được khuyết điểm của mình nằm ở đâu và nhìn nhận lại vấn đề. "Sau rồi mình thấy rằng vấn đề không phải mình cố gắng hay chăm chỉ bao nhiêu mà là khi mình suy nghĩ về vấn đề nào đó mình đã thiếu tư duy ngay từ đầu rồi", Thanh nói.
Thực tế không có ai là hoàn hảo, mỗi người sẽ có điểm xuất phát, những ưu điểm và tiêu chuẩn thành công riêng biệt. Khi bạn mải miết so sánh mình với bất kỳ ai, thường sẽ có xu hướng mất tập trung, luôn lo lắng làm sao để có thể giống như người ta, điều đó có thể làm bạn xa rời mục tiêu của chính mình.
Bước ra khỏi vùng an toàn
Tiến sĩ James Arkell, bác sĩ tâm lý tư vấn tại bệnh viện Nightingale ở London, Anh, nói: "Tôi thường thấy những người 20 tuổi xinh đẹp, tài năng và có cả thế giới, nhưng họ không yêu bản thân mình. Xã hội là nguyên nhân khiến họ cảm thấy như thể họ phải theo kịp những tiêu chuẩn không ngừng này".
Chúng ta có thể nhận thấy rằng những người trẻ tuổi được cho là có kính vạn hoa về cơ hội nhưng lại bị lung lay bởi thiếu sự ổn định hoàn toàn.
Nhiều người mặc định rằng ra trường phải có công ăn việc làm ổn định, cuộc sống độc lập mới là thành công. Thế nhưng, chính điều này khiến người trẻ cảm thấy áp lực và phải giành giật cơ hội để đạt được thành tựu.
Ai cũng có những khoảng thời gian phải vật lộn với những khó khăn để đi đến thành công, bởi vậy cuộc khủng hoảng này chắc chắn không chỉ diễn ra với mình bạn.
Vì thế, chúng ta nên đơn giản hóa những vấn đề đang gặp phải để bình tình và nhìn nhận vấn đề một cách chuẩn xác và đa chiều nhất để tâm lý không bị dẫn lối đi vòng quanh.
Bạn cần phải học cách chấp nhận rủi ro, nhận ra sai lầm đã từng vướng mắc để có thể biết bản thân đang thật sự mong muốn và đam mê điều gì. Có điểm mạnh nào để phát huy, điểm yếu nào để thay đổi.
Khi đạt được những điều mà mình từng nghĩ rằng là không thể thì đó cũng là lúc bạn mày mò được thêm những góc khuất thật sự đằng sau chính con người mình, những sở trường, sở đoản mà chính bạn chưa từng phát hiện trước đó.
Mặc dù đối diện với cuộc khủng hoảng này là nỗi khiếp sợ của con người khi bước vào giai đoạn tuổi trưởng thành. Nhưng cũng không phải vì thế mà người trẻ không dám đối mặt với những khó khăn trước mắt.
Nhiều người vẫn lựa chọn thử sức với công việc mới, quan tâm hơn đến sự nghiệp và cả độc lập về tài chính.
Hương Giang bày tỏ: "Sau tất cả những khó khăn mình đã nhận ra rằng bản thân cần sự hy sinh. Có thể về thời gian, công sức, sức khỏe thậm chí là cả mối quan hệ cá nhân thì mới gặt hái được những gì mình mong đợi.
Mạnh dạn bước đi, mạnh dạn thử sức với những gì mình chưa từng làm. Sai mà biết nhận ra kịp thời, rồi sửa chữa hoặc có thể làm lại từ đầu và những điều ấy đã khiến mình có thể tận hưởng tuổi trẻ một cách trọn vẹn nhất".
