Hiệu trưởng Trường quốc tế Bắc Mỹ (SNA) Nam Sài Gòn Campus nêu ý trên khi trò chuyện cùng podcast VietSuccess và phân tích: "Điều quan trọng nhất trong giáo dục không phải bảng xếp hạng, mà là tìm ra môi trường có thể giúp học sinh phát huy tối đa năng lực".

Tiến sĩ Robert Mullins chỉ cách giúp học sinh phát huy năng lực. Video: VietSuccess
Tiến sĩ Robert Mullins liệt kê những yếu tố quyết định học tập, sự nghiệp thành công.
Đi đúng hướng quan trọng hơn điểm số
Học tập không chỉ chạy theo thành tích, mà cần có chiến lược phù hợp. Theo tiến sĩ, lộ trình học tập cá nhân hóa giúp học sinh phát huy thế mạnh, đồng thời vẫn đảm bảo đạt mục tiêu lâu dài.
Nghiên cứu từ Harvard Graduate School of Education cho thấy người lên kế hoạch học tập cá nhân hóa từ sớm có tỷ lệ trúng tuyển đại học mục tiêu cao hơn 30% so với nhóm chỉ tập trung điểm số.
Từ yếu tố trên, chuyên gia nhận định học đúng hướng quan trọng hơn học nhanh. Tiến sĩ Robert Mullins nhấn mạnh chiến lược bài bản vừa giúp học sinh ứng tuyển thành công đại học, vừa sẵn sàng cho nghề nghiệp dài hạn.
Ví dụ, hai học sinh - Lan Anh và Quang Minh, sẽ có lộ trình khác biệt, dù chung mục tiêu vào đại học danh giá. Cụ thể, Lan Anh giỏi về khoa học tự nhiên, muốn học ngành Kỹ thuật máy tính ở trường top đầu. Cô tập trung môn Toán nâng cao, Vật lý, lập trình, kết hợp dự án nghiên cứu khoa học và dự các cuộc thi STEM.
Ngược lại, Quang Minh yêu truyền thông, báo chí. Cậu tập trung kỹ năng viết, hùng biện, các khóa phân tích truyền thông, đồng thời tham gia hoạt động báo chí sinh viên lẫn cuộc thi tranh biện quốc tế.
"Hai học sinh đều có cơ hội vào đại học top, nhưng lộ trình của mỗi người được cá nhân hóa theo thế mạnh riêng", Tiến sĩ Robert Mullins lý giải.

Tiến sĩ Robert Mullins. Ảnh: SNA
Tam giác giao tiếp: Phụ huynh - nhà trường - học sinh
Khảo sát của Trung tâm Dự báo nhu cầu nhân lực và Thông tin thị trường lao động TP HCM (2019) cho thấy khoảng 60% sinh viên chọn sai ngành học từ đầu, phần lớn vì chịu ảnh hưởng từ gia đình. Trong khi đó, 75% trường hợp thiếu hiểu biết ngành nghề đã chọn, dẫn đến mất động lực học tập, không chuẩn bị phù hợp cho tương lai.
Con số trên phản ánh thực tế: nhiều học sinh không trang bị đủ thông tin để tự quyết định, thay vào đó đi theo cha mẹ lựa chọn hoặc xu hướng ngành nghề đang "hot" trên thị trường. Điều này vừa khiến các em dễ chán nản khi vào đại học, vừa ảnh hưởng sự nghiệp sau này.
Các em dễ thành công nếu có dịp tiếp cận môi trường giao tiếp cởi mở - nơi phụ huynh, nhà trường và học sinh cùng thảo luận, tìm con đường phù hợp nhất với từng cá nhân. Thay vì áp đặt, cha mẹ nên đồng hành. Tương tự, thay vì chỉ đạo, giáo viên cần lắng nghe.
Ai cũng có cơ hội thành công
"Một trong những yếu tố quyết định thành công trong học tập không phải học được bao nhiêu, mà là học sinh có tò mò, chủ động tìm hiểu thông tin hay không", Tiến sĩ Robert Mullins nói.
Nghiên cứu của OECD cho thấy học sinh giỏi về tư duy phản biện, khả năng tự học tốt có tỷ lệ đỗ đại học cao hơn 47% so với nhóm chỉ dựa vào điểm số. Các em chủ động đặt câu hỏi, tự tìm câu trả lời sẽ hiểu sâu hơn, ứng dụng tốt những gì mình học.
Các trường đại học hàng đầu như Stanford, MIT, Harvard đánh giá cao học sinh có câu chuyện cá nhân mạnh mẽ, không ngại thử thách và luôn chủ động tìm tòi cái mới.
Jack Andraka - học sinh trung học gốc Mỹ là ví dụ thực tế. Cậu phát minh phương pháp phát hiện ung thư tuyến tụy khi mới 15 tuổi. Không chỉ học giỏi các môn khoa học, câu luôn đặt câu hỏi, thử nghiệm, dù ban đầu không ai tin một nam sinh cấp ba có thể làm được điều này.
Trường hợp của Jack Andraka đại diện cho quan điểm: thành công không chỉ dành riêng cho nhóm nhỏ xuất sắc. Bất kỳ học sinh nào cũng có thể bước vào cánh cửa vào đại học top đầu, đạt thành tựu trong công việc và cuộc sống nếu có chiến lược đúng đắn, chuẩn bị kỹ lưỡng từ sớm, đi kèm sự hỗ trợ đúng đắn, kịp thời từ phía nhà trường và gia đình.
An Đặng