PGS.TS Nguyễn Anh Tuấn - Phó trưởng Bộ môn Nhi (Đại học Y Dược TP HCM), kiêm Trưởng khoa Nội tổng quát 2 (Bệnh viện Nhi Đồng 1 TP HCM) cho biết, đường tiêu hóa là nơi thu nhận thức ăn thức uống mỗi ngày từ bên ngoài, hoạt động gần như liên tục để tiêu hóa và cung cấp chất dinh dưỡng cho cơ thể. Cơ quan này còn có vai trò quan trọng trong hỗ trợ sức đề kháng, cân bằng hoạt động của cơ thể. Do đó, đường tiêu hóa thường xuyên "va chạm" với yếu tố bên ngoài, tiềm ẩn nguy cơ dễ bị rối loạn hay bệnh tật.
Trong các rối loạn tiêu hóa thường gặp ở học sinh cấp 1, cấp 2, đầu tiên phải kể đến tiêu chảy. Rối loạn này phần lớn là do nhiễm trùng, có thể là nhiễm vi khuẩn, virus hay ký sinh trùng, chủ yếu từ nước uống, thức ăn không được chế biến và bảo quản sạch sẽ. Trẻ thường tiêu lỏng trên ba lần trong ngày, có thể kèm theo đau bụng, nôn ói và sốt tùy tác nhân. Một số trường hợp phân có thể có máu.
Đau bụng mạn tính thường do rối loạn tương tác giữa ruột và não, bắt nguồn từ những tác động bên trong lẫn bên ngoài như cách ăn uống, sinh hoạt, những áp lực trong cuộc sống, sử dụng kháng sinh bừa bãi... Trẻ sẽ có những cơn đau bụng thoáng qua, thường là quanh rốn, kéo dài nhiều tháng không hết, gây tâm lý lo lắng cho chính trẻ và gia đình, gia đình phải đưa trẻ đi khám nhiều nơi, tốn kém chi phí.
Ngộ độc thức ăn thường xảy ra có tính chất tập thể trong một nhóm trẻ ăn chung một món ăn hay bữa ăn bị nhiễm vi khuẩn. Các trẻ sẽ đồng loạt đau quặn bụng, nôn ói dữ dội, kèm tiêu chảy và có thể sốt cao. Một số trường hợp nặng có thể diễn tiến đến sốc, cần được điều trị khẩn cấp và truy vết dịch tễ tìm nguyên nhân.
Bác sĩ cho biết, một trong các nguyên nhân dẫn đến các rối loạn tiêu hóa của trẻ học đường có liên quan đến nhà vệ sinh trường học. Thực tế, rất nhiều bé sợ đi vệ sinh ở trường. Trong 4 năm triển khai dự án Vệ sinh học đường, đại diện Quỹ Hy vọng nghe nhiều thầy cô và học sinh ở các trường vùng cao, vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn tâm sự rằng các em không dám đi vệ sinh ở trường vì quá dơ, quá bất tiện, phải xếp hàng chờ lâu. Theo bác sĩ Nguyễn Anh Tuấn, việc ngại đi vệ sinh trong trường rồi nhịn tiêu, nhịn tiểu là rất nguy hiểm, có thể dẫn đến táo bón hoặc nhiễm trùng tiểu. Về lâu dài, việc nhìn tiêu tiểu còn ảnh hưởng đến tâm lý của trẻ, khiến dễ bị đau bụng, có thể ảnh hưởng xấu đến sự phát triển thể chất của trẻ.
Theo nghiên cứu BrandScapes WorldWide thực hiện năm 2022, tại Việt Nam, 71% trẻ bị ảnh hưởng tiêu cực bởi tình trạng vệ sinh học đường. 41% trẻ gặp ảnh hưởng về thể chất như tè dầm vì không dám đi vệ sinh và 46% trẻ bị ảnh hưởng tâm lý do nhà vệ sinh gây ra.
Đó cũng là lý do thôi thúc Quỹ Hy vọng ngoài xây trường cho các em, còn hướng đến cải tạo thêm hệ thống nhà vệ sinh, để các em có điều kiện học hành tốt hơn. Trong 3 năm (2022-2024), quỹ đã xây mới 170 công trình vệ sinh, đặt mục tiêu xây mới 100 công trình trong năm 2025.
Niềm vui của các em học sinh ở Đồng Văn, Hà Giang khi trường có nhà vệ sinh mới do quỹ Hy vọng và Opella Việt Nam trao tặng trong khuôn khổ dự án Vệ sinh học đường, tháng 10/2023. Ảnh: Tùng Đinh
Riêng với Opella Việt Nam, thông qua nhãn hàng men ống vi sinh Enterogermina, doanh nghiệp đồng hành Hy vọng xây mới tổng cộng 60 công trình trong 3 năm 2022-2024. Năm nay, sự đồng hành này mang đến cho thầy trò ở 20 trường học tại tỉnh Quảng Trị (thuộc địa bàn huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình cũ) 20 công trình vệ sinh và một công trình nhà tắm, dự kiến sẽ bàn giao ngành giáo dục địa phương vào giữa tháng 10.
Bên cạnh xây mới các công trình vệ sinh, dự án còn nâng cao nhận thức của học sinh, giáo viên và phụ huynh về vệ sinh cá nhân và sức khỏe học đường thông qua các hoạt động giáo dục và đào tạo. Khảo sát thực tế cho thấy tỷ lệ trẻ mắc bệnh liên quan đến vệ sinh đã giảm và thói quen vệ sinh được duy trì ổn định.
Bà Valentina Belcheva - Tổng giám đốc Opella Việt Nam & Campuchia cho biết, là công ty chăm sóc sức khỏe người tiêu dùng, sứ mệnh của Opella là mang sức khỏe đến trong tầm tay mọi người. Bên cạnh hỗ trợ cộng đồng để hướng tới một xã hội khỏe mạnh, sáng kiến xây mới công trình vệ sinh trường học cũng mang tinh thần của thương hiệu men ống vi sinh Enterogermina - chăm sóc sức khỏe hệ tiêu hóa - bắt đầu từ nền tảng căn bản nhất là vệ sinh.
Kim Kim
