Kỳ thi học sinh giỏi quốc gia diễn ra ngày 25-26/12, gần 680 thí sinh làm bài thi môn Toán. Đề gồm 7 bài, thời gian là 360 phút cho cả hai ngày, tổng điểm 40.
Xem đề thi Toán quốc gia và gợi ý lời giải
Đánh giá chung, thầy Trần Nam Dũng, Phó hiệu trưởng trường Phổ thông Năng khiếu, Đại học Quốc gia TP HCM, thấy đề thi khác cấu trúc 6 bài thường thấy ở các năm trước, cũng như của Olympic Toán quốc tế (IMO). Đề khá dễ, chỉ bài 7 có độ khó trung bình.
Còn theo thầy Nguyễn Song Minh, giáo viên có kinh nghiệm bồi dưỡng học sinh giỏi quốc gia ở Hà Nội, đề thi năm nay "gây thất vọng tột độ". Đây cũng là nhận xét của một giáo viên phụ trách bồi dưỡng Toán cho học sinh chuyên ở phía Bắc.
Trên nhiều diễn đàn Toán học, đề thi học sinh giỏi quốc gia thu hút lượt tương tác đột biến so với thông thường, đa số cho rằng chất lượng chuyên môn của đề thi còn thấp.
Đề thi gượng ép đưa yếu tố thực tế, tâm điểm nằm ở câu 2 (5 điểm) về tọa độ vệ tinh.
Đề cho thông tin về việc sử dụng các vệ tinh để khám phá không gian, yêu cầu thí sinh tính khoảng cách giữa hai điểm trong trục tọa độ. Thầy Minh cho rằng đưa yếu tố Vật lý "phi thực tế", vì dựa vào dữ kiện đề bài cho, có thể chứng minh được rằng vệ tinh sẽ đâm vào Trái Đất.
Một chuyên gia luyện thi IMO khác đánh giá bài này nặng tính mô phỏng Vật lý nhưng cấu trúc Toán học lại ít. Đề dùng ngữ cảnh "vệ tinh - quan sát - khoảng cách nhỏ nhất", song bản chất chỉ là tối ưu khoảng cách từ điểm đến elip trong không gian.
"Tôi hiểu chủ trương ra đề là đưa Toán thực tế, nhưng điều này không đúng với tinh thần IMO", thầy Minh nói. "Việc diễn đạt dài dòng chỉ gây nhiễu về mặt ngôn ngữ, khiến học sinh lúng túng khi làm bài. Trong khi Toán học phải diễn đạt trong sáng, khúc chiết".
Yếu tố thực tế còn xuất hiện ở câu 7 khi đề nhắc tới trò chơi có nhân vật Mario. Thầy Song Minh cho rằng yếu tố "thực tế" vẫn chưa thỏa đáng, vì một người không thể nhảy 6 hay 14 m. Nhưng đây vẫn là bài "ổn nhất" của đề về hàm lượng Toán học cũng như độ khó.
Nhìn chung, tất cả đồng quan điểm bài 2 "dở nhất đề thi".
Câu 2 trị giá 5 điểm của đề Toán thi học sinh giỏi quốc gia 2025.
Ngoài ra, nhiều giáo viên còn thấy đề thi "hời hợt về kiến thức", khi đưa ra những yêu cầu không rõ ràng, hoặc dùng lại chất liệu của một bài toán quốc tế.
Thầy giáo phụ trách đội tuyển Toán của một trường chuyên phía Bắc lấy ví dụ câu 3 là một bài số học cũ, thuộc chương trình THCS, từng xuất hiện trong đề thi của thành phố Saint Petersburg, Nga năm 2002.
"Dù chỉ là sử dụng chất liệu, việc dùng đề cũ sẽ tiềm ẩn nguy cơ không công bằng cho thí sinh", thầy nói.
Họ cũng "chê" câu 4 phát biểu rối rắm, khi đề bài cho bộ ba số (x, y, z), nhưng lại đưa ra các yêu cầu chứng minh các số (a, b, c, d).
Cuối cùng, các giáo viên nhận định đề thi có nguy cơ loại bỏ học sinh có tố chất.
"Tôi gọi đây là đề loại bỏ học sinh giỏi", thầy Song Minh nói, ví dụ ở bài số 2. Bài này không khó, nhưng không nằm trong khung chương trình ôn luyện để thi học sinh giỏi quốc gia và quốc tế.
Còn thầy Nam Dũng nhận xét bài này được phát biểu dưới dạng hình giải tích không gian, giống một bài vận dụng cao trong đề thi tốt nghiệp THPT hơn là đề học sinh giỏi.
Vì thế, học sinh lớp 10, 11 dễ mất điểm (vì chưa được học), dù có tố chất và định hướng theo con đường học và thi Toán quốc tế.
Chung cảm nhận, một thầy giáo phụ trách đội tuyển trường chuyên cũng lo rằng những học sinh có tố chất giải quyết vấn đề (problem) sẽ bị loại ngay vòng quốc gia, còn những em quen giải bài tập (exercise) lại có lợi thế.
"Điều này không tốt và không phù hợp cho định hướng tìm kiếm nhân tài đại diện Việt Nam dự thi IMO", thầy nói.
Có góc nhìn lạc quan hơn, giáo viên luyện thi IMO nói trên thấy rằng đề thi vẫn đủ khó để phân loại. Song, thầy băn khoăn nó chưa đủ phản ánh năng lực Toán học "kiểu IMO", chưa "xứng tầm" để tìm kiếm tài năng tham gia kỳ thi danh tiếng này.
Học sinh Bắc Ninh ôn thi học sinh giỏi năm 2025. Ảnh minh họa: Báo Bắc Ninh
Các nhà giáo cho rằng Bộ Giáo dục và Đào tạo cần xây dựng cấu trúc đề tương tự IMO với 6 bài, trong hai ngày. Mỗi đề nên có ít nhất một bài "chuẩn IMO", như hình học thuần, đại số với cấu trúc rõ.
Đề thi cũng nên hạn chế hoặc loại bỏ các bài mô phỏng khoa học - Vật lý, bởi "ngữ cảnh chỉ nên phục vụ, không được chi phối tư duy Toán". Ngoài ra, nhiều người mong Bộ huy động chuyên gia, nhà Toán học có kinh nghiệm ra đề quốc tế, bồi dưỡng đội tuyển IMO, để tránh "lệch pha" giữa đề trong nước và thế giới.
Kết quả kỳ thi học sinh giỏi quốc gia thường được công bố giữa tháng 1. Khoảng 40 thí sinh có điểm cao nhất sẽ bước vào vòng 2 để chọn đội tuyển thi IMO, diễn ra vào tháng 7.
Thanh Hằng
