Ngữ liệu của chương trình đưa ra - Ảnh chụp màn hình
Hoàng Tuấn Công là một người yêu tiếng Việt. Ông là tác giả cuốn Từ điển tiếng Việt của GS Nguyễn Lân - Phê bình và khảo cứu, chỉ ra nhiều sai sót trong cuốn từ điển của GS Nguyễn Lân.
Ngoài ra, tác giả này cũng đã nhiều lần lên tiếng về những lỗi sai, lỗi chưa chính xác trong những công trình từ điển, sách, chương trình liên quan đến tiếng Việt khác.
Trao đổi với Tuổi Trẻ Online, tác giả Hoàng Tuấn Công nói ông sẽ "tiếp tục dẫn ra lỗi" của chương trình Vua tiếng Việt.
Vua tiếng Việt: chương hay trương mới đúng?
Trong bài đăng mới nhất ngày 6-4, ông Hoàng Tuấn Công chỉ ra "sạn" của Vua tiếng Việt mùa 3 tập 2, phát hôm 8-3.
Vua tiếng Việt tập này dẫn ngữ liệu "đời hồi này như một ghánh phở bánh chương mỡ nguội đóng váng" và hỏi "có bao nhiêu lỗi sai chính tả".
Người chơi Lê Thị Thúy Hằng (24 tuổi, Vĩnh Phúc) trả lời có hai lỗi là ghánh và chương, được chương trình chấp nhận. Song theo ông Công, Vua tiếng Việt không cho biết phải sửa thế nào cho đúng.
Lỗi gánh viết sai thành ghánh thì không quá khó nhưng chữ còn lại?
Tác giả chia sẻ, ông phải đọc đi đọc lại để xác định chữ chương là đi với bánh (bánh chương) hay là đi với mỡ (chương mỡ), hay là đi với cả hai (bánh chương mỡ).
Sau khi tìm hiểu, ông Công thấy câu văn được trích làm ngữ liệu nằm trong tuỳ bút Phở của nhà văn Nguyễn Tuân.
Cụ thể trong đoạn: "…Tôi còn được nghe một cô điếm ngày xưa ví von than đời tàn "đời hồi này như một gánh phở bánh trương mỡ nguội đóng váng". Phở nguội tanh thật là buồn hơn cả cái sự đời cô gái thập thành bị ma cô lừa bỏ…".
Hoàng Tuấn Công cho rằng khi đặt vào ngữ cảnh và thêm dấu phẩy để ngắt các cụm từ cho câu văn sáng sủa hơn, sẽ có: đời hồi này như một gánh phở, bánh trương, mỡ nguội đóng váng.
Trong đó, bánh trương trong nguyên văn của Nguyễn Tuân ý chỉ bánh để lâu nên nở ra, trương lên, không còn ngon lành, hấp dẫn nữa.
"Lỗi sai chính tả" mà Vua tiếng Việt xác định viết đúng phải là bánh trương, còn viết thành bánh chương là sai.
Tuy nhiên theo ông Công, "viết chương trong bánh chương không hề sai chính tả".
Tác giả Hoàng Tuấn Công - Ảnh: FBNV
Hơn 10 từ điển ghi nhận
Ông lý giải, chữ trướng 脹 (Hán) mà chữ Nôm mượn để ghi âm chương (bánh chương, cơm chương), chướng (chướng bụng), trướng (trướng bụng), rướn (rướn cổ),… trong Hán ngữ cũng có nghĩa là phình ra, trương lên, sưng phù,...
Theo đây, chữ 脹 đọc là trương, chương, hay trướng, chướng,… đều có nghĩa là phềnh lên, trương lên, nở ra, phình to,…
Tác giả Hoàng Tuấn Công dẫn ra hơn 10 cuốn từ điển uy tín ghi nhận chữ chương với nghĩa là "phềnh lên", "chướng lên", "nở ra" do để lâu, hoặc ngâm nước quá nhiều,...
Cụ thể là Từ điển Việt - Bồ - La và các cứ liệu có liên quan (Alexandre de Rhoder - 1651, Đỗ Quang Chính, Hoàng Xuân Việt, Thanh Lãng dịch), Đại Nam quấc âm tự vị (Huình Tịnh Paulus Của - 1895), Từ điển tiếng Việt (Văn Tân chủ biên), Từ điển Việt Nam phổ thông (Đào Văn Tập), Việt Nam tự điển (Lê Văn Đức), Phương ngữ Nam Bộ, ghi chép và chú giải (Nam Chi Bùi Thanh Kiên - NXB Hội Nhà văn - 2015)…
Còn có các cuốn sau: Từ điển chính tả tiếng Việt (Hoàng Phê chủ biên - Lê Anh Hiền - Đào Thản, NXB Giáo Dục, 1988. In lần thứ 2 có sửa chữa bổ sung), Từ điển chính tả tiếng Việt (Vũ Xuân Lương - Hoàng Thị Tuyền Linh. NXB Từ điển Bách khoa - Trung tâm Từ điển học Vietlex, 2015. In lần thứ 6)…
Từ điển tiếng Việt (NXB Đà Nẵng, Trung tâm Từ điển học, 1998) - do Hoàng Phê chủ biên - giải thích chữ chương - Ảnh: TIẾU TÙNG
Ông Hoàng Tuấn Công còn cặm cụi tìm trong một số từ điển song ngữ cũng ghi nhận điều trên như Từ điển Việt - Pháp (Dictionnaire Annamite-Français - Génibrel, J.F.M., 1898), Từ điển Việt - Tày-Nùng (Uỷ ban Khoa học Xã hội Việt Nam - Viện Ngôn ngữ học, Hoàng Văn Ma - Lục Văn Pảo, NXB Khoa học Xã hội, Hà Nội - 1984)…
Theo tác giả, nếu đề bài yêu cầu phải sửa lại câu văn cho đúng với nguyên tác của Nguyễn Tuân thì câu trả lời của người chơi đúng.
Nhưng nếu hỏi "có bao nhiêu lỗi chính tả" mà Vua tiếng Việt kết luận viết "chương" trong "bánh chương" sai chính tả thì không đúng.
"Trong trường hợp "lưỡng khả" này, viết bánh chương hay bánh trương đều đúng", ông nói.
Trước đó, Vua tiếng Việt mùa 3 tập 3 phát sóng tối 15-3 cũng bị khán giả “nhặt sạn” liên quan đến hai chữ hể hả và hỉ hả.
Trả lời Tuổi Trẻ Online lúc đó, PGS.TS Tạ Văn Thông (Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam) nói chương trình “nên rút kinh nghiệm cho những tập sau vì nếu duy trì như vậy, cũng không tốt vì Vua tiếng Việt là một game show bổ ích, thú vị, nhằm nâng cao trình độ tiếng Việt của người chơi lẫn khán giả truyền hình. Chúng ta đừng quên tiếng Việt rất phong phú”.
