Trong ký ức của nhiều thế hệ người Việt, bút bi Thiên Long là một vật dụng quen thuộc, gắn với lớp học, bàn làm việc và những kỳ thi quan trọng. Vì vậy nên thời gian gần đây, khi thương hiệu đang trong giai đoạn đàm phán, bán cổ phần cho Tập đoàn Kokuyo (Nhật Bản), công chúng dành nhiều sự quan tâm.
CTCP Đầu Tư Thiên Long An Thịnh (do ông Cô Gia Thọ làm Chủ tịch HĐQT) - cổ đông lớn nhất sở hữu 46,82% vốn Tập đoàn Thiên Long (TLG), đang trong quá trình đàm phán với Tập đoàn Kokuyo để chuyển nhượng toàn bộ cổ phần. Song song với đó, Kokuyo dự kiến chào mua công khai thêm 18,19% vốn TLG. Nếu 2 thương vụ này thành công, tỷ lệ sở hữu của tập đoàn Nhật Bản này sẽ đạt 65,01%, đưa Thiên Long trở thành công ty con.
Trước khi đi đến quyết định “bán mình” này, Thiên Long đã có quá trình hơn 40 năm phát triển, bắt đầu từ những chiếc bút bi bé nhỏ và hành trình khởi nghiệp đầy gian nan của doanh nhân Cô Gia Thọ - nhà sáng lập CTCP Tập đoàn Thiên Long.
Doanh nhân Cô Gia Thọ (Ảnh: Thiên Long)
Các chặng đường phát triển của Thiên Long
Sinh năm 1958 trong một gia đình người Hoa đông con tại TP.HCM (vẫn còn phổ biến với tên gọi cũ là Sài Gòn), do hoàn cảnh khó khăn, ông Cô Gia Thọ phải nghỉ học từ khi còn học THPT để mưu sinh. Những năm tháng đầu đời của ông gắn với đủ nghề lao động phổ thông như bán vé số, thuốc lá dạo. Sau đó, ông trở thành công nhân cơ điện, rồi dần bén duyên với con đường kinh doanh nhỏ lẻ tại khu chợ người Hoa - nơi tinh thần buôn bán đã ăn sâu vào nếp sống.
Cuối những năm 1970, với một chiếc máy ép nhựa bằng tay và vài thùng bút bi, ông bắt đầu vừa sản xuất, vừa đạp xe đi bán bút khắp các con phố TP.HCM. Sau nhiều năm cóp nhặt từng đồng, đến năm 1981, với số vốn chỉ 2 chỉ vàng, ông Cô Gia Thọ quyết định mở xưởng sản xuất bút bi thủ công - đặt những viên gạch đầu tiên cho Thiên Long. Năm 1985, thương hiệu Thiên Long chính thức ra đời, dù khi đó quy mô vẫn nhỏ và hoạt động còn nhiều chật vật.
Ông Cô Gia Thọ gia công bút viết trong những ngày đầu khởi nghiệp (Ảnh tư liệu)
Suốt hơn một thập kỷ tiếp theo là giai đoạn bền bỉ tồn tại. Phải đến năm 1996, xưởng bút bi Thiên Long mới có doanh thu ổn định. Cũng trong năm này, ông Cô Gia Thọ thành lập Công ty TNHH Sản xuất - Thương mại Thiên Long, đánh dấu bước chuyển từ cơ sở gia đình sang doanh nghiệp bài bản.
Cũng trong thời điểm này, ông đã đưa ra một quyết định mang tính bước ngoặt: vay 200 triệu đồng - khoản tiền rất lớn vào thời điểm thập niên 1990 - để đầu tư máy móc, mở rộng sản xuất và tuyển thêm lao động. Quyết định dám vay, dám làm này đã giúp Thiên Long thoát khỏi sản xuất manh mún, nâng cao chất lượng và từng bước chiếm lĩnh thị trường.
“Khi TP.HCM triển khai chính sách hỗ trợ vốn cho doanh nghiệp cam kết tuyển thêm lao động, tôi đăng ký vay 200 triệu đồng không lãi suất, đồng thời tuyển dụng thêm 200 công nhân. Từ đó, Thiên Long có bệ phóng vững chắc” - ông Cô Gia Thọ chia sẻ trên VnExpress hồi tháng 4/2025.
Nhà máy Thiên Long tại Khu công nghiệp Tân Tạo (TP.HCM) (Ảnh: Thiên Long)
Sau 20 năm hình thành và phát triển, đến năm 2005, công ty chuyển đổi thành CTCP Sản xuất - Thương mại Thiên Long với vốn điều lệ 100 tỷ đồng. Ba năm sau, doanh nghiệp tiếp tục nâng tầm thành CTCP Tập đoàn Thiên Long, khẳng định vị thế dẫn đầu trong ngành văn phòng phẩm Việt Nam.
Trong các năm sau đó, Thiên Long đều đặn tăng vốn điều lệ, tiếp tục phát triển và tăng vốn góp tại các công ty thành viên ở trong nước cũng như nước ngoài. Đến giai đoạn 2019 - 2020, vốn điều lệ của Thiên Long tăng lên 778 tỷ đồng.
Theo thông tin từ website Thiên Long, tập đoàn có 3 công ty thành viên 100% vốn từ công ty mẹ: TNHH SX - TM Thiên Long Long Thành thành lập vào cuối năm 2006 - vốn điều lệ 180 tỷ đồng, TNHH SX - TM Nam Thiên Long thành lập vào năm 2021 - vốn điều lệ 650 tỷ đồng, TNHH MTV TM - DV Thiên Long Hoàn Cầu - vốn điều lệ 180 tỷ đồng.
Năm 2022, tập đoàn góp vốn (25% vốn điều lệ) thành lập Công ty Pega Holding. FlexOffice Pte. Ltd. góp vốn (60% vốn điều lệ) thành lập ICCO Marketing (M) SDN. BHD. Công ty TNHH MTV TM-DV Tân lực Miền Nam góp vốn (70% vốn điều lệ) thành lập CTCP Clever World.
Điều đặc biệt trên con đường khởi nghiệp của ông Cô Gia Thọ là dù không được đào tạo kinh doanh bài bản, ông luôn xem học hỏi là chìa khóa thành công. Từ việc tham gia các khóa quản trị, tìm hiểu mô hình nhà máy trong và ngoài nước, cho đến việc học từ chính các kỹ sư, chuyên viên và nhân viên của mình, ông xây dựng Thiên Long trên nền tảng dám tin người, làm ăn chân thành và lấy chất lượng làm gốc.
Bút bi Thiên Long
Chia sẻ trên Tạp chí điện tử Bất động sản Việt Nam năm 2022, ông Cô Gia Thọ cho biết: "Thành công của tôi cũng không có bí quyết gì đặc biệt cả mà chỉ là sự học hỏi. Tôi thấy mình thiếu cái gì thì học cái đó, cũng như chúng ta thích ăn thì tìm ăn món đó. Tôi luôn khát khao học hỏi, không chỉ học người ngoài mà còn học từ chính nhân viên của mình. Khi công ty lớn mạnh, tôi tuyển kỹ sư giỏi, chuyên viên giỏi về làm cùng để qua đó học hỏi nhiều thứ từ họ. Quá trình mình làm việc với nhau, trao đổi với nhau chính là sự học hỏi”.
Từ một xưởng bút bi nhỏ khởi đầu bằng chiếc xe đạp cũ và đôi bàn tay trắng, Thiên Long ngày nay đã trở thành tập đoàn văn phòng phẩm hàng đầu Việt Nam, sản phẩm hiện diện rộng khắp trong nước và vươn ra thị trường quốc tế. Câu chuyện khởi nghiệp của Thiên Long vì thế không chỉ là hành trình làm ra một cây bút, mà là minh chứng cho giá trị của sự bền bỉ, niềm tin vào con người và khát vọng học hỏi không ngừng.
(Tổng hợp)
