Trong một buổi diễn thuyết công khai đầy cởi mở, khi được hỏi: "Tại sao rất nhiều người làm việc tận tụy, cần cù, nhưng cuối cùng vẫn chỉ đủ sống qua ngày và hiếm khi kiếm được khoản tiền lớn?", chuyên gia định vị thương mại nổi tiếng Gu Junhui đã mỉm cười và đưa ra một câu trả lời gây sốc nhưng lại vô cùng sâu sắc. Theo ông, vấn đề không nằm ở sự kém cỏi, mà nằm ở thái độ: "Bởi vì hầu hết mọi người đều nghĩ rằng họ chỉ đang làm công ăn lương cho ông chủ".
Một khi đã ôm giữ thái độ này, hành động sẽ trở nên hời hợt, công việc chỉ là sự hoàn thành máy móc các nhiệm vụ được giao, không có ý chí muốn tiến thêm một bước, không muốn suy nghĩ thêm một chút. Thật đáng tiếc, khi bạn đang cố tình làm việc qua loa với công việc, thực chất bạn đang tự tay khóa chặt tương lai của chính mình trong một chiếc lồng vô hình.
Con đường duy nhất để thoát khỏi vòng luẩn quẩn này, để thực sự "lên đời" về tài chính và sự nghiệp, chính là phải dũng cảm nhảy ra khỏi chiếc "giếng" của tư duy Làm thuê và học cách trở thành ông chủ của chính mình. Chỉ khi toàn tâm toàn ý, với 100% đam mê và trách nhiệm, bạn mới có thể mở ra những cánh cửa rộng lớn hơn trong cuộc đời.
Con đường của kẻ làm thuê: Tự đánh mất giá trị bản thân bằng sự hời hợt
Có một câu thoại đáng suy ngẫm trong một bộ phim truyền hình: "Nếu bạn chỉ nghĩ đến việc nhận tiền rồi làm việc, bạn định sẵn sẽ là một kẻ làm thuê cả đời, và không bao giờ nhìn thấy ngày mình ngẩng cao đầu". Thực tế cuộc sống đã chứng minh điều này là đúng với đa số mọi người; họ chỉ xem công việc là phương tiện để mưu sinh, là hành động kiếm tiền cho công ty, là sự bán sức lao động để đổi lấy tiền lương hàng tháng từ ông chủ.
Từ đó, một tư duy quán tính cực kỳ nguy hiểm được hình thành: Có thể làm ít thì làm ít, có thể né tránh được thì né tránh. Chính thái độ này, theo thời gian, đã bào mòn đi ngọn lửa nhiệt huyết ban đầu với công việc và tự tay bít kín con đường phát triển về phía trước của chính họ. Nhà sáng lập của nền tảng tri thức nổi tiếng Get – La Chấn Vũ, đã từng chia sẻ câu chuyện về một người bạn cũ.
Người bạn này làm biên tập viên trong một tòa soạn tạp chí, ban đầu khi mới vào nghề, anh ta rất chăm chỉ, từ viết bài, biên tập lại, đến liên hệ với tác giả, mọi việc đều được anh hoàn thành một cách nghiêm túc. Với kinh nghiệm được tích lũy, mức lương của anh cũng dần tăng lên. Nhưng rồi, anh ta bắt đầu tỏ ra tự mãn và khoe khoang với La Chấn Vũ rằng: "Giờ tôi biên tập một bài viết, chỉ cần dùng ba tổ hợp phím: Sao chép, chọn tất cả và cắt. Tôi lười đến mức không thèm động thêm một phím nào khác".
Lý do anh ta đưa ra là: Anh cảm thấy ông chủ tăng lương quá chậm, không xứng đáng để mình phải dốc hết tâm huyết. Thế là anh ta làm việc cẩu thả, dành thời gian làm việc để lướt các trang web giải trí, và tìm mọi cách né tránh nhiệm vụ. Hệ quả là gì? Kỹ năng viết và biên tập của anh ta nhanh chóng suy thoái, chỉ trong vài năm, anh bị sa thải vì năng lực yếu kém, sau đó liên tục thất bại trong việc tìm việc, buộc phải chấp nhận các vị trí lương thấp hơn, khiến cuộc sống ngày càng khó khăn.
Có một thành viên trong nhóm "Kẻ Làm Thuê" trên mạng xã hội Douban đã nói một câu chua chát: "Tại sao nhiều người làm việc nhiều năm mà vẫn không có được một kỹ năng chuyên môn nào đáng giá? Tại sao đến tuổi ba mươi vẫn còn loay hoay trong sự mơ hồ?". Câu trả lời vô cùng tàn nhẫn và thẳng thắn: Họ chưa bao giờ thực sự coi mình là Tổng giám đốc (CEO) của cuộc đời mình, mà chỉ đơn thuần là đang sống qua ngày, "sống bám" vào công việc.
Họ nghĩ rằng việc câu giờ vào buổi sáng, ngủ gà ngủ gật vào buổi trưa và vật lộn chờ hết giờ vào buổi chiều là một chiến thuật khôn ngoan để "ăn lương", nhưng cuối cùng, họ lại tự biến mình thành sự tồn tại có giá trị thấp nhất, không có kỹ năng, không có chuyên môn nổi bật, và một khi môi trường làm việc có bất kỳ sự thay đổi nào, họ sẽ là người đầu tiên bị đào thải ra khỏi cuộc chơi. Tất cả sự lười biếng mà họ đã ngấm ngầm thực hiện trong công việc, cuối cùng sẽ biến thành cái tát đau điếng từ số phận, giáng thẳng vào cuộc đời họ.
Con đường của ông chủ: Biến nhiệt huyết thành cơ hội và tài sản
Trong một tạp chí, từng có một câu chuyện về hai người công nhân cùng làm việc trên đường ray xe lửa dưới cái nắng gay gắt. Bất chợt, một đoàn tàu dừng lại, Giám đốc công ty, ông Mike, thò đầu ra từ toa xe có máy lạnh và gọi người công nhân tên Jack lên nói chuyện khá lâu. Hóa ra, hai mươi năm trước, họ từng là bạn cùng phòng ký túc xá và cùng làm công nhân.
Có người bèn hỏi Jack: "Tại sao sau hai mươi năm, Mike đã trở thành Chủ tịch hội đồng quản trị, còn anh vẫn đổ mồ hôi dưới nắng nóng?". Jack cúi đầu trả lời với một sự thật đau lòng: "Hai mươi năm trước, tôi chỉ làm việc vì mức lương 1,75 đô la mỗi giờ, còn Mike, anh ấy đã làm việc vì sự nghiệp đường sắt vĩ đại".
Ngay từ những ngày đó, Mike luôn làm việc một cách tỉ mỉ, không chút cẩu thả, và tận dụng thời gian rảnh rỗi để tự mình nghiên cứu các công nghệ mới, tìm cách cải tiến thiết bị. Chính nhờ sự nhiệt huyết và tinh thần trách nhiệm cao cả ấy, anh đã dần dần vươn lên trở thành người điều hành công ty. Trong khi đó, Jack chỉ nghĩ làm sao để được tan ca sớm, nghỉ ngơi sớm và không bao giờ chịu bỏ thêm một chút công sức nào.
Điều này làm tôi nhớ đến một thuật ngữ đang rất phổ biến: "Tư duy Ông chủ" (Boss Mindset). Nó có nghĩa là: Chỉ khi bạn mang tâm lý của một ông chủ để làm việc, bạn mới thực sự có cơ hội trở thành ông chủ. Chuyên gia đào tạo thương mại Hoa Lâm cũng chia sẻ câu chuyện của chính mình. Khi mới vào nghề, cô chỉ là một nhân viên bình thường. Có lần, công ty yêu cầu tất cả nhân viên phải đi khảo sát thị trường tại hơn mười thành phố trong vòng một tháng. Các đồng nghiệp đều than phiền công việc quá cực nhọc và thù lao thấp, nên họ chỉ đi qua loa vài thành phố rồi nộp báo cáo.
Riêng Hoa Lâm, cô không chỉ đi hết tất cả các thành phố mà còn ghi chép lại một cách chi tiết và đầy đủ nhất. Ngày nộp báo cáo, công ty phân bổ khu vực bán hàng dựa trên kết quả khảo sát. Nhờ sự chuẩn bị vô cùng chu đáo, cô nhanh chóng xây dựng được chiến lược bán hàng hiệu quả, doanh số vượt trội hơn hẳn mọi người.
Sau đó, cô nhanh chóng được thăng chức lên vị trí Giám đốc kinh doanh và mức lương tăng gấp nhiều lần. Thành công của cô chính là minh chứng cho câu nói của Đồng Văn Hồng, một đối tác của Alibaba: "Nếu bạn muốn được ông chủ đánh giá cao, thậm chí trở thành đối tác, bạn phải học cách làm việc với tâm lý của một ông chủ".
Việc từ bỏ tư duy làm thuê để chuyển sang tư duy ông chủ giúp bạn đứng trên góc nhìn của người lãnh đạo để suy nghĩ về mọi vấn đề, bạn sẽ dốc hết 100% nhiệt huyết và đam mê như thể công ty là của mình, và bạn sẵn sàng nghiến răng chiến đấu đến cùng dù công việc có khó khăn đến mấy. Sự nỗ lực hết mình, thái độ dám nghĩ dám làm và tinh thần trách nhiệm cao độ trong công việc sớm muộn cũng sẽ mang lại cho bạn những phần thưởng tài chính khổng lồ ngoài sức tưởng tượng.
Đừng chỉ đánh đổi thời gian lấy tiền lương
Nhà kinh tế học Xue Zhaofeng từng nói: "Mỗi người, tại mỗi khoảnh khắc, thực chất đều đang làm việc cho bản hồ sơ cá nhân (resume) của chính mình". Công việc không chỉ đơn thuần là sự trao đổi giữa thời gian và tiền lương, nó chính là một sân khấu để bạn thể hiện và phát triển bản thân.
Tác giả Liu Yong cũng kể lại một kinh nghiệm: Có một sinh viên phàn nàn rằng ông chủ của anh ta quá keo kiệt, anh đã làm việc tăng ca cật lực nhưng không được trả lương xứng đáng. Liu Yong không đồng tình mà khuyên anh ta: "Vì ông chủ tồi tệ như vậy, anh càng phải học hỏi thêm nhiều kỹ năng rồi mới nhảy việc. Đừng để mình làm việc vô ích".
Nghe xong, thái độ của sinh viên này thay đổi hoàn toàn, anh ta bắt đầu làm việc nghiêm túc, chủ động học viết thư thương mại bằng tiếng Anh, thậm chí không bỏ qua cả những kỹ năng nhỏ như sửa chữa máy photocopy. Sáu tháng sau, khi anh ta định xin nghỉ việc, anh nhận ra ông chủ đã nhìn anh bằng con mắt hoàn toàn khác, không chỉ tăng lương mà còn giao phó những trọng trách quan trọng cho anh.
Lý Tiếu Lai, trong cuốn sách "Con đường dẫn đến sự giàu có", đã nói một câu kinh điển: "Người làm việc cho chính mình là người bán cùng một khoảng thời gian đến hai lần: Một lần bán cho ông chủ để đổi lấy tiền lương; và một lần bán cho chính mình để đổi lấy sự trưởng thành".
Rất nhiều người đi làm chỉ nhìn thấy mức lương trước mắt, mà bỏ qua giá trị thực sự của công việc. Vì vậy, họ ngày càng thụt lùi trong sự mơ hồ, năng lực cạnh tranh dần suy yếu. Họ không nhận ra rằng, nơi làm việc chính là trường huấn luyện tốt nhất. Trong khi bạn đang kiếm tiền từ ông chủ, bạn cũng đồng thời đang tích lũy năng lực và kinh nghiệm cho chính bản thân mình.
Chính những sự tích lũy, trầm lắng này, cuối cùng sẽ trở thành nền tảng vững chắc nhất cho sự giàu có của bạn sau này. Napoléon từng nói: "Một người có thể bay cao đến đâu, đều phụ thuộc vào thái độ của người đó". Nếu bạn chỉ coi mình là một nhân viên, một năm làm việc của bạn chẳng qua chỉ là sự lặp lại cơ học 365 lần những công việc cũ kỹ. Nhưng nếu bạn coi mình là ông chủ, bạn sẽ nhận được sự rèn luyện và trưởng thành ở cấp độ của một ông chủ. Khi bạn sở hữu tư duy, tầm nhìn và năng lực của một ông chủ, sự giàu có tự nhiên sẽ cuồn cuộn đổ về phía bạn.
