Có câu: “Phú quý không phải là điểm đến, mà là thói quen”. Nhiều người cứ băn khoăn vì sao mình làm lụng cả đời vẫn không dư dả, thu nhập tăng mà cuộc sống chẳng khá lên. Thật ra, nguyên nhân có thể không nằm ở công việc hay năng lực, mà nằm sâu trong những hành vi lặp lại mỗi ngày - những “thói quen nghèo” âm thầm kéo lùi cuộc sống. Dưới đây là 4 thói quen phổ biến nhất của những người mãi không thể ngoi lên về tài chính, bạn thử xem mình có dính cái nào không?
1. Thói quen nghèo #1: Luôn chọn sự thỏa mãn tức thì - “bẫy ngọt” giết chết tài chính
Một cốc trà sữa 30.000 đồng mỗi ngày không đáng bao nhiêu nhưng nếu ngày nào cũng mua, một năm bạn đã tiêu hơn 10 triệu đồng. Và điều tệ hơn là: Bạn đang đánh đổi tương lai chỉ để “sướng cái miệng” trong chốc lát.
Rất nhiều người rơi vào cái bẫy “sống cho hiện tại” mà bỏ quên mục tiêu dài hạn. Họ viện cớ: “Tiền ít thì tiết kiệm làm gì”, “kiếm được bao nhiêu, tiêu hết bấy nhiêu cho đáng sống”. Thế là dù thu nhập không thấp, họ vẫn sống trong cảnh thiếu trước hụt sau.
Một người em họ của tôi lãnh tháng lương đầu tiên 8 triệu, việc đầu tiên cậu ấy làm là mua điện thoại mới. Tôi khuyên cậu nên mua máy sưởi vì nhà trọ mùa đông rất lạnh. Nhưng cậu phán xanh rờn: “Điện thoại sang thì mới ngẩng mặt với bạn bè được!”. Kết quả: Điện thoại nhanh hỏng, thẻ tín dụng cạn sạch, còn cậu ấy thì nằm co ro cả mùa đông.
Lời khuyên: Tạo một “tài khoản trì hoãn” - mỗi khi định tiêu một khoản không cấp thiết, hãy gửi 30% số đó vào tài khoản tiết kiệm. Học cách yêu thích việc tích lũy, bạn sẽ thấy những “niềm vui nhỏ” hôm nay không thể so được với sự an toàn tài chính mai sau.
2. Thói quen nghèo #2: Giả vờ bận rộn - “chăm chỉ ảo” khiến bạn mãi đứng yên
Bạn có biết kiểu người luôn có vẻ bận rộn, nhưng kết quả chẳng bao giờ đến đâu? Họ dậy sớm, về muộn, lịch dày đặc, sổ tay chi chít… nhưng cuối tháng vẫn không có gì trong tài khoản.
Đó là “giả năng suất” - một kiểu nghèo ngầm rất phổ biến. Bạn càng bận bịu với những việc không mang lại giá trị (giúp người khác, xử lý việc lặt vặt, lướt mạng xã hội vì "nghiên cứu thị trường"...), bạn càng xa rời mục tiêu thật sự của mình.
Cô bán bánh mì đầu ngõ nhà tôi mỗi ngày dậy từ 4h sáng, chưa bao giờ trễ buổi nào. Có người bảo: “Làm gì cực thế, tuổi này phải nghỉ ngơi rồi”, cô chỉ cười: “Tôi vui vì có khách chờ tôi mỗi sáng. Làm ít, ăn ít, miễn vui là đủ!”. Đó mới là chăm chỉ đúng hướng.
Lời khuyên: Chọn một kỹ năng chính và đầu tư toàn tâm - đừng học quá nhiều thứ một lúc, đừng chạy theo phong trào. Hãy làm ít nhưng làm tới nơi. Một kỹ năng thành thục sẽ giúp bạn kiếm được nhiều hơn cả chục kỹ năng nửa vời.
3. Thói quen nghèo #3: Tư duy tiêu cực - “lời nguyền vô hình” khiến bạn tự khóa cánh cửa đổi đời
Có người luôn miệng than “Tôi nghèo thì phải chịu thôi”, “mình không có cửa để giàu đâu”, “sinh ra đã số khổ thì cố mấy cũng thế”… Họ giống như tự lập trình cho bộ não tin rằng mình sẽ không bao giờ khá lên - và kết quả là đúng như vậy.
Một chú bán rau ở chợ gần nhà tôi từng nói: “Tôi không biết bán online, không biết dùng điện thoại thông minh, thôi thì cứ bán cho quen mặt vậy". Vài năm sau, người bán rau bên cạnh bán qua TikTok Shop, livestream chốt đơn, doanh thu gấp 5 lần. Còn chú ấy vẫn cằn nhằn vì khách bớt đi, giá rau giảm, và “thời buổi khó khăn”.
Lời khuyên: Mỗi sáng hãy nói với chính mình: “Tôi xứng đáng có một cuộc sống tốt hơn”. Đừng coi thường tác dụng của việc lập trình lại suy nghĩ. Khi bạn nghĩ mình có thể làm được, bạn sẽ tìm được cách. Khi bạn nghĩ mình không thể, bạn sẽ tìm lý do.
4. Thói quen nghèo #4: Không coi trọng thời gian - “nghèo vô hình” đang âm thầm chiếm lấy bạn
Thời gian là thứ tài sản duy nhất mà người giàu và người nghèo đều có như nhau nhưng cách sử dụng nó lại rất khác.
Bạn dành bao nhiêu giờ mỗi ngày để lướt điện thoại, xem TikTok, lạc trôi giữa những nội dung giải trí vô bổ? Một khảo sát nhỏ cho thấy: Trung bình mỗi người Việt dùng gần 3 tiếng/ngày cho mạng xã hội - tương đương gần 90 tiếng mỗi tháng, hơn 1.000 tiếng mỗi năm. Đó là 42 ngày sống bị đốt trôi chỉ vì… ngón tay không ngừng lướt.
Người thành công biết định giá thời gian của họ - họ không tiêu nó cho những việc không sinh lời. Họ học thêm kỹ năng, đọc sách, lên kế hoạch cho tương lai, hoặc đơn giản là nghỉ ngơi đúng cách để có sức làm việc hiệu quả hơn.
Lời khuyên: Mỗi khi định mở điện thoại, hãy tự hỏi: “Việc này có giúp mình kiếm thêm tiền hoặc sống tốt hơn không?”. Nếu câu trả lời là “Không”, hãy gác lại. Ghi chép thời gian mỗi ngày, cắt bỏ ít nhất 1 giờ tiêu phí và đầu tư nó vào việc học hoặc rèn luyện.
Bạn có thể không giàu - điều đó không xấu. Nhưng nếu bạn duy trì những thói quen khiến mình không thể thay đổi - đó mới là điều đáng sợ.
Hãy nhớ: “Trồng cây tốt nhất là 10 năm trước, thời điểm thứ hai là ngay hôm nay”. Từ hôm nay, hãy bắt đầu từ một thay đổi nhỏ: Tiết kiệm một khoản, học thêm một kỹ năng, ngừng than vãn và hành động. Vì sự giàu có không đến từ may mắn - nó đến từ thói quen mỗi ngày.
Bạn đã có bao nhiêu “thói quen nghèo” trong số này? Đừng ngại đối diện vì từ khi nhận ra, bạn mới có thể bắt đầu hành trình đi lên.
