Câu chuyện của Lữ Yến bắt đầu từ một tấm ảnh treo ở Vương Phủ Tỉnh. Năm 18 tuổi, cô gái cao 1m78 với gương mặt nhiều tàn nhang đi thử đồ thay cho người mẫu chính. Nhà tạo mẫu Lý Đông Điền nhìn một lần rồi quyết định đổi người. Bức hình mang tên ẩn dụ Bách Hợp Tàn Nhang gây tranh cãi dữ dội, nhưng chính nó là tấm vé đưa cô đến Paris. Cô gọi đó là may mắn đầu tiên. Những may mắn tiếp theo thì không tự rơi xuống.
Phụ nữ không cần cố gắng trở thành một hình mẫu hoàn hảo, chỉ cần thấy đời mình hạnh phúc là đủ
Ở Paris những năm đầu, cô gần như không nói được tiếng Pháp, muốn góp ý trên set chụp mà không biết diễn đạt, đành tự nhủ không được mắc lỗi. Có buổi trang điểm vẽ mặt đen, mặc váy trắng, cô đứng im vì sợ lem vải. Cô học nghề bằng cách quan sát, bằng sự kỷ luật và bằng ý chí bền bỉ của người lớn lên từ vùng mỏ.
Khi đã có chút vị thế, Lữ Yến chủ động kết nối báo chí trong nước. Cô viết thư cho Harper’s Bazaar bản Trung Quốc, đề nghị làm cộng tác viên quốc tế. Cô dùng mạng lưới tại Paris để mời nhiếp ảnh gia, book người mẫu, mượn địa điểm chụp, thậm chí từng nhờ được căn hộ của Karl Lagerfeld cho ê kíp tác nghiệp. Từ vị trí chỉ được đứng sau cánh gà nhìn, cô dần có quyền ngồi ghế hàng một. Cách cô đi lên khá thẳng thắn: Không ngại hỏi khi không hiểu, không xấu hổ khi còn thiếu kiến thức, không sợ bị dán nhãn khác thường.
Hãy thừa nhận một sự thật đơn giản: Không ai bận tâm đến mình nhiều như mình tưởng
Năm 2012 cô sinh con trai lai Pháp tên Arthur. Một năm sau, giữa vô số lời can ngăn, cô chuyển nghề. Thay vì tiếp tục sải bước trên sàn diễn, Lữ Yến thành lập thương hiệu Comme Moi. Ban đầu chỉ có ba người. Cô tự lái xe giao hàng, tự gọi điện chăm khách, tự đứng bán tại cửa hàng pop up. Suốt bốn năm đầu công ty liên tục lỗ. Năm thứ năm mới bắt đầu có lãi. Cô gỡ áp lực bằng cách đối diện trực tiếp. Có giai đoạn căng thẳng đến rụng tóc, cô hẹn phỏng vấn vài chục ứng viên, vừa tìm người, vừa nghe các doanh nghiệp khác kể khó khăn để thấy mình vẫn còn cơ hội.
Cô bảo, nhiều người không dám thử vì quá bận tâm người khác nghĩ gì. Hãy thừa nhận một sự thật đơn giản: Không ai bận tâm đến mình nhiều như mình tưởng.
Comme Moi nghĩa là Giống Tôi. Cái tên do chồng cô gợi ý để mềm mại hơn so với C’est Moi mà cô ấp ủ. Thông điệp không phải hãy ăn mặc hệt Lữ Yến, mà là hãy dám thử những điều mình muốn. Tôn chỉ sản phẩm của cô cũng giản dị: Tinh giản, thực dụng, đủ sang để đi họp, đủ thoải mái để bay đường dài, đủ bền để mặc nhiều năm.
Những chiếc sơ mi triacetate có độ bóng như lụa nhưng có thể giặt nước và phơi lành. Những bộ suit nữ dùng quy trình may đo kiểu menswear với công đoạn phức tạp và chi phí cao hơn để đạt độ đứng form và tinh xảo. Cô lý giải thị trường hiện nay không thiếu quần áo, điều người ta cần là trang phục phản ánh giá trị và cách mình sống.
Phong cách cá nhân của Lữ Yến thay đổi theo từng đoạn đời. Hai mươi tuổi cô để tóc đuôi ngựa cao, mặc áo ba lỗ và quần thụng, bước đi hừng hực. Khi làm mẫu, cô diện những bộ váy cầu kỳ để ghi dấu ở nơi đông người. Từ lúc khởi nghiệp, tiêu chuẩn thay đổi. Ra ngoài là phải chỉn chu vì đó là sự tôn trọng công việc và người đối diện. Có lịch họp là mặc suit. Có phỏng vấn là nhuộm tóc, làm móng từ hôm trước. Khi thiếu ngủ, cô chọn son đỏ để truyền tín hiệu tỉnh táo cho chính mình.
Điều tự hào nhất: Quyền tự chọn cách sống và không phải xin lỗi vì điều đó
Nếu hỏi về tổ chức đời sống, Lữ Yến ở thuê nhiều năm giữa trung tâm Thượng Hải vì thích nhịp sống của khu phố cũ. Căn nhà gần nhất có tường và lò sưởi màu xám, cô yêu cầu sơn trắng toàn bộ để tôn màu xanh của cây. Nhiều người đùa sao tỉ mỉ thế với nhà đi thuê, cô đáp rằng chỗ ở là nơi mình trở về mỗi tối, thích thì chỉnh sửa. Cô mê bày biện đồ nhỏ: Cây nến mua ở đâu, chai hương ai tặng, máy cắt thịt nhặt ở chợ đồ cổ Paris. Mỗi món là một kỷ niệm hữu hình. Cô treo tranh cao hơn tiêu chuẩn một chút vì cô cao và muốn góc nhìn hợp với mình. Cuối tuần cô pha trà, bày ít trái cây, nằm trên ban công phơi nắng. Buổi tối bạn bè đến nhà, có thể rượu vang thay cho trà, không cần câu nệ. Mười hai giờ cô vào ngủ, ai vui cứ ở lại tán chuyện.
Nhịp ngày của "nữ tổng tài" thường bắt đầu sớm. 6h cô dậy, 7h30 đạp xe đến phòng gym, tập quyền anh một tiếng rồi đến công ty trước 10 giờ. Quyền anh giúp cô giải phóng năng lượng và tổng động viên cơ thể, nhất là giai đoạn chuẩn bị show. Cô tự nhận mình chịu áp lực tốt. Khi cần dồn lực, cô chọn cách vận động, hít thở, thiết lập lại nhịp sống thay vì phó mặc cho lo âu.
Chuyện gia đình của cô cũng rất thẳng thắn. Trước đây buổi tối cô về sớm kể truyện hoặc đưa con đi xem phim. Cuối tuần là thời gian dành cho con. Arthur lớn dần, thích bóng rổ bóng đá, bắt đầu có bạn gái. Con trai hay trao đổi với bố, vì vậy hai bố con ở Pháp là hợp lý. Cô bay giữa hai nơi, thấy đó là trạng thái tốt cho cả nhà. Bộ khung gia đình phân vai dứt khoát: Chồng tạm thời chịu trách nhiệm chăm con ở Pháp, cô tập trung công việc, miễn sao cả ba đều đủ đầy. Cô không cố chứng minh mẫu số chung của phụ nữ hiện đại. Cô chỉ sống theo cách hợp với nhà mình.
Trong công việc, Lữ Yến thích cảm giác làm chủ. Cô gọi đó là nhu cầu quyền lực theo nghĩa tích cực. Sự thật là làm người mẫu cho cô cảm giác thống trị trên sàn diễn nhưng cũng đầy bất an vì luôn bị chọn. Làm chủ doanh nghiệp khác hẳn. Cô phải đưa quyết định về mẫu mã, về mô hình bán hàng, về xây đội ngũ. Cô nói thẳng không thiếu tiền đầu tư, cũng không muốn mở chuỗi bằng mọi giá. Cô chọn con đường nhỏ mà tinh, tạo giá trị cho khách hàng cụ thể thay vì đuổi theo quy mô cho đẹp báo cáo. Tệp khách hàng của Comme Moi chủ yếu là phụ nữ độc lập28 đến 40 tuổi, nhiều người là quản lý cấp trung và cấp cao. Họ không có hai tiếng đồng hồ để loay hoay trước tủ. Họ cần quần áo trượt mượt giữa họp sáng, bay chiều, tiệc tối. Sản phẩm vì thế phải dễ phối, dễ giặt, ít nhăn, form gọn nhưng không gò bó.
Ở lớp sâu hơn, Lữ Yến có triết lý rất đời về hạnh phúc. Cô nhớ thời ở trọ khu Mạch Tử Điếm Bắc Kinh, mấy cô gái góp tiền thuê chung một phòng, cuối tuần rủ nhau mua trái cây và nấu một bữa bánh bao là đủ vui. Bây giờ cuộc sống phong phú hơn, niềm vui lại có giá cao hơn. Vì thế cô học cách quay về những điều nhỏ: Tách trà, nắng mùa đông, một bộ suit vừa vai, một lịch trình gọn gàng, vài cuộc trò chuyện không cần câu nệ. Cô không hiểu vì sao nhiều người ám ảnh tuổi tác. 40 với cô là sự bình tĩnh, là hướng đi rõ ràng, là năng lực nói không. Cô mong 40 trông như 30, 50 như 40, 60 như 50. Đó không phải cuộc chiến với thời gian mà là nhịp giữ mình.
Khi xuất hiện trên chương trình phỏng vấn dài, nhiều người mới thấy Lữ Yến ngoài đời khác với tưởng tượng. Cô không giấu sự tham vọng, cũng không tô hồng tiêu chuẩn sống. Cô có gia đình trọn vẹn và một sự nghiệp riêng, nhưng cô không muốn mô hình này bị biến thành thước đo cho phụ nữ. Nếu xã hội biến công thức vừa giỏi việc vừa đảm việc thành chuẩn mực bắt buộc, những người chưa hoặc không muốn đạt đến sẽ bị đè nặng. Theo cô, phụ nữ trước đây hay sống để làm vừa lòng người khác. Bây giờ phụ nữ có nhiều mong muốn hơn và có quyền chọn ưu tiên bản thân. Lý tưởng sống rất riêng tư. Không có mẫu số hoàn hảo cho tất cả.
Nhìn lại đường dài, Lữ Yến vẫn giữ giọng điệu vừa rắn vừa vui. Cô gọi mình là cỏ dại mọc xuyên lớp vỏ đất cứng, dẫm không chết, đốt không chết. Cô chấp nhận những bình luận ác ý trên mạng và không có thói quen xóa. Cô biết mình khác đám đông về ngoại hình và không cần ai chấp thuận. Khi đời nặng, cô trở lại với kỷ luật: Tập luyện, làm việc, chăm nhà, đứng bán ở cửa hàng, soát từng đường may. Khi đời nhẹ, cô đi chơi với bạn, mời mọi người đến nhà gói bánh, mở rượu và cười đến khuya. Giữa hai cực ấy là một người phụ nữ tin vào sự chủ động. Cô nói, điều tự hào nhất không phải danh xưng siêu mẫu hay chức danh tổng giám đốc, mà là quyền tự chọn cách sống và không phải xin lỗi vì điều đó.
