'Mưa đỏ' - bản tráng ca lấy nước mắt khán giả

* Bài viết tiết lộ một phần nội dung phim

Trailer chính thức phim 'Mưa đỏ'

Phim do nhà văn Chu Lai viết kịch bản, lấy bối cảnh năm 1972, khi quân giải phóng miền Nam Việt Nam đã giành được hoàn toàn tỉnh Quảng Trị - nơi có ranh giới chia cắt tạm thời hai miền Nam - Bắc. Bị mất căn cứ chiến lược và đứng trước nguy cơ mất tiếp tỉnh Thừa Thiên, Mỹ bổ sung khí tài để quân đội Việt Nam Cộng hòa phản công chiếm lại Quảng Trị, đặc biệt là khu thành cổ, nhằm ép ký hiệp ước có lợi cho họ. Kịch bản đi theo diễn biến 81 ngày đêm chiến đấu bảo vệ thành cổ, càng về sau càng dữ dội.

Với thủ pháp đối lập, đạo diễn làm nổi bật sự chênh lệch giữa quân giải phóng miền Nam Việt Nam và quân đội Việt Nam Cộng hòa được Mỹ hậu thuẫn. Góc quay bằng flycam cho thấy cảnh quân địch càn quét bằng vũ khí hiện đại, từ máy bay B52 rải thảm, bom tọa độ đến pháo bầy, khiến thành cổ tan hoang. Trong khi đó, quân giải phóng trang bị thô sơ, lại bị cắt đường viện trợ. Giữa hiện thực khốc liệt, con người trở thành điểm sáng.

Một cảnh trong phim "Mưa đỏ". Ảnh: Đoàn phim cung cấp

Các chiến sĩ của Tiểu đội 1 là những anh lính trẻ giàu lý tưởng, đa số lần đầu cầm súng. Nhân vật trung tâm - Cường (Đỗ Nhật Hoàng) đóng - sinh viên Nhạc viện, hào sảng, giỏi võ. Anh từ bỏ cơ hội du học để lên đường nhập ngũ. Trong những ngày chiến đấu ở Quảng Trị, Cường kề vai sát cánh bên đội trưởng Tạ - chàng trai bộc trực, thẳng thắn, anh sinh viên hội họa Bình, Tú - cậu học sinh cấp ba viết đơn nhập ngũ bằng máu, Hải - người am tường về điện nước và Sen - anh lính đặc công thiện chiến.

Họ đến từ những vùng quê khác nhau, xuất thân, tính cách khác biệt nhưng cùng mục tiêu chiến đấu vì hòa bình. Tạ chân chất, bộc trực, ăn nói không kiêng dè ai nhưng quan tâm, chăm lo đàn em. Cường, Bình có nét lãng mạn của những trí thức tiểu tư sản. Hải, Sen ít nói, cần cù còn Tú có sự ngây ngô của một chàng trai mới lớn. Trong những trận chiến sinh tử, cả tiểu đội luôn bao bọc, chở che nhau.

Tác phẩm dựng lên không khí đậm chất lính qua những phút bình yên hiếm hoi giữa bom đạn. Những người lính trêu chọc nhau chuyện gia đình, tình cảm, thậm chí lấy cái chết làm chuyện đùa. Tạ tâm sự với đồng đội về nỗi nhớ vợ con, viết thư cho họ. Cường, Bình viết nhạc, vẽ tranh còn Tú chăm chú chim nhỏ sa vào hầm. Khi hầm ngập nước, cả người trầy da tróc vảy vì ghẻ, Tạ vẫn thể hiện sự lạc quan, muốn đánh địch cho quên cái đói, cái ngứa.

Diễn viên "Mưa đỏ" kể kỷ niệm quay cảnh cháy nổ trên phim trường

Phim khiến người xem nghẹn ngào khi chứng kiến quân số tiểu đội 1 dần vơi đi sau mỗi trận càn. Đạo diễn quay trực diện hình ảnh người lính bị vùi trong đất, những bộ phận trên thân thể họ bị tách rời. Cảnh vượt sông trong phim cũng lấy nhiều nước mắt khán giả. Những người lính vừa sang đến bên kia bờ thì chết vì pháo bầy. Trước khi mất, họ gọi "Mẹ ơi".

Các nhân vật được xây dựng đậm chất anh hùng ca, nhưng vẫn chân thực, bộc lộ những khía cạnh rất "con người". Khi đi được hơn một nửa cuộc chiến, chứng kiến nhiều đồng đội hy sinh, lại đối diện với điều kiện khắc nghiệt, họ có lúc cộc cằn, xuống tinh thần, nhưng nhanh chóng vực nhau dậy. Tấn, một trong những chiến sĩ bổ sung vừa thoát chết sau khi vượt sông, hoang mang vì ngay lập tức đối diện bom đạn. Tạ để lộ phút yếu đuối khi thấy một người lính phía bên kia ôm ảnh của vợ con, khiến anh không thể ra tay. Khi cấp trên huy động lực lượng chiến đấu cho trận đánh cuối cùng, Cường từng băn khoăn, do dự vì người yêu đang chờ, cuối cùng vẫn quyết định đi cùng đồng đội.

Cường (Đỗ Nhật Hoàng đóng, trái) và Quang (Steven Nguyễn đóng) trong cảnh đấu tay đôi cuối phim. Ảnh: Đoàn phim cung cấp

Tác phẩm còn mở ra góc nhìn nhân văn về những người lính Việt Nam Cộng hòa. Họ cũng là những người cha, người chồng, người con, có thân nhân mong ngóng trở về. Quang, Steven Nguyễn đóng, đau lòng khi chứng kiến người dân vô tội hy sinh trong bom đạn, khi nhìn vào mắt những đứa trẻ mất người thân. Trước khi trở lại chiến trường, Quang day dứt từ biệt mẹ.

Phim cài cắm một số chi tiết lãng mạn, qua mối tình của Cường và cô y tá Hồng. Chiếc khăn rằn Hồng tặng Cường trở thành biểu tượng của tình yêu, được anh nâng niu. Khi chiến đấu với Quang, khăn lại trở thành vũ khí của Cường.

Dàn diễn viên không có "ngôi sao phòng vé" nhưng đa số hợp vai. Đỗ Nhật Hoàng (vai Cường), Steven Nguyễn (vai Quang) và Phương Nam (vai Tạ) thể hiện nhân vật sinh động qua từng cử chỉ, ánh mắt, câu thoại. Họ được tuyển chọn từ hơn 1.000 người, qua các buổi casting ở Hà Nội và TP HCM. Trước khi quay, họ được huấn luyện tác phong, võ thuật, kỹ năng chiến đấu.

Mưa đỏ ghi điểm với bối cảnh phim trường rộng 50 ha, được chăm chút kỹ lưỡng từng chi tiết. Nhiều đại cảnh chiến đấu chân thực, như những thước phim tư liệu. Các cảnh cháy nổ do chuyên gia Thái Lan và Binh chủng Công binh thực hiện. Xe chiến đấu, súng ống đều lấy nguyên mẫu, kích cỡ từ đời thật. Màu phim đẹp, kể cả các cảnh quay đêm. Góc ngang, song song mặt nước lột tả tình thế nguy hiểm khi bộ đội bơi, chèo xuồng qua sông.

Ngoài bối cảnh chiến trường, khu vực hầm phẫu thuật cứu chữa các thương bệnh binh, họp bàn chiến lược, cũng được xây dựng tỉ mỉ. Ở thời điểm đông nhất, hàng trăm diễn viên đóng vai các thương bệnh binh, chen chúc trong phòng mổ. Họa sĩ mỹ thuật tạo hình ảnh rễ cây ăn lan trong căn hầm, lớp tường rêu ở không gian ẩm thấp. Các vật dụng như giường, cáng, dụng cụ băng bó đều cũ nát, thô sơ. Đoàn phim còn nuôi giòi thật, dùng để bỏ vào tạo hình vết thương của một số nhân vật.

Đạo diễn Đặng Thái Huyền cho biết êkíp dồn 200% sức lực khi làm phim. Trong ba tháng quay vào năm ngoái, họ gặp thời tiết bất lợi do mưa lạnh, lũ lụt.

Đạo diễn Bùi Thạc Chuyên cho rằng việc thực hiện phim Mưa đỏ phức tạp hơn phim Địa đạo của ông về quy mô và độ khó, do các trận chiến đều diễn ra trên mặt đất: "Nhà làm phim phải vừa tạo độ chân thực, vừa tạo sự mới mẻ, khiến khán giả tò mò chuyện gì sẽ diễn ra tiếp theo".

Cường (Đỗ Nhật Hoàng) bên y tá Hồng (Hạ Anh đóng). Ảnh: Đoàn phim cung cấp

Nhà văn Nguyễn Văn Thọ, khán giả xem phim, nhận xét: "Trong hai tiếng, khán giả nghẹt thở vì nhiều trường đoạn chiến tranh được tái hiện công phu. Đã lâu rồi tôi mới được thưởng thức một phim Việt về chiến tranh xuất sắc như vậy. Là một cựu binh từng đánh hai chiến dịch phía Bắc, bốn chiến dịch phía Nam, tôi không nén được xúc động khi cuộc chiến được tái hiện chân thực, không né tránh đau thương và mất mát".

Ông Nguyễn Văn Hợi, 77 tuổi, Trưởng ban liên lạc Tiểu đoàn K3 - Tam Đảo, cựu binh từng chiến đấu ở Quảng Trị, cho biết: "Phim Mưa đỏ làm sống lại trong tôi 81 ngày đêm ấy. Đồng đội tôi nằm lại thành cổ, chắc đang mãn nguyện và mỉm cười. Những người trong cuộc như chúng tôi, khi xem phim không thể cầm được nước mắt".

Tuy nhiên, tác phẩm còn một số điểm trừ như xây dựng chuyện tình tay ba giữa Cường, Quang và Hồng còn mờ nhạt, chưa đủ sức thuyết phục. Một số câu thoại cứng, nặng tính tuyên truyền. Vai nữ cán bộ ngoại giao trên bàn đàm phán bị nhận xét chưa đủ nét cương nghị, sắc sảo.

Mưa đỏ hiện được khán giả chú ý, thu 40 tỷ đồng khi công chiếu hôm 22/8, hơn doanh thu ngày đầu của phim Địa đạo 10 tỷ đồng. Nhiều khán giả dự đoán phim sẽ sớm vượt mốc 100 tỷ đồng, nhờ chất lượng tốt, lại ra rạp đúng dịp kỷ niệm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9.

Hà Thu