Khó quản lý, tiềm ẩn nhiều nguy cơ
Theo tìm hiểu, mô hình đầu tư bất động sản căn hộ, villa, condotel tại các địa phương phát triển du lịch để cho thuê lại kiếm lời trở nên phổ biến từ vài năm nay, khi mà xu hướng phát triển các dự án nghỉ dưỡng bùng nổ. Thông thường, nhà đầu tư sẽ ký cam kết với chủ đầu tư dự án để vận hành condotel và nhà đầu tư nhận về thu nhập cam kết.
Dù thế, tại không ít dự án, có tình trạng nhà đầu tư tự nhận tài sản là căn hộ, condotel, villa… để tự kinh doanh, vận hành. Việc tự kinh doanh này tiềm ẩn không ít nguy cơ, đặc biệt là nguy cơ về an ninh, an toàn cháy nổ.
Qua mẩu quảng cáo trên mạng xã hội, chúng tôi liên hệ với anh Nguyễn Hữu Minh (P.Hồng Gai, TP.Hạ Long, Quảng Ninh) để tìm thuê căn hộ chung cư The Shaphire Hạ Long dưới hình thức homestay. Theo mời chào của anh Minh, dịp cuối tuần 1 căn chung cư 3 phòng ngủ có giá 2 triệu đồng/đêm. Nhận lời anh Minh, chúng tôi đi xem căn hộ có đánh số 2408. Bước vào trong, chúng tôi thấy căn hộ được thiết kế như nhà ở gia đình, có 3 phòng ngủ, nhà vệ sinh, phòng khách, phòng bếp.
“Tại chung cư này cũng có hàng chục căn hộ cho thuê dưới hình thức homestay. Bình thường căn có số phòng tương tự thì khoảng 1,8 triệu đồng dịp cuối tuần. Nhưng căn của tôi có view hướng ra biển nên giá cao hơn”, anh Minh nói.
Không chỉ tòa chung cư trên, chúng tôi tìm đến khu biệt thự FLC Hạ Long và không khó để tìm kiếm các biệt thự lưu trú dạng homestay được quảng cáo “nghỉ dưỡng cao cấp” có giá 5 - 6 triệu đồng/đêm. Chỉ cần vào mạng xã hội tìm kiếm là dễ dàng gặp hàng nghìn bài viết chào mời tại các tòa chung cư: Lideco Hạ Long (P.Trần Hưng Đạo); Newlife Tower (P.Bãi Cháy); …
Qua tìm hiểu, các căn hộ này được chủ sở hữu bán trực tiếp trên mạng internet và không hề đăng ký kinh doanh, trốn thuế gây mất an ninh trật tự, thất thu thuế với Nhà nước. Thậm chí có những giao dịch lên đến vài chục triệu đồng thuê căn biệt thự nhưng chỉ qua “hợp đồng miệng” cả người mua lẫn người bán mà không chịu sự quản lý nào từ cơ quan nhà nước.
Đặc biệt, những căn homestay trên còn có mối nguy về mất an ninh trật tự khi cho người Trung Quốc thuê trong thời gian dài làm nơi điều hành đường dây đánh bạc, hay trốn tránh sự quản của nhà nước về đăng ký tạm trú, tạm vắng…
Theo khảo sát, tình trạng tương tự cũng diễn ra tại một số dự án tại những tỉnh thành có các dự án nghỉ dưỡng như Đà Nẵng, Khánh Hòa, Nha Trang… Tại một dự án khác ở Nha Trang là Mường Thanh Viễn Triều, việc nhiều chủ sở hữu nhận căn hộ để tự kinh doanh cũng khá phổ biến.
Anh Nguyễn Hồng Quang, một người Hà Nội lập nghiệp ở TP.Nha Trang, Khánh Hòa mua căn hộ chung cư Mường Thanh Viễn Triều từ năm 2018 cho biết khi dọn vào ở anh mới biết có những căn hộ chủ nhà không ở mà để kinh doanh. Anh Quang kể cứ chiều thứ 6, thứ 7 hàng tuần là từng tốp khách lại tập trung tại sảnh tòa nhà, thang máy luôn quá tải dịp cuối tuần.
“Có hôm nhóm khách thuê phòng cạnh căn hộ của tôi còn mua đồ biển về nướng, uống rượu, hò hét đến đêm khuya. Họ mở nhạc to inh ỏi khiến cho cư dân như tôi thấy rất phiền”, anh Quang kể tiếp. Bỏ tiền mua căn hộ để ở nhưng anh Quang cũng như nhiều người dân khác phải chia sẻ tiện ích cho khách của những căn hộ tự kinh doanh. Anh và cư dân sinh sống tại dự án cho biết cảm thấy lo lắng về chất lượng an toàn an ninh, phòng chống cháy nổ.
Ông Trần Việt Trung, Giám đốc Sở Du lịch tỉnh Khánh Hòa, cho biết hiện nay việc kinh doanh căn hộ condotel hay căn hộ ở các dự án chung cư ở tỉnh này phát sinh nhiều vấn đề khi người dân tự cho thuê. Nhiều người đang tự kinh doanh "chui" vì dù là người dân có tự cũng phải đáp ứng điều kiện trong luật Du lịch như tiêu chuẩn phòng cháy chữa cháy, an toàn vệ sinh thực phẩm, an ninh trật tự... Nhưng, những điều này này chỉ được cấp cho đơn vị khai thác là chủ đầu tư. Bên cạnh đó, các chủ căn hộ tự kinh doanh phải phối hợp với chủ đầu tư để đạt được thỏa thuận cùng khai thác kinh doanh. Bởi khi người dân tự kinh doanh chui tiềm ẩn nguy cơ xảy ra hỏa hoạn, chủ đầu tư cũng bị liên đới mà chính họ cũng phải chịu thiệt hại lớn.
Cũng theo Giám đốc Sở Du lịch Khánh Hòa, hiện nay, lãnh đạo tỉnh này cũng đang siết lại việc các căn hộ tự kinh doanh, các căn hộ không đủ điều kiện kinh doanh sẽ không được kinh doanh. “Bản thân chủ đầu tư cũng phải làm việc lại với người mua bởi lúc bán hứa hẹn, cam kết nhiều điều. Tuy nhiên, khi đi vào khai thác thực tế nẩy sinh nhiều bất cập 2 bên phải ngồi lại với nhau để ký phụ lục hợp đống sao cho hài hòa lợi ích để người dân không chịu thiệt”, ông Trung nói.
Nhà nước thất thu thuế
Trên thực tế, ngoài vấn đề an toàn, an ninh và các nguy cơ tiềm ẩn liên quan đến phòng cháy chữa cháy thì việc phát triển những căn hộ tự doanh như trên còn tiềm ẩn nguy cơ Nhà nước bị thất thu thuế.
 Nhiều cư dân chung cư lo ngại về mất an ninh an toàn khi ở chung với khách du lịch Ảnh Lê Quân |
Theo Sở Xây dựng tỉnh Quảng Ninh, tính đến tháng 8, trên địa bàn có khoảng 500 căn hộ dạng homestay, condotel đã được các chủ đầu tư bàn giao cho nhà đầu tư thứ cấp. Tuy nhiên, theo Sở này thì các căn hộ trên mới chỉ được cấp phép để ở và chưa được thừa nhận là căn hộ khách sạn để kinh doanh.
Ông Đặng Huy Hậu, Phó chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh, cho rằng ở góc độ nào đó những căn homestay trên giải quyết tình trạng khan hiếm phòng nghỉ và là dịch vụ lưu trú mang lại trải nghiệm. Tuy nhiên, nếu không quản lý chặt chẽ sẽ mang lại nhiều hệ lụy.
“Căn hộ bên trong muốn làm du lịch phải có đăng ký kinh doanh và các điều kiện theo luật Du lịch. Việc kiểm soát an ninh trật tự cũng phải do ngành công an chứ du lịch không kiểm soát được. Việc quản lý condotel tự kinh doanh thực sự hiện rất khó. Để quản lý được loại hình này thì chính quyền địa phương phải siết chặt công tác kiểm tra giám sát hơn nữa. Ngoài ra, ban quản lý, chủ đầu tư các tòa nhà cũng phải chung tay vào việc này. Thêm nữa, người dân và du khách cần cảnh giác, nêu cao ý thức sử dụng dịch vụ homestay tại các địa chỉ có uy tín, thực hiện đúng quy định pháp luật để tránh các rủi ro”, ông Hậu nói.
Ông Nguyễn Văn Đính, Phó chủ tịch Hội môi giới bất động sản Việt Nam, cho biết việc thiếu bộ máy quản lý tập trung tại các dự án nghỉ dưỡng hiện nay dễ khiến phát sinh cạnh tranh gay gắt trong việc cho thuê giữa các căn condotel trong một dự án. Cụ thể hơn là để cạnh tranh, chủ căn hộ sẽ có thể giảm giá thuê, cung cấp dịch vụ kém chất lượng, ảnh hưởng đến chính khách lưu trú.
Chưa kể, theo ông Đính, nếu mô hình bất động sản căn hộ tự doanh phát triển ồ ạt, thị trường lưu trú sẽ xuất hiện các sản phẩm không đạt chuẩn, ảnh hưởng đến chất lượng du lịch nước nhà. Do đó, để chuyên nghiệp, các nhà đầu tư, khách mua căn hộ nên hợp tác cùng chủ đầu tư, giao căn hộ cho một đơn vị kinh doanh để cùng nhau vận hành, tạo nên chuẩn chung cho dự án. Việc quản lý những dự án bất động sản chấp nhận cho người mua tự kinh doanh như trên đang bộc lộ những bất cập nhất định.
