Tháng 3 năm nay, Tòa án nhân dân quận Thanh Giang Phủ (tỉnh Giang Tô) ra phán quyết buộc cơ quan bảo hiểm xã hội phải chi trả trợ cấp tuất cho bé Dongdong, 4 tuổi. Đây là chiến thắng pháp lý thứ hai của Guo Qing, 35 tuổi, khép lại hành trình đằng đẵng tìm danh phận và quyền lợi cho cậu con trai chưa từng được gặp mặt cha.
Bi kịch của gia đình bắt đầu vào tháng 12/2019. Sau 4 năm hiếm muộn, vợ chồng Guo từ Tô Châu về quê nhà Hoài An làm thụ tinh ống nghiệm (IVF). Ngay khi bệnh viện tạo và trữ đông thành công phôi thai, người chồng Chen Hailiang bất ngờ qua đời vì tai nạn lao động.
Guo Qing (bên phải), Chen Haiqin (bên trái) và Dongdong tại nhà của Guo. Ảnh: Sixthtone
Nén nỗi đau, ba ngày sau tang lễ, Guo đến bệnh viện xin chuyển phôi nhưng bị từ chối. Bệnh viện viện dẫn quy định cấm hỗ trợ sinh sản cho phụ nữ độc thân. Hội đồng đạo đức dù cảm thông nhưng cần một phán quyết của tòa án để phá bỏ rào cản pháp lý.
Tháng 5/2020, Guo thắng kiện lần đầu. Tòa án nhận định người chồng đã tích cực chuẩn bị cho việc có con, việc tiếp tục cấy phôi phù hợp với nguyện vọng người đã khuất và mang lại sự an ủi cho gia đình. Tháng 1/2021, bé Dongdong chào đời khỏe mạnh.
Nhưng khó khăn chưa dừng lại. Trở thành mẹ đơn thân, Guo chịu áp lực tài chính lớn khi phải nuôi con bằng khoản tiền bồi thường tai nạn ít ỏi của chồng. Cô xin trợ cấp tuất cho Dongdong - 1.030 nhân dân tệ (3,6 triệu đồng) mỗi tháng, tương đương 30% mức lương của người cha - nhưng bị từ chối. Cơ quan bảo hiểm cho rằng Dongdong không phải là thai nhi trong bụng mẹ tại thời điểm cha mất, nên không đáp ứng định nghĩa "trẻ sinh sau khi cha mẹ qua đời" theo luật hiện hành.
Guo (ngoài cùng bên trái) tại phiên tòa ở Hoài An, tỉnh Giang Tô, tháng 3/2025. Ảnh: Sixthtone
Không chấp nhận lý lẽ này, tháng 6/2024, Guo đệ đơn kiện lần thứ hai.
Tại tòa, luật sư lập luận rằng dù quy định chưa rõ ràng, cần ưu tiên tính nhân văn của chế độ tử tuất là hỗ trợ người thân mất nguồn nuôi dưỡng. Thẩm phán đồng tình, cho rằng phôi thai hình thành khi người cha còn sống, đứa trẻ sinh ra vẫn mang huyết thống và chịu thiệt thòi như những trẻ mồ côi khác.
Hiện tại, cuộc sống của hai mẹ con đã ổn định ở Tô Châu. Chen Haiqin, chị gái của chồng, trở thành chỗ dựa vững chắc cho em dâu. Cô vẫn luôn day dứt vì cuộc điện thoại em trai hỏi vay tiền làm IVF ngay trước khi gặp nạn nên quyết tâm bù đắp cho cháu.
Ông nội của Dongdong, sau thời gian suy sụp, giờ đã tìm việc làm vườn để được đón cháu đi học về mỗi ngày. Càng lớn, Dongdong càng hay hỏi về bố. "Thằng bé biết cha đang yên nghỉ ở quê nhà Hoài An", người cô chia sẻ.
Nhật Minh (Theo Sixthtone)
