Vật liệu thủy tinh trong hộp sọ người đàn ông ở Herculaneum. Ảnh:Pier Paolo Petrone
Năm 79, một người đàn ông chết trong vụ phun trào núi lửa Vesuvius gần Pompeii trải qua sự biến đổi hiếm gặp. Não của nạn nhân dường như chuyển thành thủy tinh. Nhưng trong thời gian dài, giới khoa học tranh cãi điều này xảy ra như thế nào, bởi luồng mạt vụn núi lửa bao gồm mảnh đá vỡ, khí và gas chôn vùi người đàn ông không đủ nóng và cũng không nguội đủ nhanh để thủy tinh hóa não của nạn nhân. Hiện nay, các nhà nghiên cứu đưa ra cách giải thích mới. Xuất hiện ngay trước dòng mạt vụn là một đám mây tro siêu nóng, đầu tiên nung nóng nhanh, sau đó làm nguội nhanh não của người đàn ông khi nó tản ra, biến bộ não thành thủy tinh, Live Science đưa tin.
Nghiên cứu công bố hôm 27/2 trên tạp chí Scientific Reports là giả thuyết mới nhất trong cuộc tranh cãi về vật liệu tìm thấy ở phần hộp sọ còn lại của người đàn ông. Bài báo cung cấp thêm bằng chứng, bao gồm dấu tích tế bào não, cho thấy vật liệu này là mô não bị thủy tinh hóa.
Giả thuyết mới được củng cố bởi nghiên cứu mảnh vụn than củi tìm thấy gần xác nạn nhân ở Herculaneum, thị trấn ven biển cách Pompeii vài kilomet bị phá hủy bởi cùng một vụ phun trào, theo trưởng nhóm nghiên cứu Guido Giordano, nhà địa chất và núi lửa học ở Đại học Roma Tre tại Italy. Giordano và đồng nghiệp nhận thấy mảnh vụn than củi đã trải qua nhiều sự kiện nung nóng và nhiệt độ cao nhất gắn liền với đám mây tro siêu nóng ban đầu.
Đám mây tro như vậy hình thành trong những vụ phun trào núi lửa gần đây có luồng mạt vụn, bao gồm vụ phun trào của núi lửa Unzen ở Nhật Bản năm 1991 và núi lửa Fuego ở Guatemala năm 2018. Đám mây tro ban đầu chứa rất ít vật liệu núi lửa và dường như có ít tác động tự nhiên. Nhưng chúng vẫn có thể gây chết người do nhiệt độ siêu nóng. Các nhà nghiên cứu ước tính đám mây tro bao trùm Herculaneum có nhiệt độ hơn 510 độ C, đủ nóng lúc đầu và nguội nhanh sau đó để thủy tinh hóa não người.
Hài cốt của người đàn ông được tìm thấy giữa thập niên 1960, hé lộ nạn nhân chết khi đang nằm trên giường trong một ngôi nhà ở Collegium Augustalium, một viện khuyến khích thờ cúng các hoàng đế La Mã. Nghiên cứu mới của Giodano và đồng nghiệp đưa ra phân tích vi mô cho thấy sự tồn tại của tế bào não và nhiều cấu trúc não khác bên trong vật liệu thủy tinh.
An Khang (Theo Live Science)
