"TP HCM đang đẩy mạnh thử nghiệm các cơ chế sandbox trong lĩnh vực công nghệ tài chính, năng lượng xanh, logistics thông minh và trí tuệ nhân tạo, từng bước xây dựng thành phố trở thành 'phòng thí nghiệm chính sách' của Việt Nam, nơi cái mới được thử nghiệm, điều chỉnh và nhân rộng", ông Lâm Đình Thắng, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP HCM phát biểu tại Hội nghị Vietnam Innovation Summit - VIS 2025 ngày 6/11.
Ông Lâm Đình Thắng, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP HCM. Ảnh: Bảo Lâm
Theo ông, Nghị định 26 của Chính phủ đã mở đường cho hoạt động đầu tư mạo hiểm tại Việt Nam, và TP HCM là địa phương tiên phong triển khai mô hình Quỹ đầu tư địa phương. "Điều này đánh dấu bước tiến quan trọng, đó là lần đầu chính quyền địa phương được phép chủ động huy động, quản lý, đầu tư vốn mạo hiểm cho dự án khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, công nghệ mới", ông nhấn mạnh. "Thành phố không chỉ là trung tâm khởi nghiệp năng động, mà còn là nơi thử nghiệm các cơ chế tài chính đột phá, khuyến khích tư nhân, viện nghiên cứu, doanh nghiệp và quỹ đầu tư cùng tham gia phát triển công nghệ".
Lãnh đạo Sở cũng khẳng định, trong chiến lược phát triển giai đoạn 2025-2035 và tầm nhìn 2045, thành phố xác định khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là trụ cột trọng yếu của mô hình tăng trưởng mới, cùng với kinh tế số và kinh tế xanh. Điều này thể hiện định hướng của lãnh đạo thành phố trong việc chuyển từ "tăng trưởng theo chiều rộng" sang "phát triển dựa trên tri thức và đổi mới".
Ông Thắng cho biết tháng trước, Ban Chỉ đạo Trung ương về thực hiện Nghị quyết 57 về phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đã giao cho TP HCM nhiệm vụ đến năm 2030 phải trở thành một trung tâm đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp mang tầm cỡ quốc tế. Để thực hiện các mục tiêu, thành phố sẽ tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách thuận lợi cho đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp, đẩy mạnh cơ sở hạ tầng cho nghiên cứu - ươm tạo - thương mại hóa kết quả nghiên cứu, tăng cường hợp tác quốc tế, thu hút tài năng, vốn và công nghệ, cũng như văn hóa đổi mới sáng tạo sang nhiều lĩnh vực hơn.
TP HCM hiện có một số cơ sở vật chất và nguồn lực cho đổi mới sáng tạo, trong đó có Đại học Quốc gia TP HCM, Khu Công nghệ cao, Trung tâm Khởi nghiệp sáng tạo TP HCM (Sihub) mới đi vào hoạt động. Ông Thắng cho biết đây sẽ là những nơi được đầu tư lớn nhất, cũng như thêm loại hình hợp tác công tư (PPP), trong đó nhà nước sẽ cùng doanh nghiệp phát triển các trung tâm đổi mới sáng tạo trên địa bàn thành phố.
Ông Huỳnh Công Thắng, Chủ tịch kiêm CEO InnoLab Asia, đề xuất đổi mới sáng tạo tại TP HCM nói riêng và các địa phương khác trong cả nước cần thực hiện sao cho không ai bị bỏ lại phía sau. "Cần có những cây cầu kết nối giữa các công ty khởi nghiệp và doanh nghiệp lớn, giữa các trường đại học và ngành công nghiệp, giữa chính sách và thị trường, cao hơn nữa là giữa Việt Nam và các quốc gia khác trên toàn cầu", ông nói.
"Chiếc cầu bán dẫn"
Các chuyên gia cũng đưa ra nhiều đề xuất đặc thù nhằm phù hợp với điều kiện và môi trường đổi mới sáng tạo trong nước, đặc biệt là bán dẫn. Trong đó, ông Kent Matla, Chủ tịch Australian Innovation Management Institute (AIMI) - tổ chức phi lợi nhuận thúc đẩy quản lý đổi mới toàn cầu và tiêu chuẩn ISO 56000, đánh giá Việt Nam là một "cổng sáng tạo" đang vươn lên mạnh mẽ tại châu Á.
Các chuyên gia từ trái sang: ông Kent Matla - Chủ tịch AIMI, ông Đỗ Tiến Thịnh - Phó giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC), bàĐỗ Thị Thu Hương - Giám đốc quan hệ chính phủ của Intel Việt Nam, và ông Peter Mok - CEO Trung tâm Qianhai Thâm Quyến - Hong Kong. Ảnh: Bảo Lâm
"Nhờ vị trí giao điểm giữa tăng trưởng của ASEAN và sự hội nhập sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu, Việt Nam đang dần bộc lộ tiềm năng thực sự, với các chỉ số phát triển được nâng cấp rõ rệt, đặc biệt khi nhiều quốc gia cùng kết hợp tri thức tốt nhất để hướng đến các lĩnh vực công nghệ cao như bán dẫn và AI", ông Matla đánh giá.
Chủ tịch của AIMI cho rằng trong số những lựa chọn, bán dẫn là "chiếc cầu" có thể đưa kinh tế Việt Nam tiến lên chuỗi giá trị cao hơn. Ông dẫn chứng nhiều tập đoàn toàn cầu đang xây dựng năng lực sản xuất nghiêm túc tại đây như Intel, Samsung hay Micron. Trong nước, doanh nghiệp như FPT và Viettel cũng đang tiến dần lên tầng cao hơn của chuỗi giá trị, thậm chí có thể hướng đến các xưởng đúc chip (foundry).
"Điều đó cho thấy Việt Nam không chỉ tham gia bằng sức mạnh lao động, mà dần góp phần vào bộ não của công nghiệp toàn cầu", ông nhấn mạnh. "Việt Nam có thể đóng vai trò trung tâm của 'hành lang chip', giúp kết nối năng lực lắp ráp - đóng gói với thiết kế và hậu cần từ Singapore, Malaysia, Thái Lan, tạo nên 'ngăn xếp chip ASEAN' gắn với chuỗi cung ứng toàn cầu".
Theo bà Đỗ Thị Thu Hương, Giám đốc quan hệ chính phủ của Intel Việt Nam, dưới góc độ một doanh nghiệp bán dẫn, việc đào tạo nhân lực là điều cần thiết nhất. Các công ty lớn như Intel có thể cung cấp thông tin về kỹ năng và kiến thức cần thiết cho ngành. Trong khi đó, vai trò của chính phủ là cung cấp định hướng và chiến lược, cũng như vấn đề liên quan đến pháp lý.
Bên cạnh đó, bà nhấn mạnh việc hợp tác với doanh nghiệp địa phương. "Hiện tại, Intel Việt Nam có khoảng 600 nhà cung cấp địa phương. Chúng tôi giúp họ mở rộng kinh doanh, cung cấp dịch vụ không chỉ cho Intel mà còn cho các công ty khác trong ngành. Đổi lại, họ giúp Intel Việt Nam giảm sự phụ thuộc vào các nhà cung cấp quốc tế", bà Hương chia sẻ.
Trong khi đó, ông Peter Mok, CEO Trung tâm đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp thanh niên Qianhai Thâm Quyến - Hong Kong, cũng nhấn mạnh yếu tố thúc đẩy của chính phủ, đặc biệt là niềm tin. Theo ông, chính phủ đóng vai trò lãnh đạo, nhưng không phải để quyết định mọi thứ, thay vào đó là cung cấp môi trường và cơ sở hạ tầng cho các bên khác như nhà đầu tư, startup, viện nghiên cứu tham gia.
"Chính phủ khởi xướng, nhưng phải thu hút đầu tư và sự tham gia của tư nhân", ông nói thêm. "Họ cần đầu tư thực chất vào đại học, viện nghiên cứu, hoặc nghiên cứu dài hạn, hoặc nghiên cứu chuyển giao trong 3-5 năm".
Bảo Lâm
