Vài tháng trước, startup chuyên phát triển nền tảng AI lập trình Windsurf được OpenAI đề nghị mua lại với giá 3 tỷ USD - khoản tiền bất ngờ mà gần như nhân viên startup nào cũng mơ ước.
Khi đọc tin tức, Dave Pack, một nhà sáng lập startup ở Los Angeles, đã gửi lời chúc mừng bạn làm tại Windsurf. "Tôi thực sự mừng cho anh ấy. Anh ấy ở cấp khá cao nên có lẽ cổ phần không nhỏ. Gia nhập một công ty được mua lại với giá 3 tỷ USD là thành công lớn trong ngành", Pack nói.
Tuy nhiên, thương vụ đổ bể vào phút chót, do Microsoft là nhà đầu tư lớn nhất của OpenAI, nhưng Windsurf lại cạnh tranh trực tiếp với trợ lý ảo Copilot. Với thỏa thuận hiện tại, thương vụ sẽ cho phép Microsoft truy cập tài sản trí tuệ của Windsurf, điều mà cả startup này lẫn OpenAI đều không muốn.
Varun Mohan, nhà đồng sáng lập kiêm CEO Windsurf, hiện làm việc cho Google. Ảnh: X/Varun Mohan
Ngày 11/7, OpenAI thông báo thất bại trong việc mua lại Windsurf. Google nhập cuộc, nhưng thay vì mua lại toàn bộ Windsurf, tập đoàn công nghệ này trả 2,4 tỷ USD để thuê CEO Varun Mohan và các nhân sự chủ chốt, đồng thời mua quyền sử dụng tài sản trí tuệ của startup. Hàng trăm nhân viên khác bị bỏ rơi.
"Nhiệm vụ của tôi là giải thích cho công ty về con đường phía trước. Tâm trạng mọi người rất ảm đạm. Một số buồn phiền về kết quả tài chính và đồng nghiệp rời đi, số khác lo lắng về tương lai. Vài người đã khóc", Jeff Wang, CEO mới của Windsurf, nói.
Ba ngày sau, công ty Cognition đưa "phao cứu sinh" khi mua phần còn lại của Windsurf. "Tôi vô cùng phấn khích và lạc quan, nhưng trên hết là biết ơn. Thời khắc khó khăn giúp bộc lộ con người thật. Tôi không thể tự hào hơn về cách từng người tại Windsurf đã cùng nhau vượt qua ba ngày đó vì nhau và vì người dùng", Wang viết trên X.
Theo Bloomberg, Wang mô tả thứ Sáu (11/7) "có lẽ là ngày tệ nhất đời với 250 người", nhưng tiếp sau đó, thứ Hai (14/7) "có lẽ là ngày tuyệt nhất".
"72 giờ điên rồ bậc nhất tôi từng thấy trong giới startup", Maor Fridman, quản lý tại công ty đầu tư mạo hiểm F2, nhận xét.
Các điều khoản không được tiết lộ. Theo Business Insider, có ba nguồn tin cho rằng Cognition, được định giá 4 tỷ USD, đã chi khoảng 300 triệu USD cổ phiếu để mua lại Windsurf.
Phát ngôn viên Windsurf và Google từ chối bình luận. Trong khi đó, Cognition cho biết 100% nhân viên Windsurf sẽ nhận được quyền lợi tài chính từ thương vụ.
Jeff Wang (trái), CEO mới của Windsurf, và Scott Wu (phải), CEO của Cognition. Ảnh: Cognition
Thông thường, những nhân viên đầu tiên của một startup sẵn sàng nhận nhiều cổ phần và ít tiền mặt, đồng thời nỗ lực làm việc 100 giờ mỗi tuần với hy vọng cùng hưởng lợi nếu công ty được mua lại trong tương lai. Do đó, một số nhà đầu tư mạo hiểm lo ngại thương vụ của Windsurf sẽ tạo ra tiền lệ nguy hiểm.
"Khi gia nhập một công ty, bạn mong đợi các quyết định được đưa ra đồng lòng. Vì vậy, sự việc gây ra hiệu ứng chán nản cho những thành viên gia nhập từ đầu", Deedy Das, nhà đầu tư tại Menlo Ventures, giải thích.
"Windsurf và một số công ty khác thực sự là ví dụ tồi tệ về việc nhà sáng lập bỏ lại đội ngũ, thậm chí không chia sẻ số tiền kiếm được. Tôi chắc chắn không tiếp tục làm việc với những nhà sáng lập như vậy", nhà đầu tư Vinod Khosla viết trên X.
Trước Windsurf, những thương vụ khác tương tự cũng diễn ra với Character AI, Inflection và Scale AI, khi các công ty công nghệ lớn không mua lại hoàn toàn startup mà chỉ muốn tiếp cận đội ngũ nhân tài và tài sản trí tuệ. Trong trường hợp Scale AI, Meta trả 14 tỷ USD cho 49% cổ phần của công ty dán nhãn dữ liệu, đồng thời tuyển nhà sáng lập Alexandr Wang về điều hành nhóm phát triển siêu trí tuệ. Một số nhà nghiên cứu hàng đầu của Scale AI cũng gia nhập Meta.
Windsurf không sở hữu đội ngũ nhân tài AI ưu tú theo tiêu chuẩn truyền thống. "Google coi Windsurf như một kỹ sư phần mềm tự động - một hệ thống AI có năng suất ngang ngửa đội ngũ full stack xuất sắc, thậm chí có thể bằng cả một phòng ban. Theo cách nhìn đó, số tiền họ bỏ ra giống như khoản trả trước để sử dụng khả năng này vĩnh viễn, tương tự thỏa thuận của Microsoft với OpenAI", Danny Pantuso, nhà đầu tư tại Mucker Capital, nhận định.
Theo Steve Brotman, quản lý tại Alpha Partners, mọi thương vụ trên đều có điểm chung là hoàn tất nhanh chóng và tránh được sự giám sát từ cơ quan quản lý - hai lợi ích khiến kiểu giao dịch này ngày càng phổ biến.
Với nhân viên, chọn đúng startup để gia nhập đang trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Jake Saper, chuyên gia tại Emergence Capital, giải thích: "Những startup sở hữu nguồn dữ liệu độc đáo, kênh phân phối tích hợp sẵn hoặc doanh thu định kỳ rõ ràng sẽ có lợi thế tồn tại độc lập. Còn nếu tài sản chính là một nhóm nghiên cứu xuất sắc nhưng dễ rời đi, các công ty công nghệ lớn sẽ đến gõ cửa".
Thu Thảo tổng hợp
