Sự thay đổi màu sắc của Mặt Trăng trong nguyệt thực toàn phần. Ảnh: Forbes
Nguyệt thực toàn phần hôm 13 - 14/3/2025 sẽ kéo dài hơn 6 giờ, bắt đầu với nguyệt thực nửa tối khi Mặt Trăng tiến vào vùng bóng nửa tối của Trái Đất và mất đi độ sáng. Tiếp theo là pha nguyệt thực một phần, khi Mặt Trăng bắt đầu do chuyển qua vùng bóng tối sẫm hơn của Trái Đất và chuyển thành màu đỏ. Pha toàn phần khi cả Mặt Trăng nằm gọn bên trong vùng bóng tối sẽ kéo dài 65 phút. Sau đó, quá trình ngược lại diễn ra, theo sau pha toàn phần là pha một phần, rồi tới vùng bóng nửa tối.
Toàn bộ nguyệt thực toàn phần có thể nhìn rõ nhất ở hầu hết châu Mỹ, và một số nơi tại châu Âu, châu Phi và Đông Á. Khác với nhật thực, nguyệt thực có thể quan sát bằng mắt thường. Dù không đòi hỏi thiết bị chuyên dụng, sử dụng ống nhòm hoặc kính viễn vọng có thể giúp trông thấy những chi tiết trên bề mặt Mặt Trăng.
Đây là sự kiện nguyệt thực toàn phần đầu tiên từ tháng 11/2922 và nằm trong số 3 lần nguyệt thực diễn ra giữa năm 2025 và 2026. Nguyệt thực xảy ra khi Mặt Trời, Trái Đất và Mặt Trăng nằm thẳng hàng và Mặt Trăng tiến vào bóng của Trái Đất. Trong sự kiện nguyệt thực toàn phần, toàn bộ Mặt Trăng nằm gọn bên trong phần tối nhất của bóng Trái Đất, gọi là vùng bóng tối (umbra). Khi Mặt Trăng ở bên trong vùng bóng tối, nó có màu đỏ cam, vì vậy nguyệt thực đôi khi được gọi là "Trăng máu", theo NASA.
Hiện tượng khiến Mặt Trăng chuyển thành màu đỏ cam trong nguyệt thực cũng chính là lý do khiến bầu trời có màu xanh và hoàng hôn màu đỏ. Ánh sáng Mặt Trời có vẻ giống màu trắng, nhưng thực chất nó chứa các màu sắc khác nhau với đặc điểm vật lý khác nhau. Ánh sáng xanh phân tán tương đối dễ dàng khi truyền qua khí quyển Trái Đất. Ngược lại, ánh sáng đỏ di chuyển thẳng hơn trong không khí.
Khi Mặt Trời lên cao vào ngày quang đãng, ánh sáng xanh phân tán khắp bầu trời. Vào lúc bình minh và hoàng hôn, khi Mặt Trời ở gần đường chân trời, ánh sáng truyền theo quãng đường dài ở góc thấp hơn qua khí quyển Trái Đất tới người quan sát trên mặt đất. Dải màu xanh của ánh sáng Mặt Trời bị phân tán qua quãng đường, chỉ còn dải từ đỏ tới cam của quang phổ truyền tới mắt người. Trong nguyệt thực, Mặt Trăng trông như nhuộm màu đỏ hoặc cam do bất kỳ ánh sáng nào từ Mặt Trời không bị chặn bởi Trái Đất sẽ được lọc qua khí quyển dày trên đường tới bề mặt Mặt Trăng.
An Khang (Theo NASA/Space)
