Chỉ một số ít người có khả năng cử động tai. Ảnh: Kaboompics/Pexels
Khoảng 1 trong 5 người có thể cử động tai. Cử động này do các cơ tai - 3 cơ nối tai ngoài với hộp sọ và da đầu - điều khiển. Mỗi cơ chịu trách nhiệm cho một chuyển động: cơ tai trước kéo tai về phía trước, cơ tai trên có thể nâng tai lên một chút, cơ tai sau kéo tai về phía sau. Những chuyển động này kết hợp lại, trở thành hành động "vẫy tai".
Trong khi mọi người đều có cơ tai, chỉ một số ít có thể chủ động uốn các cơ này. Ban đầu, khả năng cử động tai có vẻ là một đặc điểm di truyền. Tuy nhiên, theo một nghiên cứu năm 1949, dù đa số người vẫy tai đều có ít nhất bố hoặc mẹ làm được điều này, khoảng 5 trong 24 trường hợp có cả cha lẫn mẹ đều không thể cử động tai.
Điều này cho thấy, cử động tai không tuân theo dạng mẫu di truyền trội thông thường như các đặc điểm cuộn lưỡi, tàn nhang hay mắt nâu. Nếu thực sự trội, khả năng này sẽ phổ biến hơn nhiều. Vậy nếu di truyền không phải câu trả lời đầy đủ, thì lý do cho khả năng thú vị này là gì?
Vấn đề nằm ở những kết nối trong não. Một số đường dẫn truyền thần kinh của não được điều khiển có ý thức một cách tự nhiên, nhưng số khác thì không. Các cơ tai do dây thần kinh mặt kiểm soát. Nhưng với đa số người, đường dẫn truyền thần kinh chi phối cử động tai không nằm trong phạm vi điều khiển có ý thức, khiến việc vẫy tai trở nên bất khả thi.
Nghiên cứu năm 1995 của Chris Code, chuyên gia tại Đại học Sydney, tiến hành trên 204 đàn ông và 238 phụ nữ cho thấy giới tính có thể ảnh hưởng đến khả năng vẫy tai. Trong nghiên cứu, khoảng 22% người tham gia có thể cử động một tai, trong khi khoảng 18% cử động được hai tai cùng lúc. Tỷ lệ nam giới cử động cả hai tai cùng lúc nhiều hơn đáng kể so với phụ nữ. Đến nay, chưa có nghiên cứu nào khác sâu hơn về chủ đề này.
Ở mèo, cử động tai giúp chúng theo dõi âm thanh. Ảnh: Cats.com
Vậy khả năng cử động tai có mang lại lợi thế đặc biệt nào không? Với động vật như chó, mèo, khỉ, chuyển động của tai giúp theo dõi âm thanh. Đây là khả năng thiết yếu giúp phát hiện động vật ăn thịt hoặc con mồi. Nhưng qua hàng triệu năm, con người đã tiến hóa để sinh tồn mà ít phụ thuộc vào thính giác hơn. Kết quả là, các cơ tai yếu đi và hiện được coi là một đặc điểm thoái hóa - phần sót lại của quá trình tiến hóa, không còn cần thiết nhưng vẫn chưa biến mất hoàn toàn.
Dù vậy, cử động tai thực chất có thể mang lại một số lợi ích cho con người. Nhà khoa học thần kinh Jerome Maller tại Đại học Monash, Australia, tin rằng cử động tai có thể giúp để cải thiện quá trình phục hồi sau đột quỵ hoặc chấn thương sọ não.
Điều này liên quan đến khái niệm về khả biến thần kinh - khả năng của não trong việc hình thành và sắp xếp lại các kết nối khớp thần kinh, đặc biệt là để phản ứng với việc học, trải nghiệm hoặc theo dõi chấn thương. Vì cử động tai đòi hỏi mức độ suy nghĩ sâu, nên có thể thúc đẩy khả biến thần kinh hiệu quả hơn những chuyển động đơn giản, lặp đi lặp lại, Maller viết trong một nghiên cứu đăng trên tạp chí Medical Hypotheses. Như vậy, luyện cử động tai có thể giúp sửa chữa hoặc tái tạo các đường dẫn truyền não bị tổn thương.
Dù cơ chế đằng sau cử động tai rất phức tạp, Maller cho rằng có thể ai cũng sẽ có khả năng học được cách cử động tai vì các cơ và dây thần kinh cần thiết đã có sẵn. "Có nhiều lời kể về việc mọi người tự học kỹ năng này bằng cách thực hành trước gương", ông nói.
Hiện tại, suy nghĩ của Maller vẫn chỉ là giả thuyết. Nhưng nếu được chứng minh là đúng, cử động tai có thể trở thành một công cụ mới hỗ trợ những người đang hồi phục sau chấn thương não.
Thu Thảo (Theo Popsci)
