Vẹt thường sử dụng màu sắc để giao tiếp. Ảnh: Ricardo Lopez
Theo Live Science, động vật hoang dã sặc sỡ tràn ngập trong các hệ sinh thái nhiệt đới từ những con vẹt màu cầu vồng trong rừng mưa nhiệt đới đến rạn san hô màu vàng, cam, xanh dương. Oscar Puebla, nhà sinh thái học cá tại Trung tâm nghiên cứu biển nhiệt đới Leibniz ở Đức, cho biết động vật có xu hướng sử dụng màu sắc để giao tiếp.
"Đó có thể là giao tiếp với thành viên cùng loài như thu hút bạn tình hoặc giao tiếp với động vật săn mồi để chúng biết mồi săn có độc hoặc ngụy trang để trốn tránh kẻ thù", Puebla nói.
Lý do và cách thức giao tiếp bằng màu sắc rất đa dạng giữa các loài và môi trường. Chim thường thu được sắc tố màu như đỏ, cam, vàng thông qua chế độ ăn uống và sử dụng màu sắc sống động để thu hút bạn tình hoặc thiết lập sự thống trị. Trong khi đó, cá và động vật thân mềm sử dụng cấu trúc vi mô phức tạp trong tế bào để bẻ cong và khúc xạ ánh sáng, qua đó thay đổi màu sắc giúp ngụy trang trước động vật săn mồi. Dù trên cạn hay dưới biển, điều kiện nhiệt đới vẫn đóng vai trò rất lớn trong sự thích nghi tiến hóa này.
Roberto Arbore, nhà sinh học tiến hóa tại Trung tâm nghiên cứu đa dạng sinh học và tài nguyên di truyền ở Bồ Đào Nha, chuyên gia về vẹt, cho biết nếu sống trong cộng đồng đa dạng như rừng mưa, một cá thể cần nhận diện đúng thành viên cùng loài vì tương tác với loài khác có thể tiêu tốn nhiều năng lượng. Đặc biệt, chim dựa vào thị giác để nhận biết thế giới. Do đó, số lượng lớn chim trong môi trường rừng thúc đẩy công cuộc cạnh tranh để trở nên nổi bật, dẫn đến sự đa dạng về màu sắc và hoa văn ở vẹt, chim ruồi, chim toucan và nhiều loài chim nhiệt đới khác. Trong hệ sinh thái biển, do cách ánh sáng di chuyển qua nước, màu đỏ bị hấp thụ rất nhanh, biến nó trở thành màu lý tưởng để ngụy trang. Tương tự, màu sắc tươi sáng giúp nhiều loài cá nhỏ ẩn mình trước kẻ săn mồi giữa làn nước trong vắt ở rạn san hô.
Tiến hóa bề ngoài bắt mắt dù qua sắc tố hay cấu trúc vi mô đều đòi hỏi đầu tư nhiều năng lượng, vốn thiếu hụt trong môi trường khắc nghiệt như vùng lãnh nguyên hoặc sa mạc. Theo Arbore, so với những nơi đó, môi trường nhiệt đới thường trù phú hơn với điều kiện thuận lợi về năng lượng, thức ăn sẵn có, khí hậu ôn hòa. Những loài khác nhau có thể đầu tư nhiều năng lượng hơn vào hình thành màu sắc vì thức ăn phong phú và áp lực giảm bớt. Hệ sinh thái nhiệt đới phức tạp và đa dạng cung cấp sự kết hợp hoàn hảo giữa cạnh tranh và tài nguyên tự nhiên, giúp động vật sở hữu màu sắc sống động.
An Khang (Theo Live Science)
