Khoang chở hai con rùa hạ cánh xuống Ấn Độ Dương. Ảnh: NASA
Ngày 18/9/1968, tàu vũ trụ Zond 5 của Liên Xô bay vòng quanh Mặt Trăng thành công, trước vài tháng so với nhiệm vụ có người lái Apollo 8 của NASA. Tuy nhiên, tàu Zond 5 không mang theo con người mà chở hai con rùa Nga trong hành trình độc nhất vô nhị. Những con rùa này cũng đi kèm một số loài giun, ruồi và hạt giống.
Đôi rùa được phóng trong nhiệm vụ nhằm góp phần tìm hiểu ảnh hưởng của du hành vũ trụ đối với sinh vật sống. Sự kiện này diễn ra hơn một thập kỷ sau khi Liên Xô phóng thành công vệ tinh nhân tạo đầu tiên trên thế giới, Sputnik 1, vào cuối năm 1957, khởi đầu cuộc đua không gian kéo dài khoảng 20 năm giữa Mỹ và Liên Xô.
Đến cuối thập niên 1960, Liên Xô bắt đầu tụt lại phía sau trong cuộc đua với các sứ mệnh không gian ngày càng tham vọng. NASA có tên lửa Saturn V và chương trình Apollo đang chuẩn bị cho chuyến bay thử nghiệm có người lái đầu tiên. Ngược lại, Liên Xô gặp một số thất bại nghiêm trọng. Họ không có phương tiện phóng nào có thể đưa tàu vũ trụ vào không gian và bay vòng quanh Mặt Trăng với tất cả nhu yếu phẩm mà phi hành đoàn cần để sống sót như thức ăn, nước và oxy.
Không thể phóng phi hành đoàn trong nhiệm vụ táo bạo như vậy, Liên Xô lựa chọn vật thay thế khác là những con rùa. Theo lịch trình, tàu Zond 5 cần đưa chúng vào không gian, bay vòng quanh Mặt Trăng, và trở lại Trái Đất "an toàn".
Rùa Nga, động vật bản xứ ở vùng đồng cỏ Afghanistan, Uzbekistan và nhiều nơi khác, được phóng vào ngày 14/9/1968. Chúng được đặt vào tàu vũ trụ vào ngày 2/9, và giữ ở đó mà không có thức ăn cho đến khi phóng. Các nhà khoa học Liên Xô lo ngại bất kỳ thức ăn nào loài bò sát này tiêu thụ có thể ảnh hưởng đến dữ liệu mà họ hy vọng thu được từ nhiệm vụ.
Tàu Zond 5 mất 4 ngày để bay vòng quanh Mặt Trăng, trở thành tàu đầu tiên thực hiện hành trình này với sinh vật sống, trước khi bắt đầu chuyến bay trở về. Cuối cùng, những con rùa trở lại Trái Đất vào ngày 21/9/1968, sau khi hạ cánh xuống Ấn Độ Dương. Cả hai con rùa đều khỏe mạnh sau cuộc phiêu lưu dù bị giảm cân.
An Khang (Theo IFL Science)
