Muỗi Culiseta annulata sinh sống phổ biến ở Đông bán cầu. Ảnh: Jens Büttner
CNN hôm 22/10 đưa tin các nhà khoa học phát hiện ba con muỗi ở Iceland, đánh dấu lần đầu tiên loài côn trùng này hiện diện trong tự nhiên tại quốc gia vốn nổi tiếng với khí hậu cực lạnh. Những con muỗi được tìm thấy bởi Björn Hjaltason, cư dân tại vùng Kiðafell, Kjós, phía tây Iceland, cách thủ đô Reykjavík khoảng 32 km về phía bắc. Hjaltason liên hệ với Matthías Alfreðsson, nhà côn trùng học tại Viện Khoa học Tự nhiên Iceland và ngày hôm sau họ bắt được tổng cộng 3 con muỗi thuộc loài Culiseta annulata, hai con cái và một con đực.
Theo Alfreðsson, một con muỗi thuộc loài khác từng được phát hiện nhiều năm trước trên máy bay tại sân bay quốc tế Keflavík của Iceland, nhưng đây là lần đầu tiên ghi nhận muỗi xuất hiện trong môi trường tự nhiên ở Iceland.
Muỗi Culiseta annulata là động vật bản xứ ở nhiều nơi phía Đông bán cầu, từ Bắc Phi đến Siberia phía bắc. Chúng dường như thích nghi tốt với khí hậu lạnh, chủ yếu do cá thể trưởng thành có thể sống sót qua mùa đông lạnh giá ở những nơi được che chắn. Điều này cho phép chúng chịu đựng mùa đông dài và khắc nghiệt khi nhiệt độ giảm xuống dưới mức đóng băng.
Hiện nay, các nhà nghiên cứu chưa rõ muỗi C. annulata đến Iceland bằng cách nào, nhưng có giả thuyết chúng có thể xâm nhập qua tàu thủy hoặc container. Alfreðsson nhấn mạnh cần theo dõi thêm vào mùa xuân để xác định liệu loài muỗi này có thể sống sót qua mùa đông và phát triển ở Iceland hay không.
Muỗi thường phát triển mạnh trong điều kiện ấm áp và ẩm ướt, có khả năng là một trong số ít loài thực sự hưởng lợi khi hành tinh nóng lên. Khi biến đổi khí hậu gia tăng, kéo theo nhiệt độ cao, mưa bão và lũ lụt, phạm vi sinh sống của loài côn trùng mang bệnh này ngày càng mở rộng. Nhiệt độ gia tăng cũng tạo điều kiện cho muỗi phát triển nhanh và sống lâu hơn.
Nhiều loài muỗi hơn đã được tìm thấy trên khắp thế giới khi Trái Đất ấm lên. Giới nghiên cứu phát hiện trứng của muỗi Ai Cập (Aedes aegypti) tại Anh trong năm nay và muỗi hổ châu Á (Aedes albopictus) ở hạt Kent. Đây là những loài xâm lấn có thể lây lan bệnh nhiệt đới như sốt xuất huyết, chikungunya và virus Zika.
Iceland đang hứng chịu những tác động của biến đổi khí hậu và trải qua nhiều đợt nắng nóng kỷ lục trong thời gian gần đây. Hồi tháng 5/2025, nhiệt độ ở một số khu vực của quốc gia này cao hơn gần 10 độ C so với bình thường.
Alfreðsson cho biết ông chưa rõ biến đổi khí hậu đóng vai trò như thế nào trong phát hiện mới nhưng "nhiệt độ ấm lên có thể tăng cường khả năng các loài muỗi sinh sống ở Iceland nếu chúng xuất hiện". Iceland có thể trở thành nơi thích hợp cho muỗi ngay cả khi không có biến đổi khí hậu, theo Colin J. Carlson, phó giáo sư dịch tễ học tại Trường Y tế Công cộng Đại học Yale.
An Khang (Theo CNN, Guardian)
