Cá voi đầu cong là động vật có vú sống lâu nhất thế giới. Ảnh: Paul Nicklen
Theo Guardian, với tuổi thọ tối đa hơn 200 năm, cá voi đầu cong (Balaena mysticetus) sống lâu hơn bất kỳ động vật có vú nào trên thế giới. Trong nghiên cứu công bố hôm 29/10 trên tạp chí Nature, các nhà khoa học phát hiện bí quyết sinh học góp phần giúp loài cá voi nặng 80 tấn này sống thọ như vậy. Nếu có thể áp dụng với con người, phát hiện này sẽ thúc đẩy quá trình lão hóa lành mạnh, đồng thời bảo vệ nội tạng và mô trong quá trình phẫu thuật hoặc cấy ghép.
Theo giáo sư Vera Gorbunova, nhà sinh vật học tại Đại học Rochester, New York, trong khi tìm hiểu cơ chế phía sau tuổi thọ ấn tượng của cá voi đầu cong, ông và đồng nghiệp phát hiện bí quyết nằm ở cơ chế sửa chữa tổn thương ADN rất chính xác và hiệu quả của chúng. Tất cả tổ chức sống trên Trái Đất đều trải qua tổn thương ADN trong vòng đời. Các tế bào tìm cách sửa chữa tổn thương nhưng không phải mọi lần sửa chữa đều hiệu quả, dẫn tới đột biến tích tụ theo thời gian, làm tăng nguy cơ ung thư và thúc đẩy lão hóa do ảnh hưởng đến chức năng của tế bào và mô.
Theo Smithsonian, để tiến hành nghiên cứu, đầu tiên các nhà khoa học tìm cách thu thập tế bào cá voi đầu cong. Họ hỏi xin những thợ săn người Inuit để lấy một số mẫu vật mẫu. Nhằm tránh khiến tế bào chết khi đông lạnh mô, họ đặt mẫu vật trong tủ mát để bay về Rochester nhanh hết mức có thể.
Nhóm của Gorbunova nhận thấy cá voi đầu cong đặc biệt sửa chữa tốt một dạng tổn thương ADN trong đó cả hai sợi của chuỗi xoắn kép ADN đều bị cắt đứt, nhờ đó chúng có ít đột biến hơn. Thông qua một loạt thí nghiệm với tế bào cá voi, họ chỉ ra sửa chữa ADN được củng cố bởi protein CIRBP, kích thích thông qua tiếp xúc nước lạnh. Cá voi đầu cong sống cả đời ở vùng biển Bắc Cực và tạo ra nhiều CIRBP gấp 100 lần con người.
"Giải pháp trên không chỉ loại trừ tế bào bị tổn thương mà còn kéo dài tuổi thọ và hạ thấp tỷ lệ ung thư ở cá voi đầu cong", nhóm nghiên cứu kết luận.
Các nhà nghiên cứu đang khám phá điều gì xảy ra khi tăng lượng CIRBP trong tế bào ở người. Trước đó, thí nghiệm trên ruồi cho thấy việc tăng thêm CIRBP nâng cao tuổi thọ và giúp chúng chịu bức xạ gây đột biến tốt hơn. Gorbunova và đồng nghiệp đang nuôi chuột tăng cường CIRBP để quan sát chúng sống lâu tới đâu. Họ cũng hy vọng có thể kiểm tra liệu những người hay bơi hoặc tắm nước lạnh có lượng protein tăng lên hay không.
An Khang (Theo Guardian, Nature, Smithsonian)
