Ba cuốn sách mang đến bức tranh toàn diện về bán dẫn

Công nghệ bán dẫn tiên tiến

Cuốn "Công nghệ bán dẫn tiên tiến" của TS Nguyễn Ngọc Minh và ThS Trương Minh Đức, dày 296 trang, được biên soạn như một lộ trình tổng quan nhưng cô đọng dành cho nhiều nhóm độc giả, như một "bản đồ đường đi" về ngành.

Nội dung sách mô tả hành trình một con chip từ nền tảng vật liệu, thiết kế vi mạch đến chế tạo và kiểm thử. Các nội dung này được trình bày theo từng nhóm chủ đề: toàn cảnh ngành và động lực cạnh tranh; vật liệu bán dẫn chủ đạo; quy trình thiết kế vi mạch từ logic đến vật lý; công đoạn chế tạo và đánh giá chất lượng; các xu hướng tương lai như vật liệu mới và công nghệ sản xuất tiên tiến.

Bên cạnh kiến thức chuyên môn, tác giả cũng đan xen những ví dụ và các so sánh quốc tế để người đọc hình dung rõ hơn sự phát triển của ngành, đồng thời nắm được cơ hội của Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu. Cuốn sách phù hợp cả với cả người mới tiếp cận lẫn độc giả có nền tảng kỹ thuật muốn cập nhật xu hướng.

Khách tham quan đang xem một bảng mạch in tại triển lãm Semi Expo 2005. Ảnh: Trọng Đạt

Hiểu về công đoạn chế tạo bán dẫn

"Hiểu về công đoạn chế tạo bán dẫn" của LEtuin Edu, hiệu đính bởi PGS.TS Ngô Ngọc Hà, dày 375 trang, tập trung toàn bộ vào quy trình hình thành chip, lõi công nghệ của mọi thiết bị điện tử hiện đại. Sách phù hợp với sinh viên, kỹ sư và doanh nghiệp trong lĩnh vực điện - điện tử, tự động hóa, sản xuất vi mạch.

Tác phẩm gồm ba phần. Phần đầu giới thiệu nền tảng vật liệu, cấu trúc tinh thể silicon và nguyên lý hoạt động của linh kiện bán dẫn. Nội dung cũng đề cập tổng quan chuỗi giá trị, cho thấy vị trí của các công đoạn trong bức tranh chung của ngành.

Phần hai của sách trình bày chi tiết từng bước chế tạo chip. Các kỹ thuật như oxy hóa, quang khắc, khắc khía, khuếch tán, lắng đọng, cấy ion và đánh bóng được mô tả bằng hình ảnh và thuyết minh kỹ thuật trực quan. Nhờ vậy, người đọc dễ hình dung cách một nhà máy bán dẫn hiện đại vận hành, cũng như hiểu sự phức tạp của từng công đoạn.

Phần ba nói về quá trình kiểm tra, đánh giá chất lượng và đóng gói chip trước khi xuất xưởng. Đây là giai đoạn quan trọng, quyết định hiệu suất và độ tin cậy của sản phẩm cuối cùng. Những kỹ thuật kiểm tra chức năng và quy trình đóng gói được diễn giải theo hướng dễ tiếp cận, phù hợp cả với người chưa từng làm việc trong dây chuyền sản xuất.

Sách không chỉ phục vụ học tập, mà còn là nguồn tham khảo cho viện nghiên cứu, trường đào tạo và doanh nghiệp muốn tiếp cận chuẩn quy trình quốc tế, góp phần hình thành năng lực nội địa trong lĩnh vực đang được quan tâm tại Việt Nam.

Một số mẫu chip dùng trong thiết bị IoT do Viện CNTT, Đại học Quốc gia Hà Nội nghiên cứu, phát triển. Ảnh: Trọng Đạt

Chiến trường bán dẫn

Nếu hai cuốn sách trên đi sâu vào kỹ thuật và quy trình sản xuất, "Chiến trường bán dẫn" của Phạm Sỹ Thành và Nguyễn Tuệ Anh mở rộng sang góc nhìn kinh tế - chính trị, giúp độc giả hiểu vì sao bán dẫn trở thành tâm điểm cạnh tranh toàn cầu.

Cuốn sách dày 550 trang, gồm sáu phần, chia sẻ toàn cảnh ngành bán dẫn hiện nay, chiến lược phát triển của Trung Quốc, tham vọng của Mỹ và sự so sánh với các quốc gia, khu vực khác. Nội dung phân tích thách thức trong chuỗi giá trị của Trung Quốc, đồng thời chỉ ra cách Mỹ triển khai chính sách để duy trì vị thế. Phần cuối cùng đề cập xu hướng tương lai với các bài học.

Điểm nổi bật của cuốn sách là cách tiếp cận song song Trung Quốc - Mỹ - thế giới, cho thấy thị trường bán dẫn không chỉ là một lĩnh vực công nghệ đơn thuần, mà còn là cuộc cạnh tranh quyền lực địa chính trị. Các phân tích được xây dựng trên nguồn tư liệu đa chiều, gồm dữ liệu thống kê, báo cáo chính sách và nghiên cứu chuyên sâu. Ngôn ngữ gần gũi giúp những chủ đề vĩ mô trở nên dễ tiếp cận.

Hai tác giả có sự am hiểu sâu về chính sách Trung Quốc, từ đó lý giải logic phát triển ngành bán dẫn của nước này và tác động của nó đến trật tự công nghệ thế giới. Đây là điểm khác biệt so với nhiều tài liệu cùng chủ đề từng được phát hành trong nước. Ngoài nghiên cứu, sách có thể dùng cho giảng dạy hoặc phục vụ việc hoạch định chiến lược tại các tổ chức và doanh nghiệp.

Trọng Đạt