Đạo diễn concert Tổ quốc trong tim: 'Cảnh 50.000 người hát Quốc ca đẹp hơn giấc mơ'

Người đứng sau chương trình Tổ quốc trong tim ở Sân vận động Mỹ Đình tối 10/8 nói về cảm hứng thực hiện concert, khó khăn và thách thức sau sân khấu.

50.000 khán giả hòa giọng hát Quốc ca (nhạc sĩ Văn Cao)

- Sau đêm nhạc tạo hiệu ứng tốt, suy nghĩ gì đọng lại trong anh lúc này?

- Tôi có điều hài lòng và cả những tiếc nuối. Êkíp tự hào vì làm được một concert về đất nước, với những bài hát chinh phục nhiều thế hệ. Tôi vui khi nhìn những hình ảnh, videođược mọi người chia sẻ.

Ngay từ đầu, êkíp không có ý định bán vé thu lợi nhuận. Chúng tôi có một số nhà tài trợ đồng hành, nhưng không quảng cáo trên sân khấu trực tiếp. Trong nguồn kinh phí hạn hẹp, ban tổ chức chắt chiu từng đồng để mọi thứ đạt được hiệu quả. Còn nhiều ý tưởng muốn thực hiện, nhưng bị hạn chế do vấn đề tài chính. Dù vậy, với những gì làm được, tôi nghĩ êkíp có tiền đề để có thể thực hiện các "concert quốc gia" tiếp theo.

Khán giả cổ vũ ca sĩ Đăng Dương hát 'Đất nước trọn niềm vui'

- Ý tưởng xây dựng chương trình của anh và các cộng sự đến từ đâu?

- Sau Lễ hội ánh sáng Hà Nội tháng 11/2024, chúng tôi bắt đầu nghĩ về đề án. Dịp kỷ niệm 50 năm thống nhất đất nước, tôi vào TP HCM, xúc động khi chứng kiến tình yêu nước của mọi người. Êkíp vì thế đã gấp rút hoàn thiện đề án, được các đơn vị đồng hành ủng hộ.

Nhiều người cho rằng sức hút của chương trình đến từ việc vé miễn phí, nhưng theo tôi đó chỉ là một phần. Bản thân "concert quốc gia" có sự hấp dẫn, khơi gợi tinh thần yêu nước, điều có sẵn trong mỗi chúng ta.

Qua sự kiện, tôi cũng muốn định nghĩa lại thế nào là "concert quốc gia", cách gọi mang màu sắc trẻ trung mà nhiều bạn trẻ dùng chung cho các buổi diễu binh, diễu hành, liveshow trong nước.

"Concert" phải có dàn nhạc, ban nhạc và nghệ sĩ hát live. Để xứng tầm quốc gia, sự kiện cần đạt quy mô, tầm vóc lớn, phác họa dáng hình quê hương và khiến mọi con tim rung lên. Có nhiều người cho rằng đây là từ ghép, mượn tiếng nước ngoài nên lệch chuẩn tiếng Việt. Tôi lại cho rằng khi muốn truyền tải một thông điệp tích cực tới giới trẻ, chúng ta hãy dùng ngôn ngữ gần gũi với họ, biến nó thành hashtag đáng yêu.

Đạo diễn Đặng Lê Minh Trí. Ảnh: Nhân vật cung cấp

- Trong quá trình thực hiện chương trình, những ý tưởng nào khiến anh tâm đắc?

- Chúng tôi mất nhiều thời gian cân nhắc đặt tên concert. Với Tổ quốc trong tim, tôi nghĩ khán giả sẽ rung động bởi cảm thấy một phần của mình trong đó. Ngoài ra, chương trình tạo thông điệp "Ngôi sao lớn nhất là ngôi sao trên lá cờ Tổ quốc". Vì thế, trước sự kiện, chúng tôi không quảng bá nghệ sĩ biểu diễn.

Sân khấu cũng là điều khiến êkípphân vân. Chúng tôi đặt ra câu hỏi: "Hình tượng nào có thể xứng tầm, đại diện cho câu chuyện chúng ta muốn kể?". Trong kịch bản văn học, hình tượng chủ đạo là lá cờ Tổ quốc. Vậy nên ý tưởng đầu tiên là sân khấu hình ngôi sao. Tuy nhiên, việc này gặp vướng mắc, do một số thương hiệu có sử dụng ngôi sao làm bộ nhận diện. Vậy nên chúng tôi thiết kế sân khấu chữ V - chữ cái đầu tiên trong từ Việt Nam. Ngoài ra, sự kiện tổ chức nhân dịp Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, nên chữ V cũng là ẩn dụ cho từ "Victory" (Chiến thắng). Sân khấu cũng được xây dựng theo hướng "vươn mình" trong kết cấu chữ V và khối LED.

Sân khấu và khán đài concert nhìn từ trên cao. Ảnh: Finn Studio

- Với đối tượng khán giả trải rộng nhiều thế hệ, anh và nhạc sĩ Nguyễn Hữu Vượng đã chọn cách dung hòa thế nào?

- Êkíp đã làm việc trong ba tuần, lựa chọn từ nhiều góc độ để đưa vào kịch bản những ca khúc đi cùng năm tháng và các bài hát đương đại phù hợp. Chúng tôi muốn tạo ra một câu chuyện xuyên suốt, hòa quyện, kết nối các thế hệ. Từ một danh sách khổng lồ, chúng tôi nâng lên đặt xuống để chọn ra hơn 20 ca khúc.

Kho nhạc nhiều đến độ có lúc chúng tôi hoang mang. Ban biên tập sử dụng từ "âm nhạc tái sinh" để nói về việc làm mới nhạc cách mạng. Nhạc đỏ vốn có chiều sâu, nhiệm vụ của chúng tôi chỉ là thổi hơi thở đương đại vào qua hòa âm phối khí, cách sử dụng nghệ sĩ, dàn dựng.

Thực sự, mọi tiết mục đều vượt xa kỳ vọng ban đầu, bởi chúng tôi có 50.000 giọng ca cùng cất cao tiếng hát, nhất là trong bài Quốc ca. Thanh âm ấy đẹp hơn cả giấc mơ. Ở tiết mục, 64 chiến sĩ xuất hiện trên sân khấu. Khi kết thúc lời một, các chiến sĩ di chuyển, ứng với câu hát mở đầu: "Đoàn quân Việt Nam đi". Nếu nhìn từ trên cao, ta sẽ thấy các nghệ sĩ tạo hình một trái tim.

Khán giả là một phần không thể thiếu của chương trình. Tôi xúc động khi một người bạn gửi cho hình ảnh một số bạn trẻ chuẩn bị tài liệu. Họ không biết trước concert có những bài gì, nhưng in trước lời nhiều ca khúcđể hát theo.

Khán giả tại "concert quốc gia". Finn Studio

- Anh gặp thách thức gì về khâu kỹ thuật khi tổ chức concert ở không gian rộng với 50.000 người?

- Mỹ Đình là nơi dành riêng cho mục đích thi đấu thể thao, khác với nhiều sân vận động tích hợp trên thế giới. Chẳng hạn ở Nhật, họ có thể tách phần nền cỏ để chuyển đổi công năng, phục vụ các sự kiện văn hóa, giải trí. Hai bên không gian sân vận động Mỹ Đình là khoảng trống, có sự tán âm nhưng phía trên khán đài lại là mái vòm, sẽ xảy ra sự va đập, vọng âm. Vì thế, âm thanh có sự nhiễu loạn lớn so với trong nhà hát. Chúng tôi cùng các chuyên gia tính toán, phân tích, xử lý thiết bị, để mỗi người nghe có trải nghiệm tốt. Âm thanh cũng cần có sự kết nối đồng bộ với ánh sáng.

Hiện ở Việt Nam, các nhà thầu có thểcung cấp đầy đủ thiết bị tương đương các hoạt động biểu diễn trên thế giới. Nhưng để làm theo quy chuẩn quốc tế, chi phí sẽ là con số khổng lồ. Chúng tôi phải cân đối, chắt chiu trong điều kiện vừa đủ.

68 chiến sĩ từng duyệt binh ở Nga "bước trong lòng dân"

- Ý tưởng đưa 68 quân nhân từng diễu binh tại Quảng trường Đỏ lên sân khấu Mỹ Đình xuất phát từ đâu?

- Khi nhìn các chiến sĩ duyệt binh ở Nga, tôi rưng rưng xúc động và muốn khán giảđược trực tiếp chứng kiến hình ảnh. Đó là biểu tượng của khối đại đoàn kết dân tộc. Vấn đề khó khăn là đội ngũ Quân đội Nhân dân Việt Nam không biểu diễn nghệ thuật, chỉ thực hiện nhiệm vụ chính trị. Để mời được họ tham gia, chúng tôi phải làm việc với nhiều cơ quan, ban ngành. Trước đó, 68 chiến sĩ mất sáu tháng để tập luyện cho buổi duyệt binh ở Nga. Trong Điều lệnh Quân đội Nhân dân Việt Nam, tốc độ đi đều là 106 bước mỗi phút. Tuy nhiên, nhạc Điều lệnh của Nga nhanh hơn.

Khi thực hiện concert, tôi chọn bài Tiến bước dưới quân kỳ (nhạc sĩ Doãn Nho) cho phần diễu hành của các chiến sĩ. Ban đầu, chúng tôi phối ca khúc nhịp nhạc nhanh của Nga, nhưng cảm nhận tác phẩm không giữ được tinh thần gốc, nên quyết định để theo nhịp chuẩn của Quân đội Nhân dân Việt Nam. Vì vậy, các chiến sĩ phải làm quen từ đầu với cách thức mới. Ngoài ra, trên sân khấu, họ không chỉ đi thẳng mà còn lên, xuống, kết hợp giữa đi đều và đi nghiêm. Tiếng nhạc ở sân vận động rất lớn, mỗi chiến sĩ phải tập trung để nghe mệnh lệnh của khối trưởng, trách chuệch choạc đội hình.

68 chiến sĩ đều cao trên 1,8 m, đi giày nặng 3 kg. Khi họ bước đi, đó là sự cộng hưởng lực rất lớn, một thách thức với êkíp. Chúng tôi phải thiết kế sân khấu chịu được lực của một đội quân di chuyển. Từ mô hình sân khấu, êkíp đã đo đếm từng ly để các chiến sĩ phác họa lại, tập theo mô hình ở trường, trong vòng hai tháng.

- Giai đoạn nào trong quá trình thực hiện concert khó khăn nhất với anh?

- 14 ngày trước sự kiện, chúng tôi thi công liên tục trong thời tiết khắc nghiệt, nắng to, mưa lớn bất chợt. Theo quy định, êkíp chỉ có sáu ngày xử lý phần mặt sân cỏ, bao gồm cả các buổi sơ duyệt, tổng duyệt. Thời gian ấy, tôi gần như không được ngủ. Ngày10/8, tôi rời Sân vận động Mỹ Đình lúc 4h. Mấy anh em trêu: "Anh về thay đồ rồi mai ra nhé" nhưng rồi chợt nhớ ra tối chương trình "chạy" rồi. Đầu giờ chiều, khi đang bàn phương án an ninh, từ cửa sổ, tôi thấy trời mưa rất lớn. Nhưng trong tôi vẫn có niềm tin mưa sẽ tạnh. Và quả thật trời đã chiều lòng người.

- Anh nói sao khi còn nhiều khán giả nhận xét khâu tổ chức chưa trơn tru, khiphải check-in hàng tiếng đồng hồ, thậm chí không được vào sự kiện?

- Lúc bắt đầu chương trình, tôi đang điều hành sân khấu và được nghe thông tin nhiều người không được vào concert. Các thành viên êkíp đã làm theo hướng dẫn của Công an Thành phố Hà Nội, nhằm đảm bảo an ninh, an toàn. Để thực hiện chương trình, chúng tôi phối hợp Ủy ban Nhân dânthành phố Hà Nội, công an, quân đội và nhiều bộ phận. Tổng số lượng nhân sự lên đến gần 3.000 người, để phục vụ 50.000 khán giả. Tất nhiên một sự kiện không thể tránh khỏi sai sót. Tôi hy vọng với những concert tiếp theo, chúng tôicó thể khắc phục.

- Sau "Tổ quốc trong tim", anh ấp ủ điều gì?

- Vài ngày nay, tôi được bạn bè gửi nhiều hình ảnh, trong đó có video tập hợp phản ứng của người Trung Quốc về sự kiện. Họ quá ngạc nhiên về sức nóng, sự nhiệt huyết của người Việt. Điều đó khiến tôi suy ngẫm về việc "mang cả thế giới đến với Việt Nam" thông qua âm nhạc. Tôi nghĩ đó là mục đích của công nghiệp văn hóa. Các êkíp trong nước rất giỏi, hoàn toàn có khả năng làm được điều này.

Tôi có nhiều kế hoạch nhưng chưa thể bật mí. Tôi đặt phương châm làm việc tận tâm và cống hiến, như trong phần kết của bài Khát vọng tuổi trẻ: "Đừng hỏi Tổ quốc đã làm gì cho ta mà phải hỏi ta đã làm gì cho Tổ quốc hôm nay".

Hà Thu