Đằng sau lớp không khí náo nhiệt, lễ Noel mang nhiều lớp ý nghĩa hơn cho nhiều thế hệ khác nhau, theo những cách không phải lúc nào cũng dễ thấy bên ngoài.
Chúng ta đã tới rất gần lễ Noel của năm 2025. Từ vài tuần trước, các đô thị lớn đã dần bước vào một khung cảnh quen mắt, với cây thông, nhạc Giáng sinh và những cửa hàng tràn đầy hàng hóa lẫn ánh đèn.
Đều đặn mọi năm, khung cảnh ấy tạo nên cảm giác lễ Noel luôn gắn cùng sự rộn ràng của phố xá và nhịp vui chơi thường niên. Để rồi, nó dần mở ra một cách nghĩ mặc định trong cộng đồng: Đây là thời điểm để giới trẻ xuống đường, gặp gỡ, và tận hưởng không khí lễ hội.
Thật ra, đằng sau lớp không khí náo nhiệt, lễ Noel mang nhiều lớp ý nghĩa hơn cho nhiều thế hệ khác nhau, theo những cách không phải lúc nào cũng dễ thấy bên ngoài.
Nhìn lại, Noel chỉ thực sự phát triển mạnh ở Việt Nam trong vài chục năm qua, cùng với sự nâng cao của đời sống. Ở một chừng mực, đó là một hiện tượng mang tính xã hội rõ nét: Từ một ngày lễ gắn chủ yếu với tôn giáo, Noel dần được giới trẻ thành thị đón nhận như một dịp vui chơi và trải nghiệm - để rồi chính sự nhanh nhạy và cởi mở của họ đã giúp Noel lan tỏa rộng hơn.
Cây thông được tạo nên từ 3.000 chiếc nón lá, cao 35 mét tại Nhà thờ Hà Phát, tỉnh Đồng Nai, trong dịp Noel năm nay. Ảnh: Lê Xuân-TTXVN
Nhưng người trẻ không phải là điểm dừng cuối cùng trong hành trình ấy. Khi đã trở thành một mốc thời gian quen thuộc, Noel không còn thuộc riêng về một nhóm tuổi hay một không gian nhất định. Nó hiện diện đồng thời trong nhiều nhịp sống khác nhau: Ngoài phố xá đông đúc, trong những bữa ăn gia đình, trong các cuộc gặp gỡ nhỏ. Và cả trong những khoảnh khắc yên tĩnh của những người chọn đón Noel một mình, với âm nhạc, phim ảnh hay một cuốn sách.
Bởi xét cho cùng, ở tầng sâu hơn lớp vỏ náo nhiệt và đầy màu sắc, ngày lễ Noel vẫn chạm tới một nhu cầu có thật của chúng ta: Tạm rời khỏi nhịp sinh hoạt thường nhật để các mối quan hệ gần gũi được đặt vào trung tâm. Xa hơn, đó còn là cơ hội để mỗi người tự quay về với chính mình, nhìn rõ hơn những cảm xúc vốn dễ bị bỏ qua trong guồng quay hằng ngày.
Có thể, nhu cầu ấy cũng phần nào được đáp ứng qua các ngày nghỉ lễ mỗi năm. Nhưng Noel mang một sắc thái khác. Đó không phải là kỳ nghỉ theo nghĩa thông thường, không làm ngắt quãng guồng quay công việc, nhưng lại xuất hiện ở thời điểm đã sắp hết năm, khi tâm thế cộng đồng bắt đầu chuyển động.
Nhiều sản phẩm trang hoàng cho lễ Noel được bày bán tại các siêu thị Hà Nội. Ảnh: Trần Việt - TTXVN
Thời điểm ấy, mỗi người vẫn cuốn theo nhịp sống quen thuộc, nhưng phần nào đã hướng suy nghĩ về những điều nằm ngoài công việc: gia đình, các mối quan hệ và những chặng đường phía trước. Trong sự giao thoa đó, Noel giống như một khoảng dừng song song với đời sống thường nhật: nhẹ nhàng, linh hoạt hơn, phù hợp với nhịp sống hiện đại vốn ngày càng khó có chỗ cho những "khoảng dừng" trọn vẹn.
***
Tất nhiên, theo thời gian, ngày lễ Noel cũng dần chịu ảnh hưởng từ những đặc trưng của đời sống hiện đại, trong đó có xu hướng kích cầu tiêu dùng, dịch vụ hóa hay sự vui chơi náo nhiệt ở các đô thị. Chính điều này khiến Noel đôi khi bị nhìn như một sự kiện thiên về hình thức, thậm chí chỉ là một dịp giải trí mang tính thời vụ.
Không khí mua sắm Noel rộn ràng tại TP.HCM. Ảnh: Hồng Đạt - TTXVN
Nhưng nếu nhìn kỹ cách Noel được đón nhận trong đời sống thường nhật, có thể tin: Lớp vỏ bề nổi ấy không quyết định giá trị của ngày lễ này. Bởi từ tầng sâu nhất, vượt lên trên những màu sắc tôn giáo hay lễ hội, Noel của phương Tây vẫn đề cao những giá trị ấm áp, đến từ sự yêu thương và chia sẻ giữa con người với con người, đặc biệt là trong gia đình và các mối quan hệ gần gũi.
Để rồi, từ nền tảng ấy, có thể nhận ra Noel ở Việt Nam đang dần tiệm cận với vai trò của những ngày lễ truyền thống phương Đông ở chức năng xã hội của nó: Kết nối, điều hòa nhịp sống và mở ra một không gian tinh thần nơi con người có thể ở bên nhau, hoặc ở một mình mà không thấy lạc lõng. Sự tương đồng ấy, xét cho cùng, cũng là nơi mọi nền văn hóa gặp nhau ở những giá trị cốt lõi hướng về con người, gia đình và chiều sâu cảm xúc cá nhân.
Đêm Noel qua đi, những gì còn lại sẽ không nằm ở màu sắc rực rỡ từng có, mà ở những cuộc gặp gỡ, những cảm xúc chia sẻ, và cả những khoảnh khắc lặng lẽ khi mỗi người được ở một mình mà không thấy cô đơn. Noel, theo ý nghĩa ấy, không phải là ngày lễ dành riêng cho người trẻ hay cho sự náo nhiệt. Đó là một khoảng dừng cần thiết và ấm áp cho nhiều thế hệ - nơi trước khi năm cũ khép lại, mỗi người có thể tìm thấy cho mình một cách kết nối phù hợp với cuộc đời.
