Sáng 10/10, tại Hà Nội, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam tổ chức lễ tiếp nhận 9 tác phẩm sơn dầu của họa sĩ Ngô Phương Cúc do gia đình họa sĩ trân trọng trao tặng.
Buổi lễ diễn ra trong không khí trang trọng, ấm áp, thể hiện tình cảm tri ân đối với người nghệ sĩ đã dành cả cuộc đời cho hội họa, đồng thời ghi nhận nghĩa cử cao đẹp của gia đình trong việc gìn giữ và lan tỏa giá trị di sản mỹ thuật dân tộc.
9 tác phẩm sơn dầu được trao tặng lần này chủ yếu khắc họa hình ảnh vùng đất mỏ Quảng Ninh - đề tài gắn bó và làm nên tên tuổi của họa sĩ Ngô Phương Cúc, gồm: Mở vỉa mới (1983), Trạm phát dầu trên mỏ (1983), Mỏ than vào ngày mới (1983), Xây dựng cầu cảng (1983), Than đầu nguồn (1984), Huyền thoại Sầm Sơn (1990), Bãi thải (1992), Một thoáng Sa Pa (2004) và Chuẩn bị nổ mìn (1983). Những tác phẩm thể hiện bút pháp tinh tế, màu sắc trong sáng, cảm xúc nồng hậu, khắc họa sinh động một giai đoạn đặc biệt trong lịch sử ngành công nghiệp than Việt Nam.
Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam Nguyễn Anh Minh tặng Giấy chứng nhận cho ông Ngô Dương Hải - con họa sĩ Ngô Phương Cúc. Ảnh: Báo Văn Hoá
Phát biểu tại buổi lễ tiếp nhận, Tiến sĩ Nguyễn Anh Minh, Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, bày tỏ sự trân trọng và xúc động trước tấm lòng của gia đình, đồng thời khẳng định đây là một đóng góp có ý nghĩa to lớn cho công tác sưu tầm, bảo tồn và phát huy giá trị mỹ thuật nước nhà.
Ông nhấn mạnh, họa sĩ Ngô Phương Cúc là một nghệ sĩ tiêu biểu trưởng thành từ phong trào mỹ thuật công nhân vùng mỏ Quảng Ninh - cái nôi của chủ nghĩa Anh hùng cách mạng và là vùng đất đã sản sinh nhiều tài năng nghệ thuật. Những tác phẩm của ông mang đậm "chất mỏ": bụi than, khói lửa và sức sống mãnh liệt của người lao động, tạo nên phong cách sáng tác riêng biệt, không thể trộn lẫn.
Theo Giám đốc Nguyễn Anh Minh, giá trị của bộ tranh không chỉ nằm ở mặt nghệ thuật mà còn ở ý nghĩa lịch sử sâu sắc, phản ánh tinh thần lao động sáng tạo của giai cấp công nhân trong thời kỳ xây dựng chủ nghĩa xã hội. Bên cạnh đó, các tác phẩm còn mang giá trị sưu tầm, thị trường cao, được giới sưu tập trong và ngoài nước đặc biệt quan tâm. Trong bối cảnh nguồn kinh phí cho công tác sưu tầm còn hạn chế, sự trao tặng vô điều kiện của gia đình họa sĩ là nghĩa cử đáng trân trọng, góp phần làm phong phú thêm kho tàng mỹ thuật quốc gia. Bảo tàng cam kết bảo quản, lưu giữ và phát huy tối đa giá trị các tác phẩm, đồng thời dự kiến tổ chức triển lãm chuyên đề về họa sĩ Ngô Phương Cúc nhân dịp kỷ niệm 100 năm ngày sinh của ông.
Một trong 9 tác phẩm được gia đình họa sĩ Ngô Phương Cúc trao tặng Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam dịp này. Ảnh: Báo Văn Hoá
Tại buổi lễ, ông Ngô Dương Hải, con trai cố họa sĩ, xúc động chia sẻ niềm tự hào khi được thay mặt gia đình trao tặng những tác phẩm mà cha mình trân quý suốt đời cho Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam. Theo ông Hải, họa sĩ Ngô Phương Cúc xuất thân từ công nhân mỏ, không qua đào tạo chính quy, nhưng với niềm đam mê và năng khiếu bẩm sinh, ông đã tự học, miệt mài sáng tác và dần khẳng định vị trí trong giới mỹ thuật những năm 1960–1980. Từ bột màu, ký họa đến sơn dầu, sơn mài, khắc gỗ... họa sĩ để lại một di sản phong phú, phản ánh chân thực đời sống và tinh thần người lao động trong thời kỳ xây dựng đất nước. "Có những bức tranh được vẽ ngay giữa chiến trường, khi bom rơi đạn nổ. Bố tôi mang theo giá vẽ nhỏ, ký họa cảnh bộ đội đào hào, chiến đấu giữa khói lửa. Đó là những tư liệu quý không chỉ với nghệ thuật mà còn với lịch sử", ông Hải xúc động kể.
Dù cuộc sống khi ấy còn nhiều khó khăn thiếu thốn, họa sĩ Ngô Phương Cúc luôn trân trọng từng tác phẩm của mình, dành nhiều năm tâm huyết cho mỗi bức vẽ. Không ít nhà sưu tập từng ngỏ ý muốn mua, song ông vẫn giữ lại phần lớn, với mong ước giản dị là một ngày nào đó, những tác phẩm ấy được lưu giữ và trưng bày trong không gian bảo tàng.
Họa sĩ Ngô Phương Cúc (1933 - 2013) là một trong những tên tuổi tiêu biểu của phong trào mỹ thuật Quảng Ninh, trưởng thành từ phong trào công nhân mỏ. Ông dành trọn sự nghiệp để khắc họa hình ảnh người thợ mỏ cùng với vùng đất mỏ bằng tình yêu quê hương, đất nước và con người sâu sắc.
Danh họa Trần Văn Cẩn từng đánh giá cao phong cách sáng tác của họa sĩ Ngô Phương Cúc, coi ông là một tài năng hội họa đã tạo được dấu ấn riêng biệt trong nền mỹ thuật Việt Nam hiện đại.
